Marie Smith Jones
Marie Smith Jones | |
|---|---|
| Udach' Kuqax*a'a'ch | |
 | |
| Doğum | 14 Mayıs 1918 Cordova, Alaska Bölgesi |
| Ölüm | 21 Ocak 2008 (89 yaşında) Anchorage, Alaska |
| Tanınma nedeni | Eyak dilini bilen son kişi |
| Evlilik | William F. Smith |
| Çocuk(lar) | 9 |
Marie Smith Jones (14 Mayıs 1918 - 21 Ocak 2008), kendi anadilinde Udach' Kuqax*a'a'ch', Alaska'da Eyak dilini konuşan ve hayatta olan son kişi idi.[1] Smith aynı zamanda kabilesinin, sadece Eyak atalarına sahip olan son üyesi ve reisi idi. Adının anlamını "insanları uzaktan çağıran ses" şeklinde çevirmiştir.[2]
Marie Smith Jones bir müddet, neredeyse yok olmuş kabilesinin geleneksel yaşam stili ile yetişti. 12 yaşında bir çocukken balık yetiştiricilerinden birinde çalışmak zorunda kaldı. 15 yaşına geldiğinde, birkaç düzine üyeden oluşan kabilesi ABD'de son kabilelerden biri olarak tanındı.
ABD makamları Eyak bölgesinde daha fazla kabile yaşadığını tespit ettiklerinde, Cordova'ya gelmiş Kızılderilileri, Aleutları ve İnuitleri kabile toplantısına soktular. Eyaklar böylece kendi bölgelerinde küçük bir azınlık haline geldiler. Varılan uzlaşma gereği Eyak Nehri'nde ormancılık başladığında, Marie Smith meclis üyesi olarak buna karşı koymayı denedi. Ancak kabile meclisi, Eyak Nehri'nin kültürel artefaktı [1] 9 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İle ilgilenmiyordu. Böylece kültür kayboldu.
Jones, 5 Mayıs 1948'de bir balıkçı olan William F. Smith ile evlenir. Olan 9 çocuğuna Eyak dilini öğretmez. Jones 70'li yılların başında Alaska Anchorage'de yaşayan çocuklarına yakın olmak için oraya taşınır. Böylece Eyak dilinin kaydı tutulabilmiştir, dilbilimci Michael Krauss ile çalışarak dilinin gramerini ve sözlüğünü derleyebilmiştir.[3]
Kız kardeşi Sophia'nın 1993 yılında ölümünden sonra son konuşan kişi olarak kendini Eyak dilinin korunmasına verir. Bundan sonra Jones, politik bir öneme gelir ve Birleşik Milletlerde on iki tartışmada konuşur ve barış ve yerli diller hakkında yayımlar yapar. Ayrıca çevresel yerli yayımlarında da etkili olur.[1] 2000 yılından 2005'e kadar, dili öğrenmek için imkân veren Eyak Dil Projesinde çalışır.
Jones hayatının erken dönemlerinde alkol bağımlısı olmuştur, fakat 50'lerin başında bağımlılıktan kurtulmuştur.[1] Ölümüne kadar oldukça sigara içen biri olarak tanınmıştır.[4] 2008 Ocak ayında doğal nedenlerden 89 yaşındayken Anchorage'daki evinde ölmüştür.[1] Hayatı hakkında bir film çekilmiştir.
Film
[değiştir | kaynağı değiştir]- Laura Bliss Spaan, More than Words - "The Life and Language of Eyak Chief Marie Smith" 1996
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Mary Pemberton, "Last full-blooded Eyak and fluent speaker of Native language dies" 28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Associated Press (Anchorage Daily News), January 22, 2008.
- ^ Elizabeth Kolbert, "Last Words" 8 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New Yorker, June 6, 2005.
- ^ "How Do You Learn a Dead Language? 16 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Christine Cyr, Slate, Jan. 28, 2008
- ^ "Last Alaska language speaker dies" 16 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, January 24, 2008.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- multinationalmonitor.org 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- www.redzone.org
- entdinglichung.wordpress.com - Almanca 28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- www.economist.com 2 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.