Fıçı

Geleneksel ahşap fıçılar, New York.

Napa Vadisi'ndeki şarap fıçıları, Kaliforniya.

Fıçı, enli ağaç şeritlerinin (fıçı tahtası) ağaç veya metal çemberlerle tutturulması yoluyla yapılan, büyük, silindir biçimindeki dayanıklı kap.

1. yüzyıl tarihçilerinden Romalı Plinus'a (Yaşlı) göre fıçıcılık zanaatı, ilk olarak Alp bölgesinde yaşayan köylüler arasında gelişmiştir.

Kuru ürünlerin korunmasında kullanılan fıçılar, çam veya başka yumuşak ağaç türlerinden hazırlanan fıçı tahtalarının gevşek bir biçimde tutturulması yoluyla yapılır. Ama içine sıvı konulan fıçılar ak meşe gibi daha dayanıkla malzemeden üretilir. Bunların yapımı daha dikkatli bir işçilik gerektirir.

Fıçı tahtalarıyla kapakların (ayna) yapıldığı ağaç malzeme en az 1 yıl havada kurutulduktan sonra, 10-20 gün kadar da ocakta kurutulur, ardından istenilen boyutlarda, şeritler halinde kesilerek çeşitli bitirme işlemlerinden geçirilir. Fıçı yapımında en fazla dikkat isteyen işlem, fıçı tahtalarını, aralarında boşluk kalmayacak biçimde ve fıçıya düzgün oval bir yapı kazandıracak biçimde birleştirmektir. Karın bölümünün şişkin olması, fıçıyı iç basınca karşı dayanıklı hale getirir.

Fıçı tahtaları, önce alt ve üst bölümlerinden bir çemberle(kamanla) tutturularak geçici olarak birleştirilir. Bundan sonra bir buhar tünelinden geçirilerek yumuşatılır ve son biçimini alması sağlanır, ardından da kurutulur. Dinlenmeye bırakılacak viskiler için hazırlanan fıçıların içi bu aşamada ayrıca kavrulur. Bu işlemden sonra, fıçıların ağız bölümleri yeniden düzleştirilir ve geçici çemberler çıkarılarak asıl metal çemberler takılır.

Günümüzde çoğu uygulama alanında ağaç fıçılarının yerini yapımı daha kolay olan ve ucuza mal edilen metal variller, kontrplak veya sert kartondan kutular almıştır.

Meleklerin payı

Meleklerin payı, meşe fıçılarda olgunlaşma sırasında buharlaşma yoluyla kaybolan bir şarap veya damıtılmış içkinin hacminin bir kısmı (pay) için kullanılan bir terimdir. Ortam nemi, bu payın bileşimini etkileme eğilimindedir. Daha kuru koşullar, fıçıların daha fazla su buharlaştırmasına ve içkinin güçlenmesine neden olma eğilimindedir. Ancak, daha yüksek nemlerde, sudan daha fazla alkol buharlaşacak ve bu nedenle ürünün alkol gücünü azaltacaktır. Bu alkollü buharlaşma, koyu renkli bir mantar olan meleklerin payı mantarı Baudoinia compniacensis'in büyümesini teşvik eder ve bu mantar, yakın çevredeki çoğu şeyin dış yüzeylerinde görünme eğilimindedir.

Ayrıca bakınız

• Varil