Ağa Han Mimarlık Ödülü

1983 yılında İstanbul Topkapı Sarayında, Ödül Kazanan Projeye Verilmiş bulunan, Ağa Han Mimarlık Ödülü için, PTT nin çıkarttığı İlk Gün Zarfı (FDC)

Ağa Han Mimarlık Ödülü, 1977 yılından beri her üç yılda bir, İslam kültürünü başarıyla yorumlayan çağdaş tasarım, sosyal konut, toplumsal gelişim, restorasyon, yeniden kullanım ve bölgesel koruma projelerini kapsayan mimarlık ürünleri Ağa Han Geliştirme Ağı (İngilizce: Aga Khan Development Network) tarafından Ağa Han Mimarlık Ödülleri ile ödüllendirmektedir. 1977'den beri 8 dönem geçiren mimarlık ödülleri, dünyanın farklı bölgelerinde bulunan 7.000'den fazla yapı projesini içeren bir belgeliğe sahiptir.

Şimdiye kadar yüzden fazla proje ödüllendirilmiştir. 11. döneminde (2008-2010 dönemi) olan ödül toplamı 500.000$'dır.

Ödüller

Her üç yılda bir, jüri tarafından seçilen projelere toplam 1 milyon ABD dolarına kadar ödül veriliyor. 1977 yılından bu yana dünya genelinde 7500'den fazla yapı projesine ait dokümantasyon oluşturulmuş olup, bunların 100'den fazlası ödül almıştır.

İlk (1978–1980)

1980 ödül töreni Pakistan'ın Lahor kentindeki Şalimar Bahçeleri'nde gerçekleşti. Bu dönem içerisinde, Müslüman dünyasında mimarlığa ömür boyu bağlılığı nedeniyle Başkanlık Ödülü Mısırlı Hasan Fethi'ye verildi. Ünlü mimar Muzharul İslam, ilk Ağa Han Mimarlık Ödülü'nün ana jürisinde yer aldı.

Ödül alanlar:

• Köy Geliştirme Programı, Cakarta, Endonezya
• Pondok Pesantren Pabelan, Orta Java, Endonezya
• Ertegün Evi, Bodrum, Türkiye
• Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi ve Konferans Merkezi, Ankara, Türkiye
• Babür Sheraton Oteli, Agra, Hindistan
• Sidi Bu Said Koruma Alanı, Tunus, Tunus
• Rüstem Paşa Kervansarayı restorasyonu, Edirne, Türkiye
• Katar Ulusal Müzesi, Doha, Katar
• Ali Kapu, Çehel Sütun ve Heşt Beheşt restorasyonu, İsfahan, İran
• Halava Evi, Acemi, Mısır, Abdülvahid el-Vekil
• Tıbbi Merkez, Mopti, Mali
• Avlu Evleri, Agadir, Fas
• Su Kuleleri, Kuveyt Şehri, Kuveyt
• Rolf Gutbrod ve Frei Otto tarafından tasarlanan Intercontinental Otel ve Konferans Merkezi, Mekke, Suudi Arabistan
• Tarımsal Eğitim Merkezi, Nianing, Senegal

• 
  Sidi Bu Said Koruma Alanı, Tunus
• 
  Mughal Sheraton Hotel, Agra

İkinci (1981–1983)

1983 ödül töreni İstanbul'daki Topkapı Sarayı'nda gerçekleşti. Ödül sahipleri:

• Niono Ulu Camii, Mali
• Šerefudin Beyaz Camii, Visoko, Bosna-Hersek
• Ramses Vissa Vasıf Sanat Merkezi, Giza, Mısır
• Nail Çakırhan Evi, Akyaka Köyü, Muğla, Türkiye
• Hafsia Mahallesi I, Tunus, Tunus
• Tanjong Jara Beach Oteli ve Rantau Abang Ziyaretçi Merkezi, Kuala Terengganu, Malezya
• Résidence Andalous, Sousse, Tunus
• Hac Terminali, Kral Abdülaziz Uluslararası Havaalanı, Cidde, Suudi Arabistan, Fazlurrahman Han tarafından
• Rükn-i Âlem Türbesi, Multan, Pakistan
• Darb Kirmiz Mahallesi, Kahire, Mısır
• Azm Sarayı'nın restorasyonu, Şam, Suriye

• 
  Nail Çakırhan Evi, Akyaka Köyü, Muğla
• 
  Azm Sarayı, Şam, Suriye
• 
  Hac Terminali, Cidde, Suudi Arabistan
• 
  Rükn-i Âlem Türbesi, Multan, Pakistan

Üçüncü (1984–1986)

1986 yılındaki ödül töreni Fas'ın Marakeş kentindeki el-Badi Sarayı'nda gerçekleşti. Yönlendirme Komitesi tarafından bu ödül töreni için hazırlanan özette kültürel mirasın korunması ve sürdürülmesi, topluluk inşası ve sosyal konutlar ile çağdaş mimari ifadede mükemmelliğe odaklanıldığı belirtildi.

213 başvuru arasından 6 kazanan belirlendi. Ödül alanlar:

• Sosyal Güvenlik Kompleksi, İstanbul, Türkiye
• Dar Lamane Konutları, Kazablanka, Fas
• Bosna-Hersek'teki Mostar Eski Kenti'nin korunması
• Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın restorasyonu
• Yamma Camii, Yama, Tahoua, Nijer
• Bhong Camii, Bhong, Rahim Yar Han Bölgesi, Pakistan

• 
  Mostar Eski Şehir
• 
  Mescid-i Aksa'nın restorasyonu, Kudüs
• 
  Bhong Camii, Pencab, Pakistan

Dördüncü (1987–1989)

1989'da ödül töreni Kahire'deki Selahaddin Kalesi'nde gerçekleşti. Ödülün dördüncü döneminde 241 proje adaylığı değerlendirildi. Bunlardan 32'si teknik inceleme için kısa listeye alındı ve jüri 11 kazananı seçti. Ödül alanlar:

• Ömer Ulu Camii (Sayda, Lübnan)
• Asilah'ın Rehabilitasyonu (Asilah, Fas)
• Grameen Bankası Konut Programı (Bangladeş'in çeşitli yerlerinde)
• Citra Niaga Kentsel Gelişimi (Samarinda, Doğu Kalimantan, Endonezya)
• Gürel Ailesi Yazlık Rezidansı (Çanakkale, Türkiye)
• Hayy Assafarat Çevre Düzenlemesi ve el-Kindi Plaza (Riyad, Suudi Arabistan)
• Sidi el-Aloui İlkokulu (Tunus, Tunus)
• Corniche Camii (Cidde, Suudi Arabistan)
• Dışişleri Bakanlığı (Riyad, Suudi Arabistan)
• Bangladeş Ulusal Meclis Binası (Dakka, Bangladeş)
• Arap Dünya Enstitüsü (Paris, Fransa), Jean Nouvel ve Architecture-Studio tarafından

• 
  Asile Sahili
• 
  Bangladeş Ulusal Meclis Binası
• 
  Bangladeş Ulusal Meclis Binası

Beşinci (1990–1992)

1992 yılındaki ödül töreni Özbekistan'ın Semerkant kentindeki Registan Meydanı'nda gerçekleşti. Özbek hükümeti ayrıca, Registan Meydanı'nın ödül töreni ve restorasyonunu anmak için Ağa Han Kültür Vakfı ile ortaklaşa bir posta pulu çıkardı. Ödül alanlar:

• Kayrevan Koruma Programı (Kayrevan, Tunus)
• Saray Parkları Programı (İstanbul, Türkiye)
• Çocuklar İçin Kültür Parkı (Kahire, Mısır)
• Doğu Vahdet Yükseltme Programı (Amman, Ürdün)
• Kampung Kali Kodu (Yogyakarta, Endonezya)
• Taş Yapı Sistemi (Dera, Suriye)
• Demir Tatil Köyü (Bodrum, Türkiye)
• Pan Afrika Kalkınma Enstitüsü (Ouagadougou, Burkina Faso)
• Hindistan Girişimcilik Geliştirme Enstitüsü (Ahmedabad, Hindistan)

• 
  Hindistan Girişimcilik Geliştirme Enstitüsü
• 
  Kayrevan

Altıncı (1993–1995)

1995 ödül töreni Endonezya'nın Surakarta kentindeki Kraton Surakarta'da gerçekleşti. Ödül alanlar:

• Özbekistan, Buhara Eski Kenti'nin Restorasyonu
• Yemen'deki Eski San'a'nın Korunması
• Hafsia Mahallesi II, Tunus, Tunus
• Khuda-ki-Basti Artımlı Kalkınma Planı, Haydarabad, Pakistan
• Aranya Topluluk Konutları, Indore, Hindistan, B.V. Doshi tarafından
• Büyük Cami ve Eski Şehir Merkezinin Yeniden Geliştirilmesi Riyad, Suudi Arabistan
• Mesiniaga Kulesi, Kuala Lumpur, Malezya
• Kaedi Bölge Hastanesi, Kaedi, Moritanya, ADAUA tarafından.
• Büyük Millet Meclisi Camii, Ankara, Türkiye
• Alliance Franco-Sénégalaise, Kaolack, Senegal
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye'nin Yeniden Ağaçlandırma Programı
• Soekarno-Hatta Havalimanı Peyzaj Entegrasyonu, Cengkareng, Endonezya

• 
  Kaédi Regional Hastanesi
• 
  Buhara Eski Şehir
• 
  San'a
• 
  Menara Mesiniaga

Yedinci (1996–1998)

1998 yılındaki ödül töreni İspanya'nın Granada kentindeki Elhamra Sarayı'nda gerçekleşti. Ödül alanlar:

• El-Halil Eski Şehri'nin Rehabilitasyonu
• Himanshu Parikh'in Hindistan'ın Indore Şehrindeki Gecekondu Ağı
• Cüzamlılar Hastanesi, Chopda Taluka, Lasur, Hindistan Per Christian Brynildsen ve Jan Olav Jensen tarafından
• Salinger Rezidansı, Bangi, Selangor, Malezya
• Tuveyk Sarayı, Riyad, Suudi Arabistan
• Alhamra Sanat Konseyi, Lahor, Pakistan
• Vidhan Bhavan, Bhopal, Hindistan

• 
  Alhamra Sanat Konseyi, Lahor
• 
  El-Halil

Sekizinci (1999–2001)

2001 Ödül Töreni Suriye'nin Halep Kalesi'nde gerçekleştirildi. Bu dönem sırasında, mimarlık alanındaki yaşam boyu başarılarını ve katkılarını onurlandırmak ve kutlamak amacıyla Geoffrey Bawa'ya Başkanlık Ödülü verildi. Ödül alanlar:

• Eski Yapılara Yeni Bir Hayat (çeşitli yerler, İran)
• Aït Iktel (Abadou, Fas)
• Kahere Eila Tavukçuluk Okulu (Koliagbe, Gine)
• Nubian Müzesi (Asvan, Mısır)
• SOS Çocuk Köyü (Akabe, Ürdün), Cafer Tukan
• Akdeniz Üniversitesi Olbia Sosyal Merkezi (Antalya, Türkiye), Cengiz Bektaş
• Bagh-e Firdevsi (Tahran, İran)
• Datai Oteli (Langkawi, Malezya)

• 
  Nubian Müzesi, Asvan
• 
  Nubian Müzesi, Asvan

Ayrıca bakınız

• IV. Ağa Han

Dış bağlantılar

• Resmî site
• https://web.archive.org/web/20070405001715/http://archnet.org/lobby.tcl