Arnavutluk'un idari bölümleri
 |
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Arnavutluk devlet yapısı |
Arnavutluk'un idari bölümleri; merkezi, bölgesel ve yerel yönetimler olmak üzere üç seviyeli şekilde düzenlenmiştir. Mevcut sistemde bölgesel yönetimleri oluşturan 12 farklı il bulunurken belediye ve komünler ise yerel yönetim mekanizmasını oluşturur. İdari yapılanmayla alakalı son değişiklikler 2015 yılında yapılmış olup 61 belediye, 373 idari birim ve 2972 köy bu sistemin bileşenlerini oluşturur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bağımsızlığını ilan edişiyle birlikte merkeziyetçi bir yönetim anlayışının güdümüne girmiş olan Arnavutluk, 1991 yılının başlarında yönetimin yerelleştirilmesi noktasında öncül bir adım attı ve 1998'de, dönemin hükûmeti tarafından Avrupa Mahalli İdareler Antlaşması'nın kabul edilmesiyle birlikte de bu yöndeki çalışmalar ivme kazandı. Avrupa Birliği ile olan ortaklık çalışmalarında yönetimin yerelleştirilmesi konusunda spesifik bir talep bulunmamasına karşın; Arnavutluk, yerel yönetimlerin kamu ihalesi ve çevre ile ilgili konularda özerklik kazanarak kapasitelerinin arttırılması yönündeki çalışmalarına devam etti. 2000'lerin başlamasıyla birlikte "Yönetimin Yerelleştirilmesi Stratejisi" hayata geçirilerek eski sistemdeki ilçelerin kaldırılıp yerine bölgelere, belediyelere ve komünlere dayanan bir mülki idari mekanizma kurulmasına karar verildi. 2007 yılında onanan "Bölgesel Kalkınmada Ortak İlgi Alanı Strateji" ile bu yerelleştirme çalışmaları hız kazandıysa da henüz tam olarak uygulamaya konmadı. Kasım 2010 tarihinde yayımlanan bir raporda ülkedeki "Arazi Planlama ve Değişiklik Kanunu"nun mevcut bölgesel ve yerel yapılanmalar arasında çıkabilecek olası çatışmalara ilişkin sorunları gündeme getirirken siyasi atmosferin bozulmasının merkezi ve yerel yönetim arasındaki ilişkileri etkilediği vurgulandı. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması'na eşdeğer bir sistem geliştirilmesi gerektiği de raporda yer alan diğer ifadelerdendi.[1] Dönemin hükûmeti tarafından 2014'te teklifi yapılan ve Haziran 2015'teki yerel seçimlerde kamuoyu onayının alınmasıyla yürürlüğe giren yeni bir yönetim şeması çerçevesinde ise komünlerin kaldırılarak belediye sayısının 375'e indirilmesi hedeflendi.
İdari yapılanma
[değiştir | kaynağı değiştir]İller
[değiştir | kaynağı değiştir]Arnavutluk'ta yerel idarenin ilk kademesi, 2000 yılında bugünkü şeklini alan 12 ilden (qarqe) oluşur. İller bir vali (prefekt) ve bir ilçe meclisi (këshilli i qarkut) tarafından yönetilirler. Valiler ise Bakanlar Konseyi'nin yerel temsilcileri olarak atanır.[2]
Belediyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Arnavutluk'ta yerel idarenin ikinci kademesini ise 61 belediye (bashki) oluşturur. Dört yıllığına seçilen bir belediye başkanı (kryebashkiak) ve bir belediye meclisi (këshilli bashkiak) tarafından yönetilirler. 2015'ten önce belediyeler kentsel ve kırsal olmak üzere iki farklı yetki alanına bölünmüşse de bu ayrım 2015 sonrası dönemde kaldırılmıştır.[3][4]
Diğer idari birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Raffaella Coletti (Haziran 2011). "Decentralisation and local development in Western Balkans: convergences and divergences among different contexts" [Batı Balkanlar'da adem-i merkeziyetçilik ve yerel kalkınma: farklı bağlamlar arasındaki yakınlaşmalar ve uzaklaşmalar] (PDF) (İngilizce). Roma: Centro Studi di Politica Internazionale. 2 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)2 Nisan 2024.
- ^ "Ligj Për Organizimin dhe Funksionimin e Gjykatave Administrative dhe Gjykimin r Mosmarrëveshjeve Administrative" [İdare Mahkemelerinin Teşkilat, İşleyişi ve İdari Uyuşmazlıkların Kararı Hakkında Kanun] (PDF) (Arnavutça). Planifikimi.gov.al. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.
- ^ "Harta Administrative Territoriale E Bashkive Të Shqipërisë" [Arnavutluk Belediyelerinin Bölgesel İdari Haritası] (PDF) (Arnavutça). Ceshtjetvendore.gov.al. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.
- ^ "STAR 2 - Consolidation of the Territorial and Administrative Reform". 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024.