Hasdrubal Barca

Hasdrubal Barca
Hasdrubal’i İber Yarımadasının hakimi olarak gösteren madeni para
Doğum	MÖ 245 Kartaca
Ölüm	MÖ 22 Haziran 207 (38 yaşında) Metauro Nehri, İtalya
Bağlılığı	Antik Kartaca
Rütbesi	General
Çatışma/savaşları	İkinci Pön Savaşı

Hasdrubal Barca (ölüm MÖ 207), Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

Gençliği ve Hispania

Hasdrubal'ın gençliğiyle ilgili çok az şey bilinmektedir. Hasdrubal Kartaca birlikleri, Hispania'da Acre Luce'de pusuya düşürüldüğünde oradadır. O ve ağabeyi Hannibal kaçabilse de babaları Hamilcar Jucar Irmağında boğulacaktır.

İtalya'ya doğru sefere çıkan Hannibal Hispania'da 13.000 asker, 2.550 süvari ve 21 savaş fili bırakır. MÖ 218 yılında Hannibal oradan ayrılınca Hispania'daki birliklerin komutası ona geçer. 6 yıl boyunca Roma Cumhuriyeti konsülleri Publius Cornelius Scipio ve Gnaeus Cornelius Scipio Calvus kardeşlere karşı savaşır. Gnaeus Scipio'nun MÖ 218 yılındaki beklenmedik saldırısı sonucunda Cissa Savaşında Kartaca birliklerini yenen Roma ordusu Tarraco bölgesine yerleşirler. Hasdrubal hızlı bir karşı saldırıyla Roma birliklerine kayıplar verdirir, Roma donanması da bu saldırıdan olumsuz etkilenir.

MÖ 217 baharında Hasdrubal Romalılara saldırmak için kuzeye hareket eder. Donanmayla eşgüdüm halinde hareket eden Hasdrubal Ebro Nehrinin denize döküldüğü yerde kamp kurar. Gnaeus Scipio burada Kartacalılara saldırarak Kartaca donanmasını yenilgiye uğratır. Hasdrubal savaşmadan geri çekilir. MÖ 216 yılında Hispania'daki yerel kabileler ayaklanır, Hasdrubal bu isyanların bastırılmasıyla uğraşır. Aynı yıl Kartaca Senatosu ona 4.000 asker ve 500 süvari göndererek İtalya'ya ilerlemesini ister. Kartaca şehri Cartagena'da sorumlu olarak Himilco'yu bırakan Hasdrubal Ebro Nehrine doğru yürür ancak MÖ 215 yılında Dertosa Savaşında ağır bir yenilgi alır. Bu yenilgi yüzünden Hannibal, İtalya'da üstün durumdayken destek alamaz ve üstünlüğünü yavaş yavaş kaybeder.

Ortak Komuta

Bu yenilgiden sonra Hispania'ya ordularıyla beraber Mago Barca ile Hasdrubal Gisco gelecektir. MÖ 215-212 yılları arasında Romalı Scipio kardeşlere karşı çetin savaşlar verilir ve Kartaca toprakları korunur. Roma ile müttefik olan Numidya kralı Sypax MÖ 213-212'de Kartaca'nın Afrika'daki topraklarına saldırınca, Hispania'daki durumun görece güvenli olduğunu değerlendiren Hasdrubal birlikleriyle Afrika'ya geçer ve Syphax'ı 30.000 Numidyalının öldürüldüğü savaşta bozguna uğratır. Roma tarafından eğitilen ordusu dağılan Syphax, Mauretanya'ya kaçar. Kartaca saflarına geçen Numidya prensi Masinissa 3.000 süvarisiyle beraber Hasdrubal'a katılır.

MÖ 212 yılında Hasdrubal, Mago Barca ve Hasdrubal Gisco ile koordineli şekilde savaşarak Baetis savaşında Roma ordularını yener ve iki Scipio kardeşi de öldürür. Zaferden sonra Kartaca Ebro Nehrine kadar egemenliklerini pekiştirilir. Ancak komutanlar arasındaki yetersiz haberleşme yüzünden savaştan kurtulan 8.000 Romalı asker Ebro Nehrine kadar kaçmayı başarır. Bu askerler Kartaca saldırılarını püskürtür ve önce MÖ 211 yılında Claudius Nero ile gelen 10.000 asker ile, daha sonra ise MÖ 210 yılında Afrikalı Scipio ile gelen 10.000 askerle birleşirler.

Kartaca orduları MÖ 209 yılında yerel kabilelerin isyanlarını engellemek için Kartaca hakimiyetindeki Hispania şehirlerine dağıtılır. Bu durumdan yararlanan Afrikalı Scipio MÖ 209 yılında Cartagena şehrini ele geçirecek ve Hasdrubal'ı Baecula savaşında yenecektir.

İtalya’ya İkinci Kartaca Seferi

MÖ 209 yılında Hasdrubal kardeşinin yanına gitmek üzere İtalya'ya gider. Scipio'ya yakalanmadan Pireneleri geçti ve MÖ 208 yılı kışında Galya'da olur. Alplerden İtalya'ya geçmek için MÖ 207 yılının baharını bekler. Hannibal'in Alpleri önceden geçerken inşa ettiği geçiş yolları sayesinde hızla ilerler. Rahat geçişinin bir etkeni de önceden Hannibal'e saldıran Galyalıların artık korktukları Kartacalılara saygılı davranmalarıdır. Hatta Kartacalılara sorun çıkarmak bir yana birçok Galyalı savaşçı Kartaca ordusuna katılır. Hasdrubal Hispania'daki eğitimli savaş fillerini de Alplerden sorunsuz bir şekilde geçirmeyi başarır. Ancak kardeşi Hannibal ile orduları birleşemeden İtalya'da olduğu Roma tarafından öğrenilir ve üzerine gönderilen iki Roma ordusu tarafından Metaurus Muharebesi'nde bozguna uğratılır. Hasdrubal bu savaşta öldürülür, kafası kesilerek Hannibal'e gönderilir.

Hasdrubal'in askeri yeteneklerini değerlendirmek güçtür, kazandığı savaşlardan çok kaybettikleri hakkında bilgimiz bulunmaktadır. Hannibal ve Scipio ölçeğinde olmasa da Pön Savaşlarında savaşan birçok Romalı ve Kartacalı komutandan daha başarılı olduğu açıktır.

Hakkında Türkçe yazılan eserler

• Kartaca, Ross Leckie, çeviren Özgür Çelebi, Yurt Yayınları ISBN 975-9025-34-5

Dış bağlantılar

• Livius.org internet sitesinde Hasdrubal Barca23 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.