Işık Doğudan Yükselir
| Işık Doğudan Yükselir | ||||
|---|---|---|---|---|
| Sezen Aksu stüdyo albümü | ||||
| Yayımlanma | 28 Haziran 1995 | |||
| Stüdyo | Stüdyo Atilla Özdemiroğlu & Marşandiz Stüdyoları | |||
| Tarz | Pop | |||
| Dil | Türkçe | |||
| Şirket | Foneks | |||
| Sezen Aksu kronolojisi | ||||
| ||||
Işık Doğudan Yükselir (Ex Oriente Lux), Sezen Aksu’nun 28 Haziran 1995 tarihinde yayımlanan on ikinci stüdyo albümüdür. Aksu’nun Onno Tunç ile yollarını ayırmasının ardından gelen bu çalışma, sanatçının müzikal çizgisinde bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir.[1] Albümde Batı klasik müziği unsurları ile Anadolu’nun geleneksel müzik formları, tasavvuf edebiyatı ve Ermeni halk ezgileri bir araya getirilmiş; bu nedenle bazı eleştirmenler tarafından deneysel bir çalışma olarak tanımlanmıştır.[2]
Albüm, yayımlandığı dönemde sahip olduğu müzikal çeşitlilik ve seçtiği temalar nedeniyle yoğun tartışmalara yol açmıştır. “La İlahe İllallah” gibi Yunus Emre’ye dayanan tasavvufi eserlerin popüler müzik albümünde yer alması, Âşık Dâimî’nin “Ne Ağlarsın” parçasının yeniden yorumlanması, Ermenice sözlü halk şarkılarının (“Yar ko parag boyin mernem”, “Bingöl”) birlikte icrası albümün sınırları zorlayan yönleri arasında gösterilmiştir.
Özellikle "Var Git Turnam" adlı eserin besteciliği konusunda uzun yıllar yanlış atıflar yapılmıştır. Albüm kitapçığında parçanın bestecisi olarak yalnızca Avetik Isahakyan gösterilse de, şarkı aslında iki ayrı eserin (“Yar ko parag boyin mernem” ve “Bingöl”) birleşiminden oluşmaktadır. Isahakyan, yalnızca Bingöl'ün Ermenice sözlerini yazmıştır.
Türkiye'de pop müzik geleneğinde alışılmadık bir yönelim sergileyen albüm, bu niteliğiyle hem övgü hem de eleştiri toplamış; Sezen Aksu'nun sonraki çalışmalarında farklı müzikal denemelere kapı aralayan bir dönüm noktası olmuştur.[3] Açılış parçası “Işık Doğudan Yükselir” geniş koro düzenlemeleri, yaylılar ve klasik müzik ögeleri içerir. Bağlama, türkü usulleri, makam sistemleri ve halk ezgileri ile bağlantılı motifler göze çarpar. Örneğin Arif Sağ ve Erdal Erzincan’ın bağlama katkısı albümde dikkat çekicidir.[4] Albümden bazı parçalar daha sonra sinema filmlerinde kullanılmıştır; örneğin "Davet" parçası, Fatih Akın’ın Kurz und Schmerzlos filminde ilk öpüşme sahnesinde kullanılmıştır.[5]
Albüm şarkıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Işık Doğudan Yükselir (Müzik: Sezen Aksu ile Onno Tunç) Soprano: Sertab Erener Tenor: Süha Yıldız
- Davet (Söz: Sezen Aksu ile Yelda Karataş / Müzik: Attila Özdemiroğlu)
- Son Sardunyalar (Söz: Sezen Aksu ile Yelda Karataş / Müzik: Ara Dinkjiyan)
- Alâturka (Söz: Sezen Aksu / Müzik: Fahir Atakoğlu)
- Yaktılar Halim'imi (Söz: Sezen Aksu ile Meral Okay / Müzik: Fahir Atakoğlu)
- Rakkas (Söz: Sezen Aksu ile Yelda Karataş / Müzik: Attila Özdemiroğlu) "Arabesk" filminin müziklerinden "Salla Salla" adlı şarkıya yeniden söz yazılmıştır.
- Onu Alma Beni Al (Söz: Sezen Aksu / Müzik: Arto Tunçboyacıyan)
- Yeniliğe Doğru (Söz: Mevlânâ / Müzik: Arto Tunçboyacıyan)
- Ne Ağlarsın (Söz-Müzik: Âşık Dâimî)
- Ben Annemi İsterim (Söz-Müzik: Sezen Aksu)
- Var Git Turnam (Yar ko parag boyin mernem – Bingöl) (Söz: Sezen Aksu, Meral Okay / Bingöl'ün Ermenice sözleri: A. Isahakyan)
- La İlahe İllallah (Söz: Yunus Emre / Müzik: Sezen Aksu)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sezen Aksu (İngilizce), 14 Eylül 202524 Eylül 2025
- ^ "Sezen Aksu'nun Zamanında Olay Yaratan Işık Doğudan Yükselir Albümünün Detaylı İncelemesi". 17 Ağustos 2018. 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2025.
- ^ "Çok Türkiyeli bir analoji: Popun arabesk ruhu". lacivert. 19 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2025.
- ^ "Sezen Aksu - Işık Doğudan Yükselir 'Ex Oriente Lux'", Discogs (İngilizce), 28 Haziran 199524 Eylül 2025
- ^ "Sezen Aksu – Işık Doğudan Yükselir / Ex Oriente Lux (1995, Turkey)". 1001 Other Albums (İngilizce). 21 Şubat 2024. Erişim tarihi: 24 Eylül 2025.