1968 Meksika Hareketi

1968 Meksika Hareketi
1968 kuşağı protestoları ve Meksika Kirli Savaşı
1968'de Meksiko'daki "Zócalo"da zırhlı araçlar
Tarih	26 Temmuz 1968 - 2 Ekim 1968
Yer	Meksiko, Meksika
Sebep	1968 Yaz Olimpiyatları Baskın parti sistemi Siyasi baskı Otoriterlik
Hedef	Demokratik değişiklikler, sivil özgürlükler, siyasi mahkumlar için özgürlük
Yöntem	Öğrenci grevi, gösteriler, toplantılar, toplumsal örgütlenme
Sonuç	Tlatelolco katliamı 1970'lerdeki siyasi reformlar

Meksika Öğrenci Hareketi (Movimiento Estudiantil) olarak da bilinen 1968 Meksika Hareketi (İspanyolca: Movimiento de 1968 en México), Meksika'nın önde gelen üniversitelerinde okuyan ve siyasi değişim için kamuoyunun desteğini toplayan öğrencilerden oluşan örgütlü sosyal bir hareketti. Hareketin kamuoyunda ortaya çıkmasındaki en önemli etkenlerden biri Meksika hükûmetinin 1968 Meksiko Olimpiyatları için Olimpiyat tesisleri inşa etmek üzere yaptığı fuzuli harcamalardı. Aynı zamanda hareket, siyasi özgürlük ve 1929'dan beri iktidarda olan Kurumsal Devrimci Parti rejiminin otoriterliğine son verilmesini talep etmekteydi. Meksika'daki hareketle eşzamanlı ve onu etkileyen küresel çaplı protesto ve gösteriler de devam etmekteydi.

Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi, Ulusal Politeknik Enstitüsü, El Colegio de México, Chapingo Özerk Üniversitesi, Ibero-Amerikan Üniversitesi, Universidad La Salle ve Meritorious Autonomous University of Puebla gibi öğretim kurumlarının kampüslerindeki öğrenci seferberliği Ulusal Grev Konseyi'nin (Consejo Nacional de Huelga) kurulmasını sağladı. Meksika halkını ulusal yaşamda geniş çaplı değişiklikler için harekete geçirme çabaları; işçiler, köylüler, ev kadınları, tüccarlar, entelektüeller, sanatçılar ve öğretmenler de dâhil olmak üzere Meksika sivil toplumunun birçok kesimi tarafından desteklendi.

Hareketin, Meksika devlet başkanı Gustavo Díaz Ordaz ve Meksika hükümetinden, belirli öğrenci sorunlarının yanı sıra daha geniş kapsamlı, özellikle de otoriterliğin azaltılması veya ortadan kaldırılmasına yönelik talepleri vardı. Meksika'daki talepler ülkede demokratik bir değişim, daha fazla siyasi ve sivil özgürlükler, eşitsizliğin azaltılması ve otoriter olarak gördükleri ve o zamana kadar Meksika'yı 1929'dan beri sadece zayıf bir siyasi muhalefetle yöneten iktidardaki Kurumsal Devrimci Parti (PRI) hükûmetinin istifasıydı.

Siyasi hareket, bir dizi kitlesel gösterinin ardından hükûmet tarafından şiddetle bastırıldı ve 2 Ekim 1968'de barışçıl bir gösteriye katılanların katledilmesiyle sonuçlandı. Meksika'nın siyasi ve kültürel yaşamında 1968 hareketleri nedeniyle kalıcı değişiklikler olmuştur.

Arka plan

Protestolardan önceki birkaç yıl boyunca Meksika, Maliye Bakanı Antonio Ortiz Mena'nın "istikrar sağlayıcı kalkınma" (El Desarrollo Estabilizador) olarak adlandırdığı ve "Meksika mucizesi" olarak nitelediği güçlü bir ekonomik performans dönemi yaşamıştı. Para birimi istikrarlıydı, ücretlerin satın alma gücü %6,4 oranında artmıştı ve hükûmetin mali sorumluluğunu korumasını sağlayan düşük bir dış borcu vardı. Ancak 1968'den önce, Başkan Miguel Alemán döneminde petrol işçilerinin grevinin ordu tarafından bastırılması ve Başkan Adolfo López Mateos döneminde demiryolu işçilerinin grevinin dönemin İçişleri Bakanı Gustavo Díaz Ordaz yönetimindeki askeri müdahale ile sona erdirilmesi gibi nedenlerden ötürü işçi huzursuzluğu vardı. Grevlerin ve siyasi muhalefetin çoğu işçilerden ve köylülerden gelmişti. Ancak 1965'te hükûmet, Meksikalı tıp doktorları greve gittiğinde, daha iyi çalışma koşulları için talepte bulunan orta sınıf profesyonellerle karşı karşıya kaldı. Meksika Devlet Başkanı olan Díaz Ordaz, baskı altında boyun eğen grevci doktorlarla müzakere etmeyi reddetti. Ardından greve katılanların çoğu tutuklandı ya da işten atıldı. Grev, Díaz Ordaz'ın otoriter başkanlığına karşı hiçbir meydan okumaya tahammül edemeyeceğini gösterdi. İçişleri Bakanı Luis Echeverria, Díaz Ordaz'ın López Mateos kabinesinde İçişleri Bakanı olarak sahip olduğu uygulayıcı rolünü oynadı.