Muâz bin Cebel
 | |
| Doğum | 601/603[1] Medine |
| Ölüm | 638,639[1] |
| Din | İslam |
| Evlilik | Ümmü Amr bint Halid |
| Çocuk(lar) | Ümmü Abdullah Abdurrahman bin Muaz |
| Ebeveyn(ler) | Hind bint Sehl (anne) |
| Akraba(lar) | Rebia bin Cebel (kardeş) |
Muâz bin Cebel (y. 601/603 - 638/639), İslam peygamberi Muhammed'in sahabisi ve fıkıh bilgini.
601 veya 603 yılında Medine'de doğdu. Hazrec kabilesinin Beni Seleme koluna mensuptur. Babası Cebel bin Amr ibn Evs, annesi ise Hind bint Sehl el-Cüheniyye'dir.
Muhammed, Mekke'ye gelen Arap kabileleri ile görüşüyor, onların desteğini istiyordu. 620 yılında Medine'den gelen bir grupla böyle bir görüşmede bulunmuş onlarda Müslüman olmuşlar ve biat etmişlerdir. İslam tarihinde Birinci Akabe Biati denilen bu olaydan sonra Muhammed Mus'ab bin Umeyr'i öğretmen olarak Medine'ye göndermiştir. Muaz bin Cebel bu dönemde 18 yaşında Müslüman olmuştur. Daha sonra yapılan İkinci Akabe Biatı'nda ise Muhammed'e biat etmiştir. Hicret zamanında evini Abdullah bin Mesud ve Cafer-i Tayyar ile paylaşmıştır.
Muaz, Muhammed'le birlikte Bedir, Uhud, Hendek muharebelerine, Hayber ve Mekke fetihlerine katılmıştır.[2] Bundan sonra yapılan Huneyn Muharebesi sırasında Muhammed tarafından Mekke'ye vekil yönetici olarak atandı ve halka Kur'an öğretmesini, dini esasları anlatmasını emretti. Bu vazifesini yapıp Medine'ye döndükten sonra da Kur'an ve din bilgilerini öğretmeye devam etti. Ardından Yemen valisi oldu. Bu ülkeye gidişinde bizzat Muhammed tarafından uğurlandı. Bu uğurlama sırasında aralarında geçen diyalog Fıkıh'ta içtihat kavramının ilk defa anıldığı diyalog olmasının yanı sıra İslam bilginlerinin sorun çözmede nasıl bir yol izleyeceklerini göstermesi açısından önemlidir. Muhammed ayrıca kendisine Medine'ye döndüğünde muhtemelen mezarını ve mescidini ziyaret edeceğini söylemiştir.[3]
Muâz bin Cebel, uzun zaman Yemen valiliğinde bulundu. Muhammed'in ölüm haberini burada aldı. Daha sonra Mekke'ye dönerek ilk halife Ebu Bekir'in şûra meclisinde görev aldı. Bu sırada Suriye'deki savaşlara ve tebliğ faaliyetlerine katıldı. Filistin taraflarında zekât memuru ve Kur'an eğitmeni olarak görev yaparken Kudüs ile Remle şehirleri arasında veba hastalığından 36 yaşında öldü.
Muâz bin Cebel, İslam fıkıh tarihinde hakkında açıkça hüküm bulunmayan konularda rey ile hükmetmeyi ilk defa kullanan ve ileride kurulacak Irak Ekolü'nün yolunu açan sahabîdir.
Muaz bin Cebel, Ümmü Amr bint Halid bin Amr ile evlenmiş, ondan Abdurrahman isimli bir oğlu olmuştur. Irak'taki Musul Üniversitesi'nde şeriat hukuku üzerine eğitim veren fakülte onun adını taşımaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Muâz bin Cebel
- ^ "Muaz bin Cebel, VikiŞîa". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.
- ^ Ahmed bin Hanbel, Müsned, 5. cilt, sf. 235
