Kareem Abdul-Jabbar
Kareem Abdul-Jabbar (d. Ferdinand Lewis Alcindor Jr.; 16 Nisan 1947), ABD'li eski profesyonel basketbolcu.
National Basketball Association takımlarından Milwaukee Bucks ve Los Angeles Lakers'ta 20 sezon forma giymiştir. Pivot pozisyonunda görev aldığı kariyeri boyunca NBA Yılın En İyi Beşi takımına ve NBA En İyi Savunma Takımı'na girmeyi başaran Abdul-Jabbar; altı kez NBA En Değerli Oyuncu Ödülü ve on dokuz defa NBA All-Star oyuncusu olmuştur. 6 şampiyonluk yüzüğüne sahip olmasının yanında yardımcı antrenörlük üstlendiği takım iki defa NBA şampiyonu olmuştur. 1996 yılında NBA Tarihinin En İyi 50 Oyuncusu unvanına layık görüldü. NBA antrenörü Pat Riley ve basketbolcu Isiah Thomas ile Julius Erving, Abdul-Jabbar'ı tarihteki en iyi basketbol oyuncusu olarak tanımlar.[1][2][3][4][5]
New York'ta forma giydiği Lise basketbol takımında art arda 71 galibiyet elde etmesinin ardından NCAA Turnuvasında üç kez şampiyon olarak En Değerli oyuncu seçildiği UCLA kolejinde forma giymiştir.[6] 1969 NBA Seçmeleri'ne katılmıştır ve ilk sıradan sekiz sezon geçireceği Bucks tarafından seçilmiştir. 1971 yılında ilk şampiyonluğunu kazanmasının ardından ismini Kareem Abdul-Jabbar olarak değiştirmiştir. Kendine has "Çengel atışı" sayesinde ligin en çok sayı atan oyuncuları arasına girmiştir. 1975 yılında 14 sezon forma giyeceği ve beş şampiyonluk kazanacağı Lakers'a takas edilmiştir. 20 yılı aşkın kariyerinde takımı 10 kez NBA Finaline ulaşmıştır.
1989 yılında 41 yaşındayken emekli olduğu zaman Abul-Jabbar, en çok sayı atma (38,387), en fazla maçta forma giyme (1560) ve en uzun zaman oynama (57,446 dakika) rekorlarında sahipti. Günümüzde NBA tarihindeki en çok sayı atan 2. oyuncusudur. ESPN, Abdul-Jabbar'ı 2007 yılında tüm zamanların en iyi pivotu olarak seçmiş,[7] 2008 yılında "Kolej Basketbol tarihindeki en iyi basketbolcu" olarak adlandırmış[8] ve 2016 yılında "NBA tarihindeki en iyi ikinci basketbolcu" olarak adlandırılmıştır.[9] Basketbol kariyeri dışında Abdul-Jabbar, aktörlük yapmıştır ve satış rekoru kıran bir kitap yazmıştır. 2012 yılında o dönem ABD Dışişleri Bakanlığı görevini sürdüren Hillary Clinton tarafından ABD'nin resmi küresel kültür elçisi olmuştur.[10]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ferdinand Lewis Alcindor Jr., 16 Nisan 1947 tarihinde Cora Lillian (mağaza fiyat denetleyicisi) ve Ferdinand Lewis Alcindor Sr. (transit polis memuru ve caz müzisyeni) çiftinin tek çocuğu olarak New York'ta doğdu. Doğduğunda 5.75 kg ağırlığında ve 57 cm boyundaydı. Roma Katoliği olarak yetiştirildi ve Manhattan eyaletinde bulunan Katolik esaslara bağlı din eğitimi veren New York Lisesi'ne (şimdiki adıyla Power Memorial Academy) yazıldı.
Erken yaşta basketbol rekorları kırmaya başlayan Lewis Alcindor, lise kariyerine başladığı zaman boyu 2 metreye ulaşmıştı.[11][12] Jack Donohue'nin koçluk görevini üstlendiği Power Memorial takımını yönetti ve art arda 71 galibiyet elde etti.[13] Bu başarısından dolayı "Güç kulesi" lakabını kazandı.[11] Toplamda 2,067 sayı atarak New York High School rekorunu kırdı.[14] 11. sınıftayken takımı, Ulusal liseler arası erkekler basketbol şampiyonasını kazandı ve ardından son sınıfı bitirerek lise eğitimini tamamladı.[15]
Kolej kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Lew Alcindor, NCAA'in düzenlediği, "çaylaklık yılında oynamama" kuralı yüzünden ilk senesinde çaylak takımında forma giydi. 1967-1969 yılları arasında, koç John Wooden'ın yönetimi altında, takımının yapılan 90 maçın 88'ini kazanarak ve sadece 2'sini kaybederek üç yıllık takım rekorunu kırmasını sağladı. Oynadığı ilk kolej maçında 56 sayı atarak UCLA okul rekorunu kırdı.[11] Kolej kariyeri boyunca üç kez All-American İlk takımında yer alan Lew Alcindor, üç kez NCAA Turnuvası En Seçkin Oyuncu (1967, 1968, 1969), iki kez Yılın Kolej Oyuncusu (1967,1968), ilk defa 1969 yılında Naismith Yılın Kolej Ligleri Oyuncusu seçildi ve üç defa NCAA Erkekler Basketbol Şampiyonluğu (1967, 1968, 1969) elde etti.
Ayrıca 1967 ve 1968 yılında USBWA Yılın Kolej oyuncusu (sonradan Oscar Robertson Trophy oldu) ödülüne layık görüldü. Alcindor Helms Vakfı Yılın oyuncusu ödülünü üç kez üst üste alan tek basketbol oyuncusu oldu. 1965-66 sezonunda UCLA Bruin takımı sezon öncesi 1. sıradaydı. Fakat 17 Kasım 1965 tarihinde Alcindor tarafından yönetilen çaylak takımı Pauley Pavilion arenasında yapılan ilk maçta üniversite takımına 75-60 yenildi.[16] Alcindor bu maçta 31 sayı ve 21 ribaund ile oynadı. Şutlarını genellikle smaç basarak attığından Okul yönetimi tarafından 1967 sezonundan sonra Kolej Basketbol maçlarında smaç basmak yasaklandı.[13][17] 1976-1977 sezonunda bu yasak devam etmiştir. 12 Ocak 1967 tarihinde bir maç sırasında Tom Henderson tarafından Alcindor'un sol Korneası çizildi.[18] Bu sakatlığından dolayı Stanford ve Portland takımlarına karşı oynanacak iki maçı kaçırdı.[18] Profesyonel kariyeri sırasında tekrar korneası çizilmiştir. Sonradan gözü zarar görmesini önleyebilmek amacıyla Koruma gözlüğü takmaya başladı. 1968 yazında, UCLA takımında oynadığı sırada, iki defa Kelime-i şehadet getirerek Sünni Müslüman oldu.[19] Alcindor, ABD'de Afroamerikan'lara uygulanan ırçılığı protesto etmek amacıyla 1968 Yaz Olimpiyatları'nda ABD'nin Basketbol takımına katılmama kararı adı.[20]
Yüzyılın maçı
[değiştir | kaynağı değiştir]29 Ocak 1968 tarihinde Alcindor ve UCLA Bruins, Guy Lewis'in koçluk görevini üstlendiği Houston Cougars takımı ile yüzleşti. Bu maç televizyonlarda yayınlanan ilk normal sezon Kolej basketbol maçı oldu ve maçın yapıldığı Houston Astrodom stadyumuna 52,693 katılım oldu. Elvin Hayes 39 sayı ve 15 ribaund ile oynadı-Alcindor sakatlığına rağmen 15 sayı atabildi-ve Houston, UCLA'yı 71-69 yendi. Yüzyılın maçı ismiyle anılan bu maçta UCLA'nın 41 maçlık galibiyet serisi son buldu. Alcindor iyileştiği zaman yapılan maçta UCLA, Houston takımını 101-69 yendi ve Ulusal Şampiyonluğu kazandı.[21][22]
Okul rekorları
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıllar geçmesine rağmen birçok okul rekorunu hala elinde tutmaktadır:[23]
- En yüksek kariyer ortalaması: 26.4;
- Oynadığı maç sayısı: 943
- Bir sezonda en çok sayı atması: 870 (1967);
- Sezondaki en yüksek basket ortalaması: 29.0 (1967);
- Sezondaki en çok serbest atış denemesi: 274 (1967);
Profesyonel kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Milwaukee Bucks (1969-1974)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çaylak sezonu (1969-1970)
[değiştir | kaynağı değiştir]NBA kariyerine başlamadan önce Harlem Gezginleri, kendisine onlarla beraber oynaması karşılığında $1 milyon dolar (koşullar göz önünde bulunduruluğunda $6,5 milyon dolar) önermiş olsa da bu teklifi reddetti ve 1969 NBA Seçmeleri'nde Milwaukee Bucks tarafından 1. tur 1. sıradan draft edildi. 1969 yılında ayrıca American Basketball Association takımlarından New York Nets takımı tarafından da 1. turda seçildi.[24] Fakat Alcindor bu teklifi reddetti. Milwaukee Bucks'un $1.4 milyon dolar (koşullar göz önünde bulundurulduğunda $9 milyon dolar) teklifini kabul etmesinin ardından Nets, Alcindor'a $3.25 milyon dolar (koşullar göz önünde bulundurulduğunda $21 milyon dolar) teklif etti. Fakat Alcindor "Bir teklif savaşı, buna katılan insanları alçaltır; bu beni 'Flesh Peddler' gibi hissettirir ve böyle bir şey olmak istemem" diyerek bu teklifi reddetti.[25]
Alcindor'un önderliğinde Bucks, NBA Eastern Division'da 56-26'lık seri (bir önceki yıl 27-55'ti) ile 2. sıraya yerleşti. İlk yıl oldukça başarılı bir performans gösteren ve kısa bir sürede ünlü olan Alcindor, sayı (ortalama 28.8) sıralamasında ikinci ve ribaund (ortalama 14.5) sıralamasında üçüncü sırada yer aldı. Bu başarılarından dolayı NBA Yılın Çaylağı Ödülü'ne layık görüldü.[13]
Yükselişi ve ilk şampiyonluğu (1970-1974)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sonraki sezon Bucks, Cincinnati Royals takımından 31 yaşındaki guard Oscar Robertson'u kadrosuna ekledi. 1970-71 sezonunda 66 galibiyet ile Tek sezonda en çok galibiyet alma rekorunu kıran Milwaukee, art arda 20 maç kazanarak bir rekor daha kırdı. Bu sezon 31.7 sayı ortalaması yakalayan Alcindor, ilk defa NBA En Değerli Oyuncu Ödülü'ne layık görüldü.[13] Ayrıca toplam 2,596 sayı atarak bu sezon en çok sayı atan oyuncu oldu.[11] Playofflarda Bucks, 12-2'lik seri (NBA Finalleri'nde Baltimore Bullets takımı ile oynadığı 4 maç da dahil) ile NBA Şampiyonu oldu. Mayıs 1971 tarihinde, Bucks NBA Şampiyonluğunu kazandığından bir gün sonra, ismini Kareem Abdul-Jabbar (Arapça: كريم عبد الجبار, Karīm Abd al-Jabbār) olarak değiştirdi.[26] İsminin anlamı "cömert/soylu (Kareem), Allah'ın kulu (Abdul-Jabbar)" Önceden UCLA'da forma giyerken de Müslümandır.[11]
1971-72 sezonunda 34.8 sayı ortalaması ve toplam 2,822 sayı atarak skor şampiyonluğunu pekiştirerek[11] ikinci defa NBA En Değerli Oyuncu Ödülü'ne layık görüldü. Boston Celtics ile 10 Aralık 1971 tarihinde oynanan karşılaşmada attığı 55 sayı kendi kariyer rekoru oldu.[27] Milwaukee de yine sezonu 1. olarak bitirdi. 1974 yılında NBA'deki 5. yılında Abdul-Jabbar, üçüncü kez NBA En Değerli Oyuncu Ödülü'nü kazandı. Aynı sezon 27.0 sayı ortalaması ile üçüncü, 14,5 ribaund ortalaması ile dördüncü, 283 blok ile ikinci ve 0.539 saha içi isabet oranı ile ikinci oldu. Milwaukee'deki başarısına rağmen Abdul-Jabbar, kendi kültüründen fazla kişi olmaması nedeniyle takımından ayrılmak, Los Angeles Lakers ya da New York Knicks'e katılmak istediğini açıkladı.[28]
Los Angeles Lakers (1975-1989)
[değiştir | kaynağı değiştir]| Los Angeles Lakers Showtime (1979-1991) |
|---|
 |
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüm zamanların en iyi oyuncularından biri kabul edilen Abdul-Jabbar; UCLA'de 1965-89 yıllarında basketbol literatüründe 5 numara ile tabir edilen merkez pozisyonda oynadı. Kariyeri boyunca 38.387 sayı kaydetti ki bu sayı NBA'de bir oyuncunun kariyeri boyunca ulaşabildiği en yüksek 2. sayıdır. 6 defa "en değerli oyuncu" (MVP) olma başarısını göstermiş, NBA'de 20 sezon geçirip 1989'da profesyonel basketboldan ayrıldıktan sonra basketbol antrenörlüğü, yazarlık ve oyunculuk yapmıştır.
Ayrıca, Bruce Lee'den dövüş dersleri aldığı da bilinir.
1975 yılında Los Angeles Lakers'a geçen yıldız oyuncu; takıma 1979'da Magic Johnson'ın da dâhil olmasıyla beraber NBA'de iyice öne çıkmış ve 6 şampiyonluktan sonra profesyonel basketbol hayatına veda etmiştir.
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdul-Jabbar, kariyeri boyunca 38.387 sayı atarak NBA tarihinde en çok sayı atan ikinci oyuncudur.
İstatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Forma Numarası - 33
- Oynadığı maç sayısı - 1560 (NBA tarihinde 2.)
- Şut yüzdesi % - 55,9 (NBA tarihinde 8.)
- Serbest Atış Yüzdesi % - 72,1
- 3'lük yüzdesi % - 5,6
- Ribaunt - 17.440 (NBA tarihinde 3.)
- Maç başına ribaunt - 11,2 (NBA tarihinde 24.)
- Asist - 5660 (NBA tarihinde 31.)
- Maç başına asist - 3,6
- Top çalma - 1160
- Maç başına top çalma - 0,74
- Blok - 3189 (NBA tarihinde 3.)
- Maç başına blok - 2,57
- Maç başına sayı - 24,6 (NBA tarihinde 12.)
Kareem Abdul-Jabbar'a ait NBA rekorları
[değiştir | kaynağı değiştir]- En fazla süre alan oyuncu (57.446 dk.)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kareem Abdul-Jabbar Bio". 31 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2009.
- ^ "NBA". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Why Kareem Abdul-Jabbar Deserves the Title". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "NBA: The growing pains for seven-footer Kareem Abdul-Jabbar". 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Dr. J Says Kareem Is the Best Player of All Time". 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Kareem Abdul-Jabbar Biography". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "DAILY DIME: SPECIAL EDITION The game's greatest giants ever". 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "25 Greatest Players In College Basketball". 8 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Kareem Abdul-Jabbar at No. 2". 11 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Basketbol Yıldızı Küresel Kültür Elçisi Oldu". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ a b c d e f Hoiberg, Dale H., ed. (2010). "Abdul-Jabbar, Kareem". Encyclopedia Britannica. I: A-ak Bayes (15th ed.). Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc. pp. 20-21. ISBN 978-1-59339-837-8.
- ^ "Height, Children & Stats". 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ a b c d Scavone, Daniel C (2002) [1992]. Dawson, Dawn P, ed. Great Athletes 1 (Revised ed.). Salem Press. pp. 7-10. ISBN 1-58765-008-8.
- ^ Hoiberg, Dale H., ed. (2010). "Abdul-Jabbar, Kareem". Encyclopedia Britannica. I: A-ak Bayes (15th ed.). Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc. pp. 20-21.ISBN 978-1-59339-837-8.
- ^ "Inquirer.com archives". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ Florence, Mal - Who's No. 1? UCLA Frosh Too Hot for Varsity, 75-60. Los Angeles Times, 28 Kasım 1965. Quote:Lew Alcindor strode onto the Pauley Pavilion court Saturday night and captured the town, completely demoralizing the UCLA varsity basketball team in the process.
- ^ Lew's Still Loose 12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Time Magazine, 14 Nisan 1967.
- ^ a b Prugh, Jeff (January 14, 1968). "Bruins win again without Alcindor. Big Lew Sidelined By Eye Injury Suffered in Game against Bears". The Los Angeles Times.
- ^ Edward E. Curtis IV (June 2010). Encyclopedia of Muslim-American History (1 ed.). Facts On File, Inc.ISBN 978-1-4381-3040-8.
- ^ "Going for Gold: A History of Olympic Controversies" 12 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Randomhistory.com. Retrieved August 10, 2012
- ^ Esper, Dwain (March 25, 1968). "Bruins Hope Norman Stays" 26 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Independent (Pasadena, California). p. 15. Retrieved July 22, 2015 - via Newspapers.com
- ^ Gasaway, John (June 7, 2010). "John Wooden's Century" 31 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Basketball Prospectus. from the original on July 22, 2015.
- ^ 2009-10 UCLA men's basketball media guide 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 26 Ekim 2009.
- ^ "1975) 1969 Stats, History, Awards and More". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
- ^ "Alcindor Rejects A.B.A.'s $3.2-Million Offer and Will Sign With Bucks" 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New York Times. March 30, 1969
- ^ "Today's latest from Al Jazeera". 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ Kendi sayı rekorunu elde ettiği maç; Boston Celtics-Milwaukee Bucks: 104-120 [1] 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Say It Ain't So Milwaukee Bucks" 12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CNNSI.com. 30 Mayıs 2001.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kareem Abdul-Jabbar resmî sitesi: kareemabduljabbar.com* Kareem Abdul-Jabbar Bloğu:27 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Biyografisi: stats.nba.com 26 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NBA kariyer istatistikleri (resmî): stats.nba.com 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NBA kariyer istatistikleri: basketball-reference.com9 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Kareem Abdul-Jabbar
- Resmi Twitter Hesabı: www.twitter.com/kaj33
- 1947 doğumlular
- Afrikalı Amerikanlar
- Müslüman olanlar
- Başkanlık Özgürlük Madalyası sahipleri
- Afrikalı Amerikan Müslümanlar
- Los Angeles Lakers basketbolcuları
- Milwaukee Bucks basketbolcuları
- Milwaukee Bucks seçimleri
- Pivot basketbolcular
- NBA final serilerinde MVP seçilenler
- Forması emekli edilmiş NBA basketbolcuları
- Kanser olan kişiler
- Yaşayan insanlar
- 20. yüzyılda Amerikalı erkek oyuncular
- Afrikalı Amerikalı basketbol antrenörleri
- Afrikalı Amerikalı erkek oyuncular
- Kurgusal olmayan eserler veren Amerikalı yazarlar
- Yoruba asıllı Amerikalılar
- New York (eyalet) doğumlu basketbolcular
- Eski Roma Katolikleri
- Los Angeles Clippers asistan koçları
- Los Angeles Lakers asistan koçları
- New York doğumlu erkek oyuncular
- Basketball Hall of Fame basketbolcuları
- NBA All-Star'ları
- Seattle SuperSonics asistan koçları
- Time kişileri
- Afrikalı Amerikalı erkek basketbolcular
- 20. yüzyıl Amerikalı erkek yazarları
- 20. yüzyıl kurgusal olmayan eserler veren Amerikalı yazarları
- Amerikalı eski Hristiyanlar
- Altın Tabak Ödülü sahipleri
- 21. yüzyıl Amerikalı erkek yazarları
- Amerikalı erkek dizi oyuncuları