El Salvador'daki Yahudilerin tarihi
El Salvador'daki Yahudilerin tarihi 19. yüzyılın başında Sefarad Fransa Yahudileri'nin ülkeye gelmesiyle başlayıp ardından II.Dünya Savaşı'nda gelen Aşkenazlarla devam etmiştir.
El Salvador'un Yahudi tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1930'larda Faşizm'e verilen açık destekle Yahudilerin güvenliği tehlike altına girdi fakat bu durum II.Dünya Savaşı'nda sonra düzeldi. 11 Eylül 1948'de El Salvador İsrail'i tanıdı ve 1956'da Instituto Cultural El Salvador-Israel (El Salvador-İsrail Kültür Enstitüsü) kuruldu. İspanya'dan kovulup gelen Sefarad ailesi olan Cordova'lardan Juan Cordova El Salvador'un La Paz deartmanına ait Jerusalén belediyesine ismini verdi. İç savaş sırasında birçok Yahudi ülkeyi terk etti. Yahudi cemaat merkezi Comunidad Israelita de El Salvador 1945'te ve ilk sinagog 1950'de açıldı.
1990'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]1991'de imzalanan barış antlaşmasıyla El Salvador İçsavaşı sırasında kaçan çocuklu Yahudi çiftlerin geri dönüşü sağlandı. Bu son on yılda yeni bir cemaat ve sinagog açıldı. Comunidad Israelita de El Salvador Şabat günlerinde ve büyük bayramlarda cemaate hizmet vermektedir. Pesah, Roşaşana, Sukkot, Hanuka, Purim ve Yom Haatzmaut bayramlarında cemaatin kadınlar derneği yemekler düzenlemektedir.
Üniversite öğrencilerinin EJES (Estudiantes Judíos de El Salvador) adında bir Yahudi öğrenci birliği ve FUSLA (Federación de Universitarios Sionistas de Latinoamérica) siyonist dernekleri bulunmaktadır. Yetişkinler içinse cemaat İbranice dahil çeşitli alanlarda dersler, kadınlar kolu ise yemek dersleri sunmaktadır. Kehilatón adında aylık gazetede sinagog aktivitelerinin reklamları vardır. 8-18 yaşları arasına hitap eden Noar Şelanu gençlik hareketi 30 çocuğu haftada bir bir araya getirmektedir. Aynı şekilde anaokuluda haftada bir toplanmaktadır.
İsrail ile ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail'in San Salvador'da elçiliği bulunmaktadır. 2006'da El Salvador, elçiliği diğer elçiliklerin bulunduğu Tel Aviv'e taşıma kararı aldı. Filistin cemaatinin baskılarıyla Filistin kökenli Cumhurbaşkanı Tony Saca'nın böyle bir karar aldığına inanan Yahudiler bu duruma tepki göstermiştir.
İki ülke arasında gerçekleşen ender gerilimlerden bir tanesi İsrail Onursal Konsülünün gerillalar tarafında kaçırılıp öldürülmesidir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beker, Avi. "El Salvador." Jewish Communities of the World. Lerner Publications Company, Minneapolis, 1998.]]
- "El Salvador." Encyclopedia Judaica.
- "El Salvador." la Unión Judía de Congregaciones de Latinoamérica y el Caribe
- Zaidner, Michael. Jewish Travel Guide. Vallentine Mitchell, Portland, 2000.
