Didem Akay'ın intiharı
Didem Akay'ın intiharı, insan hakları aktivisti Türk trans kadın Didem Akay'ın 22 Temmuz 2019 günü İstanbul'da gerçekleşen intiharıdır.
Olay, Türkiye'de transseksüellere yönelik şiddet, baskı ve nefret söylemini gündeme getirmiştir.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]2016'da nefret cinayeti sonucu ölen LGBT hakları savunucusu transseksüel kadın Hande Kader'in yakın arkadaşı olan[1][2] 1994 doğumlu Akay, 2015 yılında Taksim'de düzenlenen İstanbul Onur Yürüyüşü’nde polis şiddetine maruz kalanlar arasındaydı.[3] Yürüyüş sırasında polise karşı direnirken gösteren bir fotoğrafı ile basında yer alarak LGBT hareketi için bir simge haline geldi.[4][5] Akay, 2018 yılında "Türkiye Yılın Trans Güzeli" seçildi.[6][7] 22 Temmuz 2019'da İstanbul'da bir otel odasında kendisini asarak intihar etti.
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Medyada
[değiştir | kaynağı değiştir]Olayın ardından arkadaşları tarafından ana akım medya organlarında ve sosyal medya yapılan açıklamalarda, Akay'ın intiharının transfobik baskılar ve psikolojik travma nedeniyle gerçekleştiği öne sürüldü[8] ve Akay'ın intiharı, ülkede LGBT bireyleri intihara sürükleyen politikaların eleştirilmesine yol açtı.[9][10][11] Olayın bir intihar mı, toplumun işlediği bir cinayet olarak mı adlandırılması gerektiği tartışıldı.[12][13] İntihar haberi, Türkiye'de sosyal medyada gündem oldu.[6]
TBMM gündemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Akay'ın intiharının ardından LGBT'lere yönelik baskılar TBMM'de gündeme geldi.[14]
HDP Siirt milletvekili Meral Danış Beştaş, Didem Akay'ın intihar haberi üzerine Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'e bu ölüm olayı ve nedenlerine ilişkin bir çalışma yürütülüp yürütülmediğine ve ülkede LGBT'lerin yaşam hakkını ihlal eden mekanizmalara ilişkin çalışmalar hakkında bir yazılı soru önergesi verdi[15](önerge cevaplanmamıştır.[16])
CHP milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise "Didem Akay, toplumda, trans bireylere olan baskı, şiddet ve nefret söyleminin hangi boyutlara ulaştığını göstermektedir." diyerek meclis araştırması açılması için 20 milletvekili ile birlikte önerge verdi.[17]
Anma
[değiştir | kaynağı değiştir]Akay'ın intiharı, Türkiye'de Pembe Hayat Derneği öncülüğünde organize edilen Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü'nde gündeme getirilmektedir.[18][19]
Kaynak
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Selen, Eser (2020). ""The Public Immoralist" Discourses of Queer Subjectification in Contemporary Turkey". International journal of communication. 14. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi2 Nisan 2023.
- ^ "Trans kadın Didem Akay hayatına son verdi". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 23 Temmuz 2019. 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ Luque, Javier (3 Mart 2022). "Unless I write, no one will: Reporting on Turkey's LGBTi+ community". Free Turkey Journalists (İngilizce). 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "Hande'yi Yakarak Öldürdüler, Didem'i Baskıyla". Karşı Mahalle. 23 Temmuz 2019. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "Trans kadın Didem Akay yaşamına son verdi". Independent Türkçe. 23 Temmuz 2019. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ a b "2018 Trans Güzeli Didem Akay, otel odasında ölü bulundu". Haberler. 24 Temmuz 2019. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ Tali, Didem (21 Haziran 2019). "An annual pageant is the one night a yer trans women in Turkey can celebrate". 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Trans kadın Didem Akay yaşamına son verdi. 2016 yılında yakılarak öldürülen Hande Kader'in de arkadaşıydı". Otekileringundemi.com. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ Aver, Elif (24 Temmuz 2019). "Transfobik Baskı: Hande Kader yakıldı, Didem Akay intihar etti". İndigo Dergisi. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ Tok, Hilal (25 Temmuz 2019). "Didem Akay'ın ardından: Transları intihara ne sürüklüyor?". Evrensel.net. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tahincioğlu, Gökçer (7 Ocak 2023). "Türk aile yapısını korumak üzerine: "Çekiyorsunuz ama yayınlamıyorsunuz"". T24. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ Avşar, Seyhan (24 Temmuz 2019). "'İntihar değil cinayet'". Cumhuriyet. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "Türkiye Didem Akay'ı konuşuyor: İntihar mı? Nefret cinayeti mi?". Gercekgundem.com. 25 Temmuz 2019. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "Translara karşı işlenen nefret suçları Meclis gündeminde". T24. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "7 / 17078 Nolu yazılı Soru Önergesi" (PDF). TBMM.gov.tr sitesi. 26 Temmuz 2019.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Yazılı Soru Önergesi Bilgileri". TBMM.gov.tr sitesi. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "CHP Milletvekili Tanrıkulu, LGBTQ'lara Yönelik Baskıları Meclis'e Taşıdı". Bianet.org. 25 Temmuz 2019. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Erkan (20 Kasım 2022). "Bugün Kaybettiklerimizi Anıyoruz". SPoD. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "20 Kasım Platformu kuruldu". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Didem Akay intiharı üzerine verilen TBMM Araştırma Önergesi 1 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Didem Akay intiharı üzerine verilen TBMM Soru Önergesi 1 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Didem Akay anısına