Annales Okulu

Annales Okulu, akademik Fransız dergisi Annales d’histoire économique et sociale çevresinde gelişen tarih yazıcılığı ekolüdür. Bu dergi etrafında yayın yapan bir grup tarihçinin, tarih bilimine dair analiz yöntemlerini değiştirmesi ve konulara yeni bakış açısı kazandırması ile dergi bir bilimsel ekol haline gelmiştir. Ekole ismini veren derginin ismi, 1929'da Annales, Economies, Sociétés, Civilisations ve 1994 yılında Annales, Histoire, Sciences Sociales olmak üzere iki kez değiştirilmiştir.

Annales Okulu ismini tarih bilimine diğer toplum bilimlerinin yöntemlerini uygulaması ile duyurmuştur. Annales'in yeni tarih anlayış, tarihi tüm sosyal olgular ışığında incelemek arzusundan kaynaklanır. Bu yeni yaklaşımla, geleneksel tarih yazımını eleştirilmiş ve “anlama” yerine “açıklama” görev edinilmiş; olay odaklı anlatı tarihine karşı sorun odaklı tarih anlayışını benimsemiştir.

İlk dönemleri

Marc Bloch ve Lucien Febvre tarafından sosyoloji, ekonomi, sosyal psikoloji ve antropoloji gibi çeşitli toplum bilimleri ile işbirliğini sağlayacak bir tarih bilimi yaklaşımı geliştirmek üzere 1929 yılında Strasbourg Üniversitesi'nde ders verdikleri bir dönemde kuruldu. Önceliklerinden biri, 19. yüzyıl tarihçilerinin birçoğu üzerinde etkili olan, siyaset, diplomasi ve savaşlar tarihi üzerine yoğunlaşan anlayışın aksine, olayların gerisinde uzun erimli tarihsel yapıların da (longue durée) araştırılmasıydı. Coğrafya, maddi kültür ve sonraları Annales çevresinin mentalités veya dönemin ruhu olarak adlandıracakları konular, çalışmalarının merkezinde yer aldı. Ekolün önde gelen üyelerinden Georges Duby, Le dimanche de Bouvines adlı kitabının önsözünde, sahip olduğu tarih anlayışının, duygusal olanı bir kenara ittiğini ve olayların basit bir muhasebesinin çıkarılmasının yerine problemi ortaya koyup çözmeye, yüzeysel olanı görmezden gelip ekonomi, toplum ve medeniyetin uzun ve orta vadeli gelişimini gözlemlemeye çalıştığını yazmıştır.

İkinci nesil

1956 yılında Fernand Braudel Annales'nin yönetimini devralmış ve Marc Ferro, Jacques Le Goff, Ammanuel Le Roy Ladurie gibi genç isimleri dergiye dâhil etmiştir. Böylece derginin yapısını gençleştirmiş, önemli bir yenilik getirmiştir. Braudel'in çalışmaları Annales'ın ikinci dönemi olarak ifade edilir ve 1960 ve 1970'ler boyunca ekol üzerinde oldukça etkili olmuştur, özellikle 1949 yılında yayınlanan II. Philip döneminde Akdeniz adlı çalışması bu etkide önemli yer tutmaktadır.

Üçüncü nesil

1970'lerin başlarında Braudel çeşitli iç anlaşmazlıklar nedeniyle emekli oldu. Onun ayrılması ile birlikte Annales geleneğinde üçüncü dönem başladı. Bu dönemin özelliği heterojenliğidir; ne metodolojik, politik ne de entelektüel açıdan fikir birliği görülür. Fakat sosyal ve akademik varlığın artışı ile kültür çalışmaları üzerine ilgi dikkat çeker. Esin kaynakları, Lucien Febvre, Jules Michelet ve Michel Foucault olmuştur. Jacques Le Goff ve Pierra Nora'nın öncülük ettiği bu tarihçiler kendi özgün eserlerini tanımlamak, kabul ettikleri tarih metodolojisini işaret etmek üzere bir kavram öne sürdüler: “Yeni Tarih” Le Goff'a göre Yeni Tarih antropoloji yöntemlerini de dahil ederek, daha geniş izleyici grubuna ve yeni sorulara cevap verebilmek için doğdu. Bu dönemde "olaylar tarihi", "siyasi tarih", "mentalités ve temsilcilerinin tarihi" ile "bütüncül tarih" konularına ilginin arttığı görülür. Araştırma alanının bu biçimde genişletilmesi çeşitli eleştiriler almıştır

Dördüncü nesil

Kriz döneminde Lepetit (yayın sekreteri) 1988 baharında çıkardığı dergi ile bu yeni dönemi duyurmuştur. Dördüncü nesil Annales tarihçileri arasında en fazla tanınanı günümüzde Roger Chartier'dir. Emmanuel Le Roy Ladurie ve Jacques Le Goff gibi yazarlar bugün de Annales geleneğini sürdürseler de, her geçen gün daha fazla tarihçi kültür ve ekonomi tarihi üzerine çalışmalar yaptığı için Annales yaklaşımı ile diğerleri arasındaki ayrım kaybolmaktadır.

Konuyla ilgili yayınlar

• Peter Burke. Fransız Tarih Devrimi Annales Okulu, Doğu Batı Yayınları, ISBN 9789758717002
• Tarih ve Tarihçi: Annales Okulu İzinde, Derleyen: Ali Boratav, Kırmızı Yayınları, ISBN 9759169533
• Peter Burke. The French Historical Revolution: The Annales School, 1929-1989. Stanford University Press. 1991. (İngilizce)
• François Dosse. The New History in France: The Triumph of the Annales. University of Illinois Press. 1994.(İngilizce)
• Lynn Hunt and Jacques Revel (eds). Histories: French Constructions of the Past. The New Press. 1994. (A collection of essays with many pieces from the Annales—the long introduction is excellent, and contains many good references).
• (Fransızca) Philippe Poirrier, Aborder l'histoire, Paris, Seuil, 2000.