IEEE 802.11
IEEE 802.11, IEEE 802 standartlar kümesinin bir parçası olan ve kablosuz yerel alan ağı (WLAN) bilgisayar iletişimi için ortam erişim kontrolü (MAC) ve fiziksel katman (PHY) protokollerini belirleyen teknik standartlar bütünüdür. Bu standartlar, dünya genelinde yaygın olarak Wi-Fi markasıyla bilinen kablosuz ağ ürünlerinin temelini oluşturur.[1]
Standartlar, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) LAN/MAN Standartlar Komitesi (IEEE 802) tarafından geliştirilmektedir. İlk sürümü 1997 yılında yayınlanan 802.11, cihazların kablosuz iletişimi için 2.4 GHz, 5 GHz, 6 GHz ve 60 GHz gibi çeşitli radyo frekanslarını kullanır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]802.11 teknolojisinin temelleri, 1985 yılında ABD Federal İletişim Kurulu'nun (FCC) ISM bandını lisanssız kullanıma açmasıyla atılmıştır.[1]
1991 yılında NCR Corporation ve AT&T (günümüzde Nokia Labs), Hollanda'nın Nieuwegein kentinde kasiyer sistemleri için kullanılmak üzere bu teknolojinin öncüsünü geliştirmiştir. Piyasaya sürülen ilk ürünler WaveLAN adını taşıyordu ve veri aktarım hızları 1 Mbit/s ile 2 Mbit/s arasındaydı.
IEEE 802.11 çalışma grubuna 10 yıl boyunca başkanlık yapan ve "Wi-Fi'nin Babası" olarak bilinen Vic Hayes, 802.11b ve 802.11a standartlarının tasarımında kilit rol oynamıştır.[2] 1999 yılında ise bu teknolojiyi ticari olarak sertifikalandırmak ve yönetmek amacıyla Wi-Fi İttifakı kurulmuştur.[3]
Teknolojinin ticari anlamdaki en büyük atılımı, 1999 yılında Apple'ın iBook serisi dizüstü bilgisayarlarında Wi-Fi teknolojisini (AirPort markasıyla) standart olarak sunmasıyla gerçekleşmiştir.[4]
Nesiller ve Standartlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi Alliance, 2018 yılından itibaren teknik standart isimlerinin (802.11ax gibi) karmaşıklığını gidermek için tüketici dostu bir numaralandırma sistemi kullanmaya başlamıştır.[5][6]
| Wi-Fi Nesli | IEEE Standardı | Yayın Yılı | Frekans Bantları | Maks. Veri Hızı (Teorik) |
|---|---|---|---|---|
| Eski (Legacy) | 802.11-1997 | 1997 | 2.4 GHz | 2 Mbit/s |
| Wi-Fi 1 | 802.11b | 1999 | 2.4 GHz | 11 Mbit/s |
| Wi-Fi 2 | 802.11a | 1999 | 5 GHz | 54 Mbit/s [7] |
| Wi-Fi 3 | 802.11g | 2003 | 2.4 GHz | 54 Mbit/s [8] |
| Wi-Fi 4 | 802.11n | 2009 | 2.4 / 5 GHz | 600 Mbit/s [9] |
| Wi-Fi 5 | 802.11ac | 2013 | 5 GHz | 6.9 Gbit/s [10] |
| Wi-Fi 6 / 6E | 802.11ax | 2021 | 2.4 / 5 / 6 GHz | 9.6 Gbit/s [11] |
| Wi-Fi 7 | 802.11be | 2024 | 2.4 / 5 / 6 GHz | 46 Gbit/s [12] |
Protokol Detayları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 802.11b: 2.4 GHz bandını kullanır ve DSSS modülasyonuna dayanır. Bu banttaki mikrodalga fırınlar, bebek telsizleri ve Bluetooth cihazları nedeniyle parazite maruz kalabilir.
- 802.11a: 5 GHz bandını ve OFDM teknolojisini kullanır. 2.4 GHz bandına göre daha az parazit içerir ancak sinyallerin duvarlardan geçişi daha zayıftır.
- 802.11n (Wi-Fi 4): MIMO (Çoklu Giriş Çoklu Çıkış) teknolojisini getirerek hem hızı hem de menzili artırmıştır. 2.4 GHz ve 5 GHz bantlarının her ikisinde de çalışabilir.
- 802.11ac (Wi-Fi 5): Yalnızca 5 GHz bandında çalışır. Daha geniş kanallar (80 MHz, 160 MHz) ve MU-MIMO (Çok Kullanıcılı MIMO) desteği sunar.
- 802.11ax (Wi-Fi 6): Yoğun ortamlarda verimliliği artırmak için OFDMA teknolojisini kullanır. 6 GHz bandını kullanan versiyonuna Wi-Fi 6E denir.[13]
Güvenlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Kablosuz ağların güvenliği için zaman içinde çeşitli protokoller geliştirilmiştir:
- WEP (Wired Equivalent Privacy): Orijinal standartta tanımlanan bu güvenlik mekanizmasının zayıf olduğu 2001 yılında, University of California, Berkeley'den bir grup araştırmacı ve ardından AT&T tarafından kanıtlanmıştır.[14]
- WPA / WPA2 (Wi-Fi Protected Access): WEP'in yerini alması için geliştirilmiştir. IEEE 802.11i standardına (WPA2) dayanır ve RC4 yerine daha güvenli olan AES şifrelemesini kullanır.
- Yönetim Çerçevesi Koruması (802.11w): 2009 yılında yayınlanan bu standart, daha önce şifrelenmeyen yönetim çerçevelerini korumayı amaçlar.[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Clause 8 - Publication". IEEE-SA Standards Board Operations Manual. IEEE-SA. 2024-05-31 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-08-24.
- ^ Ben Charny (6 December 2002). "Vic Hayes - Wireless Vision". CNET. 2012-08-26 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-04-30.
- ^ "History". Wi-Fi Alliance. Erişim tarihi: 24 August 2020.
- ^ Steve Lohr (22 July 1999). "Apple Offers iMac's Laptop Offspring, the iBook". The New York Times.
- ^ "Wi-Fi CERTIFIED 6 | Wi-Fi Alliance". www.wi-fi.org. Erişim tarihi: 2019-05-02.
- ^ Kastrenakes, Jacob (2018-10-03). "Wi-Fi now has version numbers, and Wi-Fi 6 comes out next year". The Verge. Erişim tarihi: 2019-05-02.
- ^ Angelakis, V.; Papadakis, S.; Siris, V.A.; Traganitis, A. (March 2011). "Adjacent channel interference in 802.11a is harmful: Testbed validation of a simple quantification model". IEEE Communications Magazine. IEEE. 49 (3): 160–166. doi:10.1109/MCOM.2011.5723815. ISSN 0163-6804.
- ^ Wireless Networking in the Developing World: A practical guide to planning and building low-cost telecommunications infrastructure (PDF) (2nd bas.). Hacker Friendly LLC. 2007. s. 425. 6 October 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 March 2009.
- ^ "Wi-Fi Alliance® introduces Wi-Fi 6".
- ^ Kelly, Vivian (2014-01-07). "New IEEE 802.11ac™ Specification Driven by Evolving Market Need for Higher, Multi-User Throughput in Wireless LANs". IEEE. 2014-01-12 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-01-11.
- ^ "Generational Wi-Fi® User Guide" (PDF). [[Wi-Fi Alliance|www.wiŞablon:Nbhfi.org]]. October 2018. Erişim tarihi: 22 March 2021.
- ^ Khorov, Evgeny; Levitsky, Ilya; Akyildiz, Ian F. (2020-05-08). "Current Status and Directions of IEEE 802.11be, the Future Wi-Fi 7". IEEE Access. 8: 88664–88688. doi:10.1109/ACCESS.2020.2993448
.
- ^ Khorov, Evgeny; Kiryanov, Anton; Lyakhov, Andrey; Bianchi, Giuseppe (2019). "A Tutorial on IEEE 802.11ax High Efficiency WLANs". IEEE Communications Surveys & Tutorials. 21: 197–216. doi:10.1109/COMST.2018.2871099 .
- ^ "Security Flaws in 802.11 Data Link Protocols" (PDF).
- ^ Jesse Walker, Chair (May 2009). "Status of Project IEEE 802.11 Task Group w: Protected Management Frames". Erişim tarihi: 24 August 2020.
