Çehov'un silahı

Çehov'un tüfeği veya Çehov'un silahı (Rusça: Чеховское ружьё), bir hikâyedeki her ögenin gerekli olması gerektiğini ve ilgisiz unsurların kaldırılması gerektiğini belirten bir anlatı ilkesidir. Bu ilkeye göre, eğer yazar anlatının başında duvarda asılı dolu bir tüfeği tasvir ediyorsa, bunun bir sebebi olmalıdır; örneğin hikâyenin devamında silahın ateşlenmesi gibi. Her unsurun, hikâyenin bir noktasında bir rolü olması gerekir. Ancak Ernest Hemingway gibi bazı yazarlar, bu ilkeyle hemfikir değildir.

Bu durum, Anton Çehov tarafından birkaç kez mektuplarında açıklanmıştır:

• "Hikâye ile alakalı olmayan her şeyi kaldırın. Eğer ilk bölümde 'duvarda bir tüfek asılı' diyorsanız ikinci veya üçüncü bölümde o silah patlamalıdır. Eğer ateşlenmeyecekse o silah orada asılı olmamalıdır."
• "Patlamayacaksa sahneye asla dolu bir tüfek yerleştirmeyin. Tutamayacağınız sözler vermek yanlıştır." Çehov'un Aleksandr Semenoviç Lazarev'e mektubu (A.S. Gruzinsky'nin takma adı), 1 Kasım 1889. Burada "tüfek", Çehov'un gereksiz ve oyunun geri kalanıyla ilgisiz olduğunu düşündüğü bir monologdur.
• "Eğer birinci perde açıldığında duvarda bir tüfek asılıysa takip eden sahnede tüfek mutlaka patlamalı. Aksi takdirde oraya koymayın." Gurlyand'ın Reminiscences of A. P. Chekhov çalışmasından, Teatr i iskusstvo 1904, No. 28, 11 Temmuz, s. 521.

Eleştiriler

Hemingway, "The art of the short story" adlı makalesinde bu ilkeyi alaya almış ve Fifty Grand adlı kısa hikâyesinde tanıtılan iki karakterden, hikâyenin devamında bir daha hiç bahsedilmediğini örnek göstermiştir. Hemingway, önemsiz detayları da değerli bulur, ancak okuyucuların bu tür detaylarda kaçınılmaz olarak bir sembolizm ve önem arayacağını kabul eder.

Yazar Donald Rayfield, Çehov'un Vişne Bahçesi adlı oyununda kendi ilkesine aykırı olarak ateşlenmeyen iki dolu tüfeğin yer aldığını belirtir. Bu ateşlenmeyen tüfek unsuru, oyunun gerçekleştirilmemiş ya da tamamlanmamış eylemler temasıyla ilintilidir.