Haka dansı
Haka dansı, Yeni Zelanda yerlisi Maorilere özgü törensel bir danstır. Genellikle toplu şekilde yapılır. Savaşta düşmanı korkutmak, önemli bir kişiyi veya günü anmak, misafiri karşılamak, bir şeyi kutlamak ya da protesto etmek için yapılır.[1] Efsaneye göre 1800'lerde Yeni Zelanda'daki Māori kabilesinin savaş şeflerinden Te Rauparaha rakip kabilelerden savaşçıların kendisini öldürmek için geldiğini öğrenince kaçmaya başladı. Bir çukura girerek saklandı. Çukurun başında kendisini vücudu kıllarla kaplı bir savaşçı liderin beklediğini gördü. Ancak bu kişi onu öldürmek yerine özgürlüğünü verince Rauparaha da çukurdan çıkarak günümüze kadar değişmeden gelen Haka dansının sözleriyle dans etmeye başladı. Aynı zamanda bu dansla kendisini öldürmek isteyen savaşçılardan intikam almak için de yemin etti. Şarkı, "saçlı adam" yani insafa gelen düşmanın gün ışığını yeniden sunması ve Te Rauparaha'nın çukurun derinliklerinden yukarıya doğru adım adım çıkarak güneşe kavuşmasıyla biter. Rauparaha daha sonra bu dansı tüm Māoriler'e öğretti ve girdikleri tüm çatışmalardan önce düşmanlarını korkutmak için kabile üyeleri Haka yapmaya başladı.
Haka dansında dansçılar, gözlerinin beyaz kısmını göstererek bir yandan ellerini bedenlerine, bir yandan da ayaklarını yere vurarak dans ederler. Haka'nın düşmanı caydırmaya yönelik haykırışları ve tehditkâr savaş figürleri, ölümden kurtuluş hikâyesini anlatır.
Ama bu ilkel Māori dansı, ada sınırlarını çoktan aştı. 200 yıl önce ilkel Māori savaşçılarını yüreklendiren dans, artık sporcu bedenlerinde can buluyor. Basketbol ve futbolun yanı sıra, özellikle rugby ve Amerikan futbolu gibi sert takım sporlarında, bu dans, renkli bir gösteri ve motivasyon unsuru olarak kullanılıyor. Haka dansı yapan sporcular ısınıp eğlendiklerini ve maça çok iyi motive olduklarını söylüyorlar. Ancak, sert el-kol hareketleriyle yapılan ilkel figürlerin ve tehditkâr haykırışların izleyen üzerinde gergin, hatta saldırgan etkiler bıraktığını düşünenler de var.
Ka mate Ka mate! Ka ora Ka ora! Ka mate Ka mate! Ka ora Ka ora! Tenei Te Tangata Puhuruhuru! Nana i tiki mai whakawhiti te ra! Upane Upane! Upane Kaupane! Whiti te ra!
- It is death. It is death! It is life. It is life!
- It is death. It is death! It is life It is life!
- This is the hairy man!
- Who caused the sun to shine again for me!
- Up the ladder Up the ladder!
- Up to the top!
Türkçesi;
- Ölüm bu, ölüm bu! Yaşam bu, yaşam bu!
- Ölüm bu, ölüm bu! Yaşam bu, yaşam bu!
- İşte bu kıllı adam,
- Güneşin yeniden doğmasını sağlayan !
- Yan yana durun, yan yana!
- Zirveye çıkacağız, zirveye.
- Güneşin doğduğu yere!
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Haka and New Zeland". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2025.
 | Dans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
