Alpaslan Özdoğan
Alpaslan Özdoğan | |
|---|---|
| Doğum | Alpaslan Özdoğan 3 Mart 1946 Buca, İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 31 Mayıs 1971 (25 yaşında) Nurhak, Kahramanmaraş, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Silahla vurulma |
| Defin yeri | İzmir Buca Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Eğitim | Orta Doğu Teknik Üniversitesi (1966-?) |
| Etkin yıllar | 1966-1971 |
| Organizasyon | THKO (1970-1971) |
| Tanınma nedeni | Politik aktivist |
| Ebeveyn(ler) | Halil Özdoğan |
Alpaslan Özdoğan (3 Mart 1946, Buca, İzmir – 31 Mayıs 1971, Nurhak), THKO örgütü üyelerinden Türk Marksist-Leninist militan.
12 Mart Muhtırası'ndan sonra emniyet güçlerinde yakalanan Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının serbest bırakılması için Kürecik Radar Üssü'ndeki Amerikalıları rehin almaya giden militan ekibinde yer aldı. 31 Mayıs 1971'de Nurhak Dağı'nda emniyet güçleri ile girdiği çatışmada Sinan Cemgil ve Alparslan Özdoğan ile birlikte hayatını kaybetti.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]3 Mart 1946 tarihinde İzmir'in Buca ilçesinde doğdu. Ailesinin tek çocuğu idi. Lise öğrenimini İzmir Atatürk Lisesi'nde tamamladı. 1966'da ODTÜ'ye girdi.
1969'da devrimci arkadaşları ile Filistin'e giderek El-Fetih'in fedai kamplarında silahlı eylem eğitimi aldı, baskınlara katıldı.[1] Dönüşte Diyarbakır'da tuttuklandılar, tahliye olduktan sonra ODTÜ'ye döndü.[2]
ODTÜ'ye 1966'da giren 14 İzmirli ile 1. yurdun 204 numaralı odasında kaldı.[3] 201 ve 202 numaralı yurt odalarına yerleşen Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan ile birlikte Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) adlı silahlı örgütün kuruluş hazırlıklarında yer aldı.[4] Malatya dağlarında kamp kurarak kır gerillası hareketine başlama hazırlıkları yapan grupta şehirle kır arasında irtibat görevi üstlendi. 11 Ocak 1971'de Türkiye İş Bankası Emek şubesinin soyulması, ardından Balgat’taki Amerikan depolarında bir Amerikan polis çavuşunun kaçırılması gibi eylemlere katıldı.[4]
THKO, 4 Mart 1971'de Gölbaşı'ndaki ABD üssünde görevli 4 Amerikan askerini kaçırıp, "silahlı kurtuluş savaşını başlattığına" dair bir manifesto ilan ettti ve fidye talebinde bulundu.[5] Güvenlik güçleri 5 Mart'ta THKO'nun "karargâhı" sayılan ODTÜ yurdunu kuşatttı. 70 saat süren çatışmada bir öğrenci, bir er, bir sivil vatandaş yaşamını yitirirken, 20 kişi yaralandı.[6] Üniversite süresiz kapatıldı. Kaçırılan askerler 8 Mart 1971 günü serbest bırakıldı. 12 Mart 1971 Muhtırası'ndan sonra THKO üyelerinin aralarında Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın da bulunduğu bir kısmı yakalandı.
Alpaslan Özdoğan, arkadaşlarının serbest bırakılmasını sağlamak için, Kürecik Radar Üssü'nü basmaya giden 7 kişilik THKO ekibinde yer aldı.[7] Üssü ele geçirip içindeki Amerikan personelini rehin alıp Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını istemeyi planlıyorlardı.[8] Ekip, 31 Mayıs 1971'deAdıyaman’ın Gölbaşı ilçesine bağlı İnekli köyü civarında mola verdikleri sırada jandarma birlikleri tarafından kuşatıldı. Teslim olmayıp birliklerle çatışmaya girdiler. Alpaslan Özdoğan, çatışma sırasında vurularak öldü.[9] Cenazesi İzmir'deki Buca mezarlığına defnedildi.
Çatışma sırasında Alparslan Özdoğan ile birlikte Sinan Cemgil, Kadir Manga da öldürülmüş; Mustafa Yalçıner ağır yaralanmış, Hacı Tonak yakalanmış; Metin Güngörmüş ve Ahmet Erdoğan ise kaçmıştır.[10]
Konu edildiği eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sinan: Nurhak Dağlarından Sonsuzluğa, Turhan Feyizoğlu, Ozan Yayıncılık, İstanbul, Ağustos 2000, ISBN 975-7891-29-0
- Gülünün Solduğu Akşam, Erdal Öz, Can Yayınları, İstanbul, 1997, ISBN 978-975-510-086-9
- Öldükleriyle Kalmadılar, Orhan İyiler, Ceylan Yayıncılık, İstanbul, 1996, ISBN 978-975-842-606-5
Türküler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zülfü Livaneli - Nurhak
- Ahmet Kaya - Nurhak
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Deniz Gezmiş
- Hüseyin İnan
- Yusuf Aslan
- Mustafa Yalçıner
- 12 Mart Darbesi
- Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)
- Türkiye Halk Kurtuluş Partisi - Cephesi
- Mahir Çayan
- Ulaş Bardakçı
- İbrahim Kaypakkaya
- Harun Karadeniz
- Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF)
- Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu (DEV-GENÇ)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Cumhuriyet (30 Mayıs 2020), Nurhak Dağları'nda Son Bulan Hayatlar:Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alpaslan Özdoğan nasıl öldürüldü?27 Ağustos 2025
- ^ Sünger, Hüseyin (30 Mayıs 2009). "Sevgili Arkadaşım Alpaslan Özdoğan". bianet.org. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ "204'lüler Alpaslan Özdoğan'ın Mezarı Başında". bianet.org. 20 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ a b "ODTÜ Tarihi: Banka Soygunu ve Yurtlar Baskını [Bölüm 7] - Yaz Hocam!". 15 Kasım 2019. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ "40 Yıl Sonra: ODTÜ Yurtlarına Baskın". bianet.org. 5 Mart 2011. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ "ODTÜ 5 Mart 1971 Savaşı". Liberteryen.org. 25 Ocak 2011. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ "Mustafa Yalçıner: Sanırım Sinan'ın Parmağı Tetiğe Basılı Kaldı". bianet.org. 29 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ Can Dündar (31 Mayıs 2025), “Nurhak” (31 Mayıs 1971) 54 yıl önceki katliam... “Delikanlım” belgeselinden…27 Ağustos 2025
- ^ "Nurhak'ta yitirdiklerimiz anıldı.. Emperyalizme, faşizme ve siyonizme karşı mücadele çağrısı yapıldı." 31 Mayıs 2024. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
- ^ "Nurhak Katliamı'nın 50. yılı". bianet.org. 26 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.