Çeşmibülbül
Çeşmibülbül (Farsça: چشم بلبل, romanize: çaşm-i bulbul),[1] üzeri beyaz, sarmal süsler ve çiçek motifleri ile bezenmiş cam işlerine verilen addır.[2] 18. yüzyılın sonunda III. Selim’in Mevlevi dervişi Mehmet Dede’yi cam tekniklerini öğrenmek için Venedik’e göndermesi sonucunda ortaya çıkmıştır.[3][4]
Mehmet Dede, opal cam tekniğini öğrendiği Venedik’ten dönüşte Beykoz’da bir atölye açmış, Dede’nin Venedik’ten getirdiği bu tekniğin geliştirilmesiyle çeşmibülbül ortaya çıkmıştır.[3] Bu ürünün imalatını yaygınlaştıran kişi ise Tophane Müşiri Fethi Ahmet Paşa’dır.[4]
Çeşmibülbül camlara bu adın verilme nedeni bilinmese de, bu teknikte üretilen camların deseni bülbül gözüne benzetilmesi veya fabrikasının bulunduğu yerin Çeşmibülbül adını taşıması olabilir.[5]
Geleneksel üretim metodu ile üretimine devam edilen çeşmibülbül, yaradılışında kullanılan özel camcılık teknolojisinin yanı sıra uzun işlemler ve yaratıcılık gerektiren bir üründür. Başlıca özelliği, ince ve renkli cam çubukların yüksek ısıda eritilip, su gibi olmuş camın içine yerleştirilmesidir. “Dönerek burulan” çizgiler, o cam formu biçimlendiren ustanın hünerini ve üslubunu yansıtırlar.
Çeşmibülbül olarak adlandırılan ürünler arasında; vazo, sürahi, şekerlik, kase ve tabak gibi formlar bulunur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "çeşmibülbül". Nişanyan Sözlük. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ Türkçe Sözlük (A - J). 1 (8 bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi. 1988. s. 464. ISBN 975-16-0070-7.
- ^ a b Ertas, Asena (22 Haziran 2018). "Ankara Etnoğrafya Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Beykoz İşi Cam Eserler Üzerine Bir Araştırma". Akademik Sanat. 3 (5): 115-116. ISSN 2458-8776. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi29 Ocak 2024.
- ^ a b Onur, Burcu Akbulut (2007). "Osmanlı İmparatorluğu Cam Sanatı Ve Çeşm-i Bülbüller": 28-37.
- ^ Özgümüş, Üzlifat (1993). "Çeşmibülbül". Cam. 7. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. s. 40. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
 | Sanat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |