Gayrisafi millî hasıla
 | Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
| Yıl | Milyar US-$ | Milyar TL | Büyüme % |
|---|---|---|---|
| 2006 | 400.000 | 575.784 | 6,0 |
| 2005 | 361.500 | 488.100 | 7,6 |
| 2004 | 300.600 | 428.900 | 9,9 |
| 2003 | 239.800 | 356.700 | 5,9 |
| 2002 | 180.100 | 273.500 | 7,9 |
| 2001 | 146.100 | 176.500 | -9,5 |
| 2000 | 201.500 | 125.600 | 6,3 |
| Kaynak: DİE | |||
Gayrisafi millî hasıla (GSMH), bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. Vatandaşlık ayrımının yapılmasındaki sebep, GSMH'nin gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYİH) farklı olduğunu belirtmek içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar.
Başka bir deyişle GSMH, bir ülkenin yurt dışında çalışan vatandaşlarının ülkeye gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH'ye eklenip ülkede çalışan yabancıların kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH'den düşülmesi ile elde edilen değerdir.
1990'ların başından itibaren, küreselleşmenin ivme kazanıp üretim faktörlerinin ve sermayenin, ülke sınırlarının dışına taşması sonucu, makroekonomik analizlerde ilgi, bir ülkenin yurttaşlarının gelirini ifade eden GSMH yerine, bir ülkenin sınırları içerisinde yaratılan toplam geliri ifade eden GSYİH üzerine yoğunlaşmıştır. Fakat yine de ülkelerdeki kişi başına gelir ve bunların karşılaştırılması gibi konularda GSMH hâlâ önemli bir kavram ve ölçüdür. GSMH, genellikle bir yıllık zaman birimi içinde hesaplanır.
Kişi başına Millî Hasıla hesaplamalarında nüfus artışı göz önünde bulundurulur.
Cari ve Sabit fiyatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Millî Gelir hesaplamalarında iki çeşit uygulama vardır:
- Cari fiyatlarla
- Hesaplamalarda enflasyonun etkisi gözetilmez. Üretilen mal ve hizmetlerin güncel değerleri üzerine hesaplanır.
- Sabit fiyatlarla
- Baz olarak herhangi bir yıl alınır ve o yıla endeksli enflasyon oranından arındırılmış reel artışlar hesaplanır.
Hesaplama yöntemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gelirler yöntemi ile hesaplamada, gelir niteliği taşıyan üretim ve hizmet alanındaki kalemler esas alınır. Kullanılan ana kalemler şu şekilde sıralanabilir:
GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) = Tarım + Sanayi + İnşaat + Ticaret + Ulaştırma, Haberleşme + Mali Kuruluşlar + Konut + Hizmetler Toplamı (Kamu ve Özel) + İthalat Vergisi
GSMH = GSYİH + Yurt dışında bulunan vatandaşların gelirleri - Yurt içindeki yabancıların gelirleri
GSMH ile İlgili Formüller:
- SMH = GSMH – Amortismanlar
- MG = SMH – Dolaylı Vergiler
- MG = SMH – Dolaylı Vergiler + Sübvansiyonlar
- MG = GSMH – Amortismanlar – Dolaylı Vergiler + Sübvansiyonlar
- MG = Ücret + Faiz + Rant + Kâr
- KG = MG – (Sosyal Güvenlik Kesenekleri + Kurumlar Vergisi + Dağıtılmayan Kârlar) + Transferler
- HG = KG – Dolaysız Vergiler
Büyüme oranları
[değiştir | kaynağı değiştir]GSMH ve büyüme oranları, ülkenin ekonomik performansının göstergesidir. GSMH büyüme oranlarının üç çeyrek üst üste düşük olması, resesyon başlangıcı sinyali olarak görülür.
Ülkelerin GSYİH’lerine göre sıralandığı listeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ülkelerin GSYİH’ye (nominal) göre sıralanışı
- Ülkelerin GSYİH’ye (SAGP) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına GSYİH’ye (nominal) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına GSYİH’ye (SAGP) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına saatlik GSYİH’ye (SAGP) göre sıralanışı