Kaju
| Kaju | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kaju meyvesi  Dünya haritası üzerinde kaju üretimi
| ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Anacardium occidentale
L. |
Kaju (Anacardium occidentale), sakız ağacıgiller (Anacardiaceae) familyasından bir tropikal iklim bitkisi. Brezilya'da yetiştirilip Portekizliler tarafından dünyaya tanıtılmıştır. En yoğun bulunduğu bölge Ekvator çevresidir.
16. yüzyıl başlarında Portekizliler Brezilya'yı istila ettiklerinde kaju ağacını da keşfettiler. Portekizli denizciler kaju tohumlarını Brezilya'dan batı Afrika kıyılarına taşıyarak bu topraklara ilk yerleşen Portekizlilerin orada yetiştirmelerini sağlamışlardır. Kaju ağacının yayılımı için yağışlı ve nemli ekvator iklimi çok elverişlidir. İklimi dolayısıyla kaju ağacı batı Afrika kıyılarına kolayca adapte olup hızla yayılmaya başlamıştır. Afrika'nın batı kıyısında Gabon, Angola ve Namibya gibi ülkelerden de doğu Afrika'daki ülkelere, Mozambik, Kenya ve Tanzanya'ya da yayılmıştır.
Kaju ağacı Brezilya ve Afrika dışında Hindistan'da da yetiştirilmektedir. Günümüzde dünyanın en büyük kaju üreticisi ve ihracatçısı Hindistan'da Kerala Kaju Birliğidir. Brezilya ise kaju üretimi ve ihracatında dünya ikincisi, Afrika ise bu sıralamada üçüncü sırada yer alır. Hindistan'ın hasat zamanı Mayıs, Brezilya'da ise Ekim ayıdır. Kaju meyvesi çabuk çürüdüğünden ekonomik değere sahip değildir. Kaju fıstığının diğer fıstık çeşitlerinden daha pahalı olma nedenlerinden biri her iklimde yetiştirilememesi ve her kaju elmasından ancak bir adet kaju fıstığı üretilebilmesidir. Toplanan kaju elmalarından çekirdekleri ayrılarak üzerlerindeki kabuk çıkartılıp kavrularak yenilir.
Dünyanın en büyük kaju ağacı Brezilya'da Parnamirim şehrinde bulunur.
Aslında meyvesi de yediğimiz kavrulmuş kaju fıstığı kadar değerli. Güney Amerika' da çokça tüketilmektedir. Fermentasyon yöntemiyle de kaju elmasından alkol üretilebiliyor. Hindistan ve Brezilya'da birçok yemek ve tatlıda da kullanılmaktadır.[1]
Kullanım Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaju, hem çekirdeği hem de meyvesiyle geniş bir kullanım alanına sahip bir bitkidir. En yaygın olarak kavrulmuş kaju fıstığı şeklinde atıştırmalık olarak tüketilirken, aynı zamanda birçok yemek, tatlı ve sosun içinde kullanılmaktadır. Vegan mutfakta kaju; kaju sütü, kaju kreması, kaju peyniri ve yoğurt gibi bitkisel alternatiflerin üretiminde önemli bir bileşendir. Meyvesi olan kaju elması ise özellikle Güney Amerika’da taze olarak tüketilir, suyu sıkılır veya fermente edilerek alkol, sirke ve gazlı içecek üretiminde değerlendirilir. Bunun yanında, kaju kabuğundan elde edilen CNSL (cashew nut shell liquid) adlı madde; boya, reçine, yapıştırıcı, fren balatası ve endüstriyel yağlayıcı gibi birçok sanayi ürününün hammaddesi olarak kullanılır. Bu yönleriyle kaju, hem gıda sektöründe hem de endüstriyel alanlarda ekonomik açıdan değerli ve çok yönlü bir üründür.[kaynak belirtilmeli]
-
'Anacardium occidentale', Koehler'in 'Medicinal-Plants' (1887) kitabından -
Pişirilmiş ve yenilebilir kaju fıstığı -
Kaju ağacı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
 | Sapindales ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
