Çağ Çağ Deresi
Çağ-çağ deresi Siyahsu ve Beyazsudan beslenen Nusaybin barajından başlar ve Nusaybin ve Kamışlı'dan geçer ve en sonunda Fırat Nehrine karışır.
Kaynağı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çağ-çağ deresi asıl kaynağı Beyazsu ve Siyahsu adındaki yeraltı su kaynaklarıdır. İki kaynak da doğaldır ve içmesuyuna elverişlidir. Siyahsu[1] ve Beyazsu'yun[2] ikisinin de ismi Kürtçe adlandırmadan direkt çevrilmiştir. Kürtçede Türkçedekiyle aynı anlama gelen Ava Réş:Siyahsu ve Ava Spi: Beyazsu adlarıyla anılır. Hem Türkçesi hem de Kürtçesi halk arasında kullanılmaktadır. Siyahsu adıyla yakından ilişkilidir. Su kaynaktan grimsi bir renkle çıkar ve koyu bir rengi vardır. Çıktığı yerdeki birtakım yeraltı madenlerine karıştığı için böyle bir renkte olduğu tahmin edilmektedir. Zaten bu renginden ve tadından dolayı da içme suyu olarak tercih edilmemektedir. Beyazsu ise tahmin edilebileceği gibi tamamen siyahsuya nispet olarak adlandırılmıştır. Çünkü beyazsu yeraltından berrak bir şekilde çıkar. İki kaynağın çıkış noktaları arasında 10 km mesafe vardır. Beyazsu'yun çıkış yerinden 2.5 km ileride bu iki su birbirine karışır. Nusaybin barajı bu suyun enerjisinden faydalanır. Barajdan sonraki kısım tam olarak Çağ-çağ deresidir.
Geçtiği yerler (rotası)
[değiştir | kaynağı değiştir]Dere İlk olarak Nusaybin'den geçer. Bu su buralarda büyük çoğunlukla sulama kanallarına verilir. Bu yüzden yazın derenin debisi epey düşmektedir. Kalan su Nusaybin'den Nusaybin'i ikiye bölecek şekilde geçer. (Nusaybin'in derenin doğusundaki kısmı halk arasında "İstasyon " olarak adlandırılır.) Nusaybin'de bu dere üzerinde 5 köprü vardır. İlki E-90 karayolu üzerindedir. İkincisi Ahmet Kaya köprüsüdür ve ilkinin 1 km aşağısındadır. Bu köprü yeni tamamlanmış olup yeni yerleşim yeri olan Devrim Mahallesiyle istasyon tarafını bağlar. Üçüncüsü 3. köprüdür. Bu köprü Devlet Hastanesi ile Kütüphanenin olduğu yerleri birbirine bağlar. 4. köprü Alaman Köprüsü adlı demiryolu köprüsüdür. Son köprü Suriye sınırında olup Sakarya caddesi üzerindedir. Hemen buradan sonra Suriyenin Kamışlı şehrine geçer. Suriye'de de sulama amaçlı kullanıldığı için çok ilerleyemeden kurur.
Islah çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Derenin Islah çalışmalarına(Nusaybinde) 2000 yılından sonra başlanmıştır. Islah planı derenin Nusaybinden geçen kısmını bir hat boyunca park yapmak ve dereye dökülen kanalizasyon sularını tahliye etmeyi kapsıyor. Proje kapsamında şu anda E-90 karayolundan (İpek yolu) Demiryolu köprüsüne kadar olan kısmının iki tarafı park yapılmıştır. Bunlar sırasıyla Orhan Doğan, Musa Anter ve Şeyhmus Akıncı parklarıdır. Aynı zamanda buraya kadar olan kısımda kanalizasyon suları da tahliye edilmiştir. 2009 itibarıyla geri kalan kısmın da (demiryolu köprüsünden sınıra kadar) ıslahına başlanmıştır. Bu çerçevede birçok ev tahliye edilmiş ve edilmeye devam edilmektedir. Yakın bir zamanda çalışmaların tamamlanması bekleniyor.[3] Projeyi Nusaybin Belediyesi yönetmektedir.
Yabani yaşam
[değiştir | kaynağı değiştir]Derede birçok tatlı su balığının yaşadığı bilinmektedir. Bunlardan alabalık ticari amaçlarla yetiştirilmektedir. Aynı zamanda tatlı su midyesi ve su kaplumbağası da yaşamaktadır. Ancak bu türler derenin kirlenmesi ve halkın onları düzensiz avlamasıyla tükenmekle karşı karşıyadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Google Map". 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.
- ^ "Google Map". 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.
- ^ "Çağ-çağ ıslah çalışmaları, Nusaybin.bel.tr". 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Siyahsu ve beyazsuyun karıştığı yer, Google Maps12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beyazsuyun Çıktığı Yer, Google Maps12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siyahsuyun Çıktığı Yer12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.