Ming Hanedanı
Ming Hanedanı 明朝 Ming İmparatorluğu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1368-1644 | |||||||||
.svg) Bayrak
 Hanedanlık mührü
| |||||||||
.svg) 1580 civarında Ming Hanedanı yönetimindeki Çin | |||||||||
| Başkent | Pekin | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Çince | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| İmparator | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 160,000,000 | ||||||||
| Para birimi | Yuan | ||||||||
| |||||||||
| Çin tarihi | |||
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
| |||
Míng Hanedanı (Çince: 明朝, Hanyu Pinyin: Míng Cháo), 1368-1644 yılları arasında Çin'e egemen olmuş hanedandır. Hanedan etnik Çinliler tarafından kurulmuştur. Zhu Yuanzhang'nın 1368 yılında Nanjing kentinde tahta geçmesiyle kuruldu. Ming Taizu olarak adlandırılan Zhu Yuanzhang, tahtta kaldığı 31 yıl içinde feodal monarşi merkezi yönetimini güçlendirmek için hanedanın kuruluşuna büyük katkısı olan vezirleri ve farklı görüşlere sahip olan kişileri öldürerek imparatorluk otoritesini artırdı. Ming Taizu'nun ölümünden sonra torunu Jianwen tahta geçti. Ancak imparator Jianwen, amcası Zhu Di (朱棣) tarafından tahttan indirildi. Zhu Di, kendisini Chengzu İmparatoru ilan etti ve 1421 yılında başkenti Pekin'e taşıdı.
Köylerdeki çarpışmalar da şiddetlendi. 1627 yılında Şansi eyaletinde yaşanan afet sırasında yöneticilerin zorla vergi toplamaları, köylü isyanlarına neden oldu. Yüz binlerce köylünün katıldığı isyan ordusunun 1644 yılında Pekin şehrine girmesinden sonra imparator Cong Zhen kendini asarak canına kıydı. Böylece Ming Hanedanı, devrildi. Qing (Mançu) Hanedanı kuruldu.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayaklanma ve isyancı rekabeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Ming kurulmadan önce, Moğol önderliğindeki Yuan Hanedanı (1271–1368) Çin'i yönetiyordu. Yuan'ın çöküşüne dair açıklamalar arasında Han halkına yönelik kurumsallaşmış etnik ayrımcılık nedeniyle oluşan öfke ve isyanlar, enflasyondan büyük darbe alan bölgelerde aşırı vergilendirme, sulama projelerinin terk edilmesi sonucu yaşanan Sarı Nehir'in büyük taşkınları sayılır. Bunun sonucunda tarım ve genel ekonomi tam anlamıyla çökmüş, Sarı Nehir setlerini onarmak için çalışmaya çağrılan yüz binlerce köylünün arasında isyan patlak vermişti.[1] 1351'de Kızıl Türban dâhil olmak üzere çeşitli Han grupları ayaklandı. Kızıl Türbanlar, Budist bir gizli örgüt olan Beyaz Lotus (pinyin: báilían shè [en]) ile bağlantılıydı. Zhu Yuanzhang, beş parasız bir köylü ve Budist bir keşişti; 1352'de Kızıl Türbanlar'a katıldı ve kısa süre sonra, isyancı bir komutanın evlatlık kızını (koruyucu kızı) eş olarak almasıyla ün kazandı.[2] 1356'da Zhu'nun isyancı kuvveti Nanjing’i ele geçirdi;[3] Zhu, daha sonra burayı Ming Hanedanı’nın başkenti olarak belirleyecekti.
Yuan hanedanı çözülmeye başlayınca, birbirleriyle rekabet hâlindeki isyancı gruplar ülkenin kontrolü için, dolayısıyla yeni bir hanedan kurma hakkını elde etmek için savaşmaya girişti. 1363’te Zhu Yuanzhang, Poyang Gölü Muharebesi’nde (pinyin: Póyáng Hú Zhīzhàn) baş rakibi ve Han isyancı fraksiyonunun lideri Chen Youliang’ı ortadan kaldırdı. Tarihin en büyük deniz muharebelerinden biri olarak sayılan bu savaşta, Zhu’nun 200.000 kişilik Ming donanması, büyük ölçüde ateş gemilerinin iddialı kullanımı sayesinde, sayısının üç katından fazla olduğu söylenen —yaklaşık 650.000 kişilik— Han kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Bu zafer, karşıdaki son önemli isyancı fraksiyonu da yok ederek Zhu Yuanzhang’a bereketli Yangtze vadisinin tartışmasız hâkimiyetini kazandırdı ve güneydeki gücünü pekiştirdi. 1367’de Kızıl Türbanlar hanedan reisinin, Zhu’nun konuğu olduğu sırada şüpheli şekilde ölmesinin ardından, Zhu’nun tahta yürüyüşünü engelleyebilecek neredeyse kimse kalmamıştı. Zhu, 1368’de Yuan’ın başkenti Dadu’ya (günümüz Beijing’i) bir ordu gönderdirerek imparatorluk iddiasını açıkça ortaya koydu.[4] Son Yuan hükümdarı kuzeye, Shangdu’daki üst başkente kaçtı;[4] Zhu ise Dadu’daki Yuan saraylarını yerle bir ettikten sonra Ming hanedanının kuruluşunu ilan etti. Aynı yıl şehir Beiping olarak yeniden adlandırıldı.[5] Zhu Yuanzhang dönem adı olarak ‘Hongwu’yu (‘Son derece savaşçı’) seçti.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ming Hanedanı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
 | Çin tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ Gascoigne (2003), s. 150.
- ^ Ebrey (1999), ss. 190–191.
- ^ Gascoigne (2003), s. 151.
- ^ a b Ebrey (1999), s. 191.
- ^ Naquin (2000), s. xxxiii.