Toprak bilimi
Toprak bilimi veya agroloji; (Yunanca "agros" (tarla, kara) ve "logos" çalışma); toprağın yeryüzündeki sınıflandırılması, cinsleri, doğal kaynak alanları gibi konularla ilgilenir.
Toprak Dünya yüzeyinde doğal bir kaynaktır. Toprak yeryüzünü ince bir tabaka halinde örten ve canlılar için son derece önemli yaşama faktörlerinden biridir. Pedoloji, günümüzde en önemli bilim dalları içerisinde yer almaktadır. Pedoloji(Toprak Bilimi) toprağın yapısını, oluşumunu verimliliğini fiziksel ve kimyasal özelliklerini, sınıflandırılmasını inceleyen bilim dalıdır.[1] Pedoloji Rusça 'ped' Latince 'loji' kelimelerinden ortaya çıkmıştır. Pedoloji aynı zamanda jeoformoloji'nin alt grup dallarından biri olarak öne çıkmaktadır. Pedoloji ile ilgilenen bilim insanına ise pedolog denir. Toprak bilimcileri artan nüfusa sahip bir dünyada toprağın nasıl korunacağını, gelecekte olan su krizini, kişi başına düşen gıdanın artmasını, insanların doğal kaynakları gereğinden fazla tüketmesini, toprağa atılan kirli atıkları, arazi bozulmalarıyla ilgili görüşlerini ve endişelerini dile getirmişleridir. Pedologların yanı sıra mühendisler, agronomistler(Ziraat mühendisleri), kimyagerler, jeologlar, fiziki coğrafyacılar, ekologlar, biyologlar, mikrobiyologlar, silvikültüristler(Orman yetiştiriciliği), sağlık görevlileri, arkeologlar ve bölgesel planlama uzmanlarının tümü, toprak hakkında daha fazla bilgiye ve toprak bilimlerinin ilerlemesine katkıda bulunmuşlardır.[2]
Toprak bilimi inceleme ve çalışma alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Toprak, yer bilimlerinin Dünya'yı kavramsal olarak düzenlemek için kullandığı, Dünya'nın kürelerinden biri olan pedosferi(Toprakküre) işgal eder. Bu, toprak biliminin iki ana dalı olan pedoloji ve edafolojidir. Pedoloji bilimi toprağın doğal ortamda incelenmesidir. Oluşumunda, yapısında,sınıflandırılmasında farklı özellikler içermektedir.[3] Toprağın fiziksel, kimyasal,biyolojik olaylarını incelemekle beraber ortaya çıkan verimli toprakların belirlenmesinde de katkı payı vardır. Organizmalar ile toprağın yaptığı etkileşimler göz önünde bulundurularak incelenir toprağın nasıl ve ne şekilde kullanıldığı öğrenilir. Tarımsal alanlar söz konusu olduğunda pedoloji biliminden yararlanırız. Edafoloji ise toprağın insanlar tarafından işlenmesini, toprağı kullanma şeklini, nasıl etkilediğini araştırmasıdır. kısacası toprağa bağlı kullanımların incelemesi alanıdır.[4]
Toprak haritası
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyada farklı toprak tipleri görülmektedir. Oluşumunda iklim, topoğrafya, organizma,zaman ve ana materyal etkili olmuştur, toprak haritalama, bir peyzaj üzerindeki toprak örtüsünün toprak türlerini veya diğer özelliklerini belirleme ve bunları başkalarının anlayıp kullanması için haritalama sürecidir. Toprak haritası için ilk veriler, saha örneklemesi ile elde edilir ve uzaktan algılama ile desteklenir.[4]
Toprak sınıflandırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyanın her yerinde farklı iklimlerin görülmesi sonucu toprağında farklılaşması söz konusu olmuştur. Dünyanın her yerinde farklı toprak tipleri görülmektedir. Sınıflandırma, temelde bir pedogenez ifadesi olarak toprak morfolojisine dayanmaktadır. Yerel sistemler dahil olmak üzere birçok başka sınıflandırma şeması mevcuttur. İklim toprak profilleri üzerinde en önemli etkiye sahiptir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Coğrafya Terimleri Sözlüğü ( Pedoloji )". 7 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Soil Science Society of America Journal". 2011. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi Ders Notları" (PDF). Prof .Dr. Günay Erpul. 2014. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b "Soil Science". 27 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
