Tütsü

Şanghay Yeşim Buda Tapınağı'nda ibadet sırasında tütsü yakan bir kadın

Tütsü veya buhur, eski Türkçe tütsüg (duman çıkaran nesne) sözcüğünden evrilmiştir.

Tütsü, yanarken kokulu dumanı bertaraf eden aromatik biyotik bir malzemedir. Terim, ürettiği aroma yerine malzemenin kendisini ifade eder. Tütsü astetik nedenlerle, terapide, meditasyonda ve törende kullanılır. Ayrıca basit bir deodorant veya böcek savar olarak da kullanılabilir.

Tütsü aromatik bitki materyallerinden oluşur ve sıklıkla uçucu yağlarla birleştirilir. Tütsü tarafından alınan formlar, temel kültür ile farklılık gösterir ve teknolojideki ilerlemeler ve yanan nedenlerin artan çeşitliliği ile değişmiştir. Tütsü genellikle iki ana türe ayrılır: "dolaylı yanma" ve "doğrudan yanma". Dolaylı yanma tütsü (veya "yanmayan tütsü") kendi başına yanma yeteneğine sahip değildir ve ayrı bir ısı kaynağı gerektirir. Doğrudan yanan tütsü (veya "yanıcı tütsü") direkt olarak bir alevle yanar ve daha sonra parıltılı bir kor bırakarak parlar. Doğrudan yanan tütsü, bir bambu çubuk etrafında oluşan veya koni şeklinde ekstrüzyon yapılan bir macundur.

Günümüzde birçok doğal bitki tütsü olarak kullanılmaktadır. Tarçın ağacının kabukları, kahve çekirdekleri, okaliptüs yaprakları, kurutulmuş gül yaprakları, ardıç ağacının dalları, defne yaprağı, üzerlik (peganum harmala) tohumları, lavanta ve adaçayı tütsü olarak kullanılan bitkilere örnek olarak verilebilir. Kokuların insanların duygusal ve fizyolojik durumları üzerinde farklı etkileri olduğu düşünülmektedir. Örneğin defne yaprağındaki liflerin yanması ile oluşan dumanın zihni sakinleştirici özelliği bulunduğu öne sürülmektedir ve kaygı, endişe, stres durumlarında kişinin rahatlamasına yardımcı olabilir. Tarçın kabuklarından yapılan tütsünün ise iştah açıcı özelliğinin yanı sıra zihinsel aktivasyonların artmasına ve kan basıncının dengelenmesine katkı sağladığı düşünülmektedir.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta tütsü ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur