Balık kılçığı diyagramı
Balık kılçığı diyagramı veya Ishikawa diyagramı, bir tür kalite diyagramı. Yedi kalite aracından biridir. İlk defa 1943 yılında Kaoru Ishikawa tarafından kullanılmıştır.
İlk zamanlarda Japonya'da büyük kullanım alanlarına yayılmıştır.[1] Sonuçları ortaya çıkaran sebepleri ortaya koymak, görselleştirmek ve üzerinde çalışmak için oluşturulur. Balık kılçığı diyagramının genel uygulama alanı ürün tasarımı ve kalite hatalarının engellenmesidir. Problemi yaratan tüm sebepler bazı değişiklik kaynakları yüzünden oluşur. Sebepler genellikle bu kaynakları tespit edebilmek için ana kategorilere ayrılmıştır. Ve bu kategoriler çoğunlukla aşağıdakileri içerir.
- İnsan: Sürece dahil olan kişileri
- Yöntemler/Metotlar: Sürecin nasıl çalıştırıldığı ve politikalar, prosedürler, kurallar, düzenlemeler, kanunlar gibi belirli gerekleri
- Makineler: Ekipman, bilgisayar, alet vb. türden işin yapılmasını sağlayan cihazlar
- Malzemeler: Hammaddeler, parçalar, kalemler, kâğıtlar vb. türden son ürünü üretmekte kullanılanları
- Ölçümler: Kaliteyi değerlendirmek için kullanılan ve süreç tarafından yaratılan verileri
- Çevre: Sürecin çalıştığı yer, zaman, sıcaklık ve kültür gibi koşulları
Uygulanışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Öncelikle sebepleri araştırılacak ilgili kalite unsuru grafiğin en sağına yazılır. Daha sonra ana ve alt sebepler grafiğe eklenerek diyagram tamamlanır. Bu sebepler araştırılırken olabildiğince çok ve uzman kişinin görüşü alınmalıdır. Gerçekliği yakalamak için bu beyin fırtınasının yapılması kaçınılmazdır.[2]
Çoğunlukla Pareto analizi ile birlikte kullanılır. Bu suretle, önce ilgili durum için önemli karakteristikler belirlenir. Sonra bu karakteristik üzerinde çalışılarak sebepler araştırılır.[3]
Hazırlanmasında dikkat edilecek hususlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Diyagram hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde listelenebilir:[3]
- Sebepler araştırılırken değişik kesimlerin görüşleri alınmalıdır.
- Herkesin görüşlerini rahatlıkla, çekinmeden söyleyebileceği ortam oluşturulmalıdır.
- Sebepler yazılırken tarafsız davranmalı, fakat çözülebilir olmalarına özen gösterilmelidir.
- Diyagramın değişen şartlara göre güncel tutulması sağlanmalıdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi Ve Kalite Yönetiminin Araçları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2010.
- ^ "Kalite Araçları". 20 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2010.
- ^ a b "Kalitenin İyileştirilmesinde İstatiksel Yöntemler - Makale(PDF)" (PDF). 28 Aralık 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2010.