Periferik nöropati
Genellikle nöropati olarak kısaltılan periferik nöropati, sinirleri etkileyen hasar veya hastalığı tanımlayan genel bir terimdir.[1] Sinirlerin hasar görmesi, hangi sinirlerin etkilendiğine bağlı olarak duyu, hareket, bez veya organ fonksiyonlarını bozabilir; başka bir deyişle motor, duyu veya otonom sinirleri etkileyen nöropati farklı semptomlara neden olur. Birden fazla sinir türü aynı anda etkilenebilir. Periferik nöropati akut (ani başlangıçlı, hızlı ilerleyen) veya kronik (semptomlar hafif başlar ve yavaş ilerler) olabilir ve geri dönüşümlü veya kalıcı olabilir.
Yaygın nedenler arasında sistemik hastalıklar (diyabet veya cüzzam gibi), hipergliseminin neden olduğu glikasyon,[2][3][4] vitamin eksikliği, ilaçlar (örn. kemoterapi veya metronidazol ve florokinolon sınıfı antibiyotikler (örn. siprofloksasin, levofloksasin, moksifloksasin gibi), travmatik yaralanma, iskemi, radyasyon tedavisi, aşırı alkol tüketimi, bağışıklık sistemi hastalığı, çölyak hastalığı, çölyak dışı gluten duyarlılığı veya viral enfeksiyondur. Aynı zamanda genetik (doğumdan itibaren mevcut) veya idiyopatik (bilinen bir nedeni yok) da olabilir.[5][6][7][8] Geleneksel tıbbi kullanımda, nöropati kelimesi (nöro-, "sinir sistemi" ve -pati, "hastalığı")[9] genellikle periferik nöropati anlamına gelir.
Sadece bir siniri etkileyen nöropatiye "mononöropati", vücudun her iki yanında yaklaşık olarak aynı bölgelerdeki sinirleri tutan nöropatiye ise "simetrik polinöropati" veya kısaca "polinöropati" adı verilir. Vücudun farklı bölgelerindeki iki veya daha fazla (tipik olarak sadece birkaç, ancak bazen çok sayıda) ayrı sinir etkilendiğinde buna "mononevrit multipleks", "multifokal mononöropati" veya "multipl mononöropati" adı verilir.[5][6][7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kaur, Jaskirat; Ghosh, Shampa; Sahani, Asish Kumar; Sinha, Jitendra Kumar (Kasım 2020). "Mental Imagery as a Rehabilitative Therapy for Neuropathic Pain in People With Spinal Cord Injury: A Randomized Controlled Trial". Neurorehabilitation and Neural Repair. 34 (11): 1038-1049. doi:10.1177/1545968320962498. PMID 33040678.
- ^ "Role of advanced glycation end products in diabetic neuropathy". Current Pharmaceutical Design. 14 (10): 953-61. 2008. doi:10.2174/138161208784139774. PMID 18473845.
- ^ "Advanced glycation end products and diabetic complications". The Korean Journal of Physiology & Pharmacology. 18 (1): 1-14. February 2014. doi:10.4196/kjpp.2014.18.1.1. PMC 3951818
. PMID 24634591.
- ^ "Role of advanced glycation endproducts and glyoxalase I in diabetic peripheral sensory neuropathy". Translational Research. 159 (5): 355-65. May 2012. doi:10.1016/j.trsl.2011.12.004. PMC 3329218 . PMID 22500508.
- ^ a b "Peripheral neuropathy". BMJ. 324 (7335): 466-9. February 2002. doi:10.1136/bmj.324.7335.466. PMC 1122393 . PMID 11859051.
- ^ a b "JAMA patient page. Peripheral neuropathy". JAMA. 303 (15): 1556. April 2010. doi:10.1001/jama.303.15.1556. PMID 20407067.
- ^ a b "Peripheral neuropathy fact sheet". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. 19 Eylül 2012. 4 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Treatment of Neurological Manifestations of Gluten Sensitivity and Coeliac Disease". Current Treatment Options in Neurology. 21 (3): 10. February 2019. doi:10.1007/s11940-019-0552-7. PMID 30806821.
- ^ "neuropathy" 31 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Online Etymology Dictionary.
