Vatansızlık

Vatansızlık (veya Yurtsuzluk), hiçbir devletle uyrukluk (vatandaşlık) bağı olmayan kişileri tanımlamak için kullanılan terim. Bu statüye sahip kişilere Vatansız veya uluslararası yaygın terimle Haymatlos (Almanca: Heimatlos^[1]) denmektedir.

Tarihçe

Siyasal gerekçelere dayanarak devletler, uyruklarını yurtsuz duruma düşürebilmektedir. Naziler, 1933'te, 1914'ten sonra vatandaşlığa alınmış Yahudileri yurtsuz saymış; 1941'de ise bütün Yahudileri vatandaşlıktan çıkarmıştı. Devletler arasındaki toprak kavgası sırasında da insanlar yurtsuz kalabilir. Kağıt üzerinde vatandaş görünmesine rağmen siyasal baskılar nedeniyle devlet kurumlarıyla ilişki kuramayanlara fiili yurtsuzlar, de facto vatansızlar denilmektedir. Yurtsuzlar sıklıkla sınır dışı edilebilirler. Yurtsuzlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilirler.

Günümüzde

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği; 2014'ün sonunda 77 ülkede toplam 3,5 milyon vatansız statüsünde insan yaşadığını ve tüm dünyadaki insanlarla birlikte bu sayının 10 milyondan fazla olduğunu tahmin ettiklerini açıklamıştır.^[2]

Bazı vatansız kişiler

Adolf Hitler (1925–1932)
Albert Einstein (1896–1901)
Anne Frank (1941–1945)
Cem Karaca (1983–1987)
Friedrich Nietzsche (1869–1900)
Gazi Yaşargil (1961–1988)
Kadir Mısıroğlu (1983–1991)
Karl Marx (1848–1883)
Usame bin Ladin (1994–2011)
Yahya Kemal Demirel (1981–1985)
Yılmaz Güney (1983–1984)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Grimm Wörterbuch sözlüğündeki madde (Almanca) 10 Kasım 2021 tarihinde erişilmiştir
^ Dünya savaşta 4 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, 18 Haziran 2015, Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Vatansızlık ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Türk Hukukunda Vatansızlar (HAYMATLOS)19 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Grimm Wörterbuch sözlüğündeki madde (Almanca) 10 Kasım 2021 tarihinde erişilmiştir

[2] Dünya savaşta 4 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, 18 Haziran 2015, Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.

[1]

[2]