Ben, Robot
| I, Robot | |
 "Ben, Robot" kapak görseli | |
| Yazar | Isaac Asimov |
|---|---|
| Çevirmenler | Gönül Suveren (1992) Ekin Odabaş (2016) |
| Ülke | Amerika Birleşik Devletleri |
| Dil | İngilizce |
| Konular | Robotlar, Yapay Zeka, Pozitronik Beyin, Robopsikoloji, Üç Robot Yasası |
| Tür | Roman (Bilimkurgu) |
| Yayım | 1950 |
| Yayımcı | Gnome Press, 1950 Altın Kitaplar, 1992 İthaki Yayınları, 2016 |
Ben, Robot (İngilizce özgün adı: I, Robot), Amerikalı yazar Isaac Asimov’un birbiri ile bağlantılı dokuz öyküsünden oluşan ve 1950 yılında Gnome Press etiketiyle yayınlanan bilimkurgu romanı.
Öykülerin içeriği ve oluşum süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Öyküler, özgün halleriyle ilk kez 1940-1950 yılları arasında "Super Science Stories" ve "Astounding Science Fiction" isimli Amerikan dergilerinde yer aldı. Daha sonra 1950 yılında Gnome Press tarafından tek bir kitapta derlendi ve ilk baskısı 5000 adet yapıldı.
Her biri ayrı ayrı okunabiliyor olsa da; insan, robot ve ahlak ilişkisi gibi ortak bir tema etrafında birleşiyor ve bir araya geldiklerinde Asimov'un kurgusal robot evreni hakkında kapsamlı bir bilgi veriyor.[1]
Öykülerin çoğu, ABD Robot ve Mekanik İnsan A.Ş.’de görev yapan baş robospikolog Dr. Susan Calvin çevresinde şekilleniyor. Asimov daha evvel ayrı ayrı yayınlattığı bu öyküleri Gnome Press için düzenlerken, kurgusal karakter Dr. Calvin’in hayatını adadığı ve 21. yüzyıldaki bir muhabire anlattığı çalışmalar hakkında verdiği bir röportajlar dizisi biçiminde yeniden yazdı. Romanı, anormal davranışlar sergileyen robotların pozitronik beyinlerinde neler olduğunun araştırılması üzerine inşa etti ve olay örgüsünde robopsikolojinin rolüne vurgu yaptı. Kitap aynı zamanda, Asimov’un daha sonra bilimkurgu dünyası üzerinde büyük etkiler bırakacak Üç Robot Yasası’nın sahneye ilk çıktığı ve yapay zeka etiği ile bunun insanlık dünyasındaki yansımaları üzerine düşündüğü bir kitaptır. Öykülerde görülen diğer karakterler, ABD Robot ve Mekanik İnsan A.Ş.’nin ürettiği prototiplerdeki kusurları sahada testler yaparak bulan Powell ve Donowan’dır.[1]
Derleme, Eando Binder’in (Earl ve Otto Binder’in takma adı) 1939 tarihli ve Asimov’u büyük ölçüde etkileyen “Ben, Robot” isimli öyküsüyle aynı adı taşıyor. Kitaba daha evvel “Mind and Iron” ismini vermek istemiş ve yayınevi kitaba Binder'in öyküsüyle aynı ismi koymak istediğinde itiraz etmiştir. Asimov, "Isaac Asimov Büyük Bilim Öykülerini Sunar (1979)" adlı kitabının girişinde şu sözleri sarf eder:
“Dikkatimi kesinlikle çekti. Kitabı okuduktan iki ay sonra arkadaş canlısı robot Robbie’nin öyküsüne başladım ve bu daha sonraki pozitronik robot öykülerimin öncüsü oldu. On bir yıl sonra, robot öykülerimin dokuz tanesi bir kitapta toplandığında yayınevi tüm itirazlarıma rağmen kitaba Ben, Robot adını verdi. Kitabım artık daha çok tanınıyor, fakat benim kitabımdan önce orada Otto’nun öyküsü buluyordu.”
Üç Robot Yasası
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir robot bir insana zarar veremez. Ya da hareketsiz kalarak bir insanın zarar görmesine neden olamaz.
- Bir robot, birinci yasayla çelişmediği sürece insanların verdikleri emirlere uymak zorundadır.
- Bir robot, birinci ya da ikinci yasayla çelişmediği sürece kendi varlıklarını korumak zorundadır.
İçindekiler (sırası ile)
[değiştir | kaynağı değiştir]- Giriş (öyküleri arasındaki bağlantının kuran ilk kısım)
- Robbie, (1940, 1950)
- Kovalamaca (1942)
- Mantık (1941)
- Tavşanı Yakalamak (1944)
- Yalancı! (1941)
- Kayıplara Karışan Robot (1947)
- Kaçış (1945)
- Kanıt (1946)
- Önlenebilir Çatışma (1950)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "(PDF) Isaac Asimov's fictional world: humanity and robots between fear and faith". ResearchGate (İngilizce). 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022.
