Üsküdar Amerikan Lisesi
| Üsküdar Amerikan Lisesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Kuruluş | 1876 |
| Ülke | Türkiye |
| Şehir | İstanbul |
| Türü | Yabancı Dille Eğitim Veren Özel Lise |
| Müdür | Ayşe Hillhouse, Cory Carson |
| Eğitim dili | Türkçe, İngilizce |
| Yabancı dil(ler) | Fransızca, Almanca, İspanyolca |
| Resmî sitesi | uaa.k12.tr |
| Koordinat | 41°01′29″K 29°01′57″D / 41.02472°K 29.03250°D |
Üsküdar Amerikan Lisesi (İngilizce: Üsküdar American Academy, kısaca Üsküdar Amerikan, kısaltması UAA), İstanbul'un Üsküdar ilçesinde yer alan tarihî bir lise ve eğitim kurumudur.[1] Türkiye'nin Osmanlı döneminden beri varlığını sürdüren en eski eğitim kurumları arasındadır.[1]
1873 yılında American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM) tarafından kurulmuş olan okul, 1876'da Osmanlı hükümeti tarafından resmen tanınmıştır ve 1921'den beri Üsküdar'daki kampüsünde faaliyet göstermektedir.[1]
2010 senesinde, Türkiye'deki diğer Amerikan Board Liseleri'nin mezunlarınca kurulan Sağlık ve Eğitim Vakfı'na (SEV) bağlanmıştır.[2] SEV, ABCFM tarafından kurulmuş diğer kurumları (İzmir Amerikan Koleji ve Tarsus Amerikan Koleji) da bünyesinde barındıran, kâr amacı gütmeyen bir kurumdur.[2]
Osmanlı döneminden Cumhuriyet'e uzanan süreçte sanat, bilim, akademi, siyaset, sivil toplum ve iş dünyasında öne çıkan mezunlar yetiştirmiş kurum,[3] Türkiye genelinde yapılan Liselere Geçiş Sınavı'nda yüksek başarı diliminden öğrenci kabul eder ve ilk ~%1'lik dilimden öğrenci almaktadır.[4]
Üsküdar Amerikan Lisesi, sıklıkla Türkiye'nin en prestijli özel eğitim kurumları arasında gösterilmektedir.[5][6][7] Yurt dışı ve yurt içindeki önemli üniversitelere öğrencilerini yerleştirmesiyle bilinmektedir; bunlar arasında Harvard, Yale, Princeton ve MIT ile Boğaziçi Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi bulunmaktadır.[8][9][10][11][12]
Lise, Millî Eğitim Bakanlığı yönetmeliklerine tabidir. Ayrıca Uluslararası Okullar Konseyi (CIS) tarafından akredite olup International Baccalaureate (IB) Diploma Programı ve seçili Advanced Placement (AP) derslerini sunmaktadır.[13]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş ve erken dönem (1873–1921)
[değiştir | kaynağı değiştir]Okulun kökeni, 1 Eylül 1873'te American Board of Commissioners for Foreign Missions tarafından İzmit yakınlarındaki Bahçecik köyünde açılan kız okuluna dayanır.[14] Okul, ipekböceği kozalarının saklandığı dönüştürülmüş bir binada eğitime başlamış, çoğu azınlık topluluklarından olmak üzere elli kadar öğrenci kabul etmiştir.[14] Müfredatta İngilizce başta olmak üzere diller, matematik, coğrafya ve müziğe ek olarak dikiş gibi ev içi beceri dersleri de yer alıyordu.[14]
1873'te eğitime başlanmış olan kurum, 1876'da Osmanlı hükümetinden resmî kuruluş iznini alarak yasal statü kazanmıştır.[15] Aynı zamanda Üsküdar'daki kampüsün açılış yılı olan 1876, bugün okulun ambleminde kuruluş yılı olarak yer almaktadır.[15]
Okul, 1885 yılında Bahçecik'ten Adapazarı'na taşınmıştır.[16] Burada yerel bir mütevelli heyeti kurumu desteklemiş, 1886'da Osmanlı hükümeti okula resmî faaliyet izni vermiş ve okul, yerel yöneticiler tarafından yönetilen ilk American Board kurumu olmuştur.[17] American Board, Amerikalı öğretmen göndermeyi sürdürürken, yönetim ve finansman büyük ölçüde yerel mütevelli heyetinin elinde olmuştur.[18]
Öğrenci sayısı 1885'te 37 iken 1910'a gelindiğinde 160'ın üzerine çıkmıştır.[19] İngilizce, eğitimde merkezi bir rol oynamış, öğrencilerin günlük iletişimlerinde İngilizce kullanmaları teşvik edilmiştir.[20] Başlangıçta daha çok azınlık topluluklarına yönelik olan okul, zamanla Türk öğrencileri de bünyesine katmaya başlamıştır.[20]
Okul binası, 1914–15 öğretim yılının sonunda Osmanlı Ordusu tarafından el konularak askerî hastaneye dönüştürülmüştür.[21] 1918'de yeniden açılmış,[22] 1921 baharında kısa bir süre İzmit'e taşınmış, aynı yılın yazında Üsküdar'daki kampüsüne yerleşmiştir.[23]
Üsküdar Kampüsü’nün Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Üsküdar, Bağlarbaşı'ndaki tarihi kampüs; ilk olarak American College for Girls (ACG) için inşa edilmiştir.[24] Home School olarak da bilinen ve daha sonrasında Robert Kolej'in kız bölümü olan bu kurum, 1871 yılında kurulmuş, 1876'da ilk kalıcı binası olan Bowker Hall'un tamamlanmasıyla Üsküdar Kampüsü'ne taşınmıştır.[25]
Bowker Hall, Boston'da, ilk binanın finansmanı organize eden Mrs. Albert Bowker'ın adını taşımaktadır.[26] 1883 yılında kampüse eklenen Barton Hall, yapımı için bağışta bulunan Barton ailesinin adını taşımaktadır.[27] 1890'larda inşa edilen Round House ve 1900'lerin başında yapılan Practice House (daha sonra Mary Kinney'in anısına Kinney Cottage olarak yeniden adlandırılmıştır) ile kampüs tamamlanmıştır.[28]
Üsküdar kampüsü, yaklaşık kırk yıl boyunca (1876–1913) American College for Girls'ün ana kampüsü olarak hizmet vermiştir.[28] 1913 yılında ACG; Avrupa yakasında inşa edilen Arnavutköy kampüsüne taşınmıştır.[28] Söz konusu Arnavutköy Kampüsü, Boğaziçi Üniversitesi'nin kurulmasıyla 1971'den beri Robert Kolej'e ev sahipliği yapmaktadır.[28]
ACG'nin 1913'te Üsküdar'dan ayrılması ile beraber, Üsküdar kampüsü birkaç sene boş kalmıştır.[29]I. Dünya Savaşı yıllarında kampüs Osmanlı Ordusu tarafından kullanılmıştır.[30]
Üsküdar’a Taşınma, Laikleşme ve Erken Cumhuriyet Dönemi Reformları (1921–1930’lar)
[değiştir | kaynağı değiştir]
1921 yılında, American Board, Adapazarı’ndaki Amerikan Kız Okulu’nun Üsküdar kampüsüne taşınmasını kararlaştırmıştır.[31] Böylece okul, Mary Kinney müdürlüğünde, 15 Eylül 1921 tarihinde ‘’’American School for Girls’ adıyla Üsküdar'da tekrar açılmıştır.[31]
Bu dönemde kampüs, eski ACG binalarından oluşmaktaydı. Bowker Hall, Barton Hall, Round House ve Practice House,[31] uzun yıllar süren bakımsızlık ve savaş dönemi kullanımı nedeniyle yıpranmış olsalar da binalar işlevsel durumdaydı.[31]
1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra okulun öğrenci profili hızla değişmiştir.[32] 1928–29 öğretim yılında mevcut 319 öğrencinin yaklaşık yarısı Müslüman Türklerden oluşurken, 1939–40 yıllarında bu oran dörtte üçe yükselmiştir.[32]
1920'lerin ortalarında Millî Eğitim Bakanlığı tüm yabancı okulları devlet denetimine almıştır.[33] Bu doğrultuda American School for Girls dinî dersleri müfredattan kaldırmış, laik bir eğitim programı benimsemiş ve Türk dili, Türk edebiyatı, yurttaşlık bilgisi ve kültür derslerine ağırlık verilmeye başlanmıştır.[33] Aynı dönemde öğretim kadrosu da çeşitlenmiş, daha fazla sayıda Türk öğretmen okulda görev yapmaya başlamıştır.[33]
1926 yılında okul resmen American Academy for Girls (AAG; Türkçe: Üsküdar Amerikan Kız Lisesi) adını almıştır.[34] 1934 yılına gelindiğinde ilköğretim bölümü kapatılmış, kurum yalnızca orta ve lise düzeylerinde eğitim vermeye devam etmiştir.[34] Milli Eğitim Bakanlığı, okulu resmen lise statüsüne almış, böylece mezunlarına üniversiteye geçiş hakkı tanınmıştır.[34] Öğrencilere ev ekonomisi, ticaret veya üniversite hazırlık olmak üzere üç alandan birinde ilerleme hakkı tanınmıştır.[34]
Akademi, 1920'ler ve 1930'lardaki bu dönüşümler sonucunda; ulusal, laik ve Cumhuriyet’in erken dönem eğitim reformlarıyla uyumlu bir lise kimliğine evrilmiştir.[35]
Binalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Barton Hall
- Morgan Hall
- Martin Hall
- Bowker Hall
- Huntington Hall
- Özdemir Sabancı Hall (GYM)
- Kinney Cottage
- Emir Konak
- Bubble
- Round House
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy.
- ^ a b "About SEV". Sağlık ve Eğitim Vakfı. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "Mezunlarımız CNBC-e Business Dergisi'nde". Üsküdar Amerikan Lisesi Eğitim ve Tevfik Derneği. Erişim tarihi: 1 Ekim 2025.
- ^ "Üsküdar American Academy". Edarabia. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ Güçlü, Abbas (2 Haziran 2019). "Türkiye'nin en iyi özel liseleri". Hürriyet. Erişim tarihi: 1 Ekim 2025.
- ^ "Üsküdar American Academy". iSchoolAdvisor. Erişim tarihi: 1 Ekim 2025.
- ^ "Üsküdar American Academy". Edarabia. Erişim tarihi: 1 Ekim 2025.
- ^ "Our Distinction". Üsküdar American Academy. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "Üsküdar American Academy". iSchoolAdvisor. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "School Profile 2023–2024" (PDF). Üsküdar American Academy. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "University Admissions Abroad". Üsküdar American Academy. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "University Admissions in Turkey". Üsküdar American Academy. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "Academics at UAA". Üsküdar American Academy. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ a b c Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 12.
- ^ a b Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 15.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 18.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 19.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 20.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 21.
- ^ a b Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 22.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 25.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 26.
- ^ Johnson, Brian (2007). A Short History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy. s. 27.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enylaing Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 3–5.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 3–5.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 3–4.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 4–5.
- ^ a b c d Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. s. 5.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 5–6.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. s. 6.
- ^ a b c d Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. s. 11.
- ^ a b Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. s. 13.
- ^ a b c Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 13–14.
- ^ a b c d Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. s. 14.
- ^ Johnson, Brian (2009). Enduring Transitions: A Brief History of Üsküdar American Academy. Üsküdar American Academy / SEV. ss. 14–15.
 | İstanbul ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Eğitim kurumu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
