Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Kırım Qrьm ASSR Крымская АССР Kırım ÖSSC | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1921 ve 1991-1945 ve 1992 | |||||||||||||||
.svg) Bayrak
| |||||||||||||||
| Başkent | Simferopol | ||||||||||||||
| Hükûmet | Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | ||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Kırım ÖSSC, (Kırım Tatarcası: Qırım Muhtar Sotsialist Sovet Cumhuriyeti; Rusça: Крымская Автономная Советская Социалистическая Республика - Krımskaya Avtonomnaya Sovetskaya Socialistiçeskaya Respublika) Kırım Yarımadası'nda Rusya SFSC'ne bağlı olarak kurulan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'dir. Cumhuriyetin başkenti Akmescit (Simferopol).[1] Resmi dilleri Kırım Tatarcası ve Rusçadır.
Açık mavi: Kırım Tatarları
Pembe: Ruslar
Turuncu: Almanlar
Mavi: Yahudiler
Sarı: Ukraynalılar
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1921 - 1945
[değiştir | kaynağı değiştir]Kırım ÖSSC, 18 Ekim 1921 tarihinde kurulmuştur. Nüfusunu başta Kırım Tatarları olmak üzere Ruslar, Ukraynalılar, Yunanlar ve Karaylar oluşturmuştur. Kırım Tatarlarının bir kısmı II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası ile işbirliği içerisinde oldukları için 1944 yılında Kırım Tatarı nüfusunun çoğu Orta Asya ülkelerine sürülmüştür.[2] Sürgüne gönderilen Kırım Tatarlarının sayısı 300 bine varmıştır. Ayrıca ekonomik, kültürel ve dinî hayatları üzerindeki baskılardan bunalan bir kısım Tatarlar da kurtuluşu göç etmekte bulmuşlardır.[3] Göçe zorlanan Kırım Tatarlarına 1967 yılında anayasal hakları yeniden verilmiş fakat Sovyetler Birliği'nin son günlerine kadar yurtlarına geri dönmelerine izin verilmemiştir.
30 Haziran 1945 tarihinde Rusya SFSC'ye bağlı Kırım ÖSSC kaldırılarak Kırım topraklarında Kırım Oblastı kurulmuştur.
19 Şubat 1954 tarihinde, Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti Prezidyumu Kırım Oblastını Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden çıkarılarak Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasına karar verdi.[4][5] Bu değişikliğin gerekçesi olarak Ukrayna'nın Rus hakimiyetine girişinin 300. yıldönümü gösterilmiştir.[3]
1991 - 1992
[değiştir | kaynağı değiştir]Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kısa süreli ikinci bir dönemi oldu. 20 Ocak 1991'deki Kırım egemenlik referandumu sonrasında Ukrayna SSC'ne bağlı bir özerk cumhuriyet hâlini aldı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Ukrayna bağımsızlığını elde ettiğinde, Kırım yine özerk bir cumhuriyet olarak yeni kurulan Ukrayna'nın bir parçası olarak isim değişikliğiyle devam etti.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ History 4 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce). blacksea-crimea.com.
- ^ Subtelny, Orest (2000). Ukraine: A History (İngilizce). Toronto Üniversitesi Yayınları. s. 483. ISBN 0-8020-8390-0.
- ^ a b "Kirim'ın Rusya Federasyonu'na Bağlanmasinin Rusya'ya Komşu Ülkelere Olasi Etkileri" (PDF). Akademik Bakış Dergisi, 51. İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eylül 2015. ISSN 1694-528X. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi24 Mayıs 2021.
- ^ "Kırım, 62 yıl önce Ukrayna'ya bağlandı". Kırım Haber Ajansı. 19 Şubat 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019.
- ^ "The Transfer of Crimea to Ukraine" (İngilizce). International Committee for Crimea. Temmuz 2005. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ "Day in history – 20 January" (Rusça). RİA Novosti. 8 Ocak 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2007.
| .svg) | ||||||||
1 1958'e kadar "Buryat–Moğol". | |||||||||
- Sovyetler Birliği'nin özerk cumhuriyetleri
- 1921'de kurulan bölgeler ve ülkeler
- 1945'te varlığı sona eren bölgeler ve ülkeler
- 1991'de kurulan bölgeler ve ülkeler
- 1992'de varlığı sona eren bölgeler ve ülkeler
- Sovyetler Birliği'nde Kırım
- 1921'de Sovyetler Birliği
- 1991'de Sovyetler Birliği
- Rusça konuşan bölgeler ve ülkeler
- 1991'de Sovyetler Birliği'nde kurulan oluşumlar