Nikotinamid adenin dinükleotit
| Nikotinamid adenin dinükleotit | |
|---|---|
| |
| CAS numarası | 53-84-9 |
| PubChem | 925 |
| Molekül ağırlığı | 663.425 |
| Kimyasal formül | C21H27N7O14P2 |
| Kaynakça ve sorumluluk reddi | |
Nikotinamid adenin dinükleotid (NAD+) hücrelerde bulunan önemli bir koenzimdir. Elektron taşıyarak indirgenme potansiyelinin moleküller arasında aktarılmasında rol oynar.
NADH, NAD+'nin indirgenmiş halidir, dolayısıyla NAD+ de NADH'nin yükseltgenmiş (okside olmuş) halidir.
Sentezi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hücreler NAD+'yi vitamin B3'ün (niyasin'in) bir türevi olan nikotinamid 'den sentezlerler. Nikotinamid, riboz ve ADP ile birleşip NAD+'yı meydana getirir. NAD+'deki adenil nükleotidinin 2' konumuna ester bağıyla bir fosfat grubu eklenmesi sonucunda NADP+ elde edilir.
NAD+ ve NADH
[değiştir | kaynağı değiştir]Hücrelerde NAD+'yı niyasinden üretilir ve indirgenme-yükseltgenme tepkimelerinde elektron taşır. Bu süreçte NAD+ bir elektron ve bir çift proton elde eder, kendisi NADH'ye indirgenir ve bir proton da salınır:
- MH2 + NAD+ → NADH + H+ + M: + enerji, M bir metabolittir.
İki hidrojen atomu (bir hidrür iyonu ve bir proton H+) metabolitten çıkartılırlar. Proton çözeltiye salınır. Hidrürdeki elektron çiftinden biri artı yüklü azota aktarılır, bir hidrojen de azotun karşı tarafında bulunan karbon atomuna bağlanır.
NADH'de depolanan indirgeme potansiyeli, aerobik elektron taşıma zinciri aracılığıyla ATP üretiminde veya anabolik metabolizmada kullanılabilir. ATP hücrelerde yaygın olarak kullanılan bir enerji kaynağıdır ve aerobik şartlarda NADH'nin ATP sentezi için gerekli enerjiye olan katkısı çok önemlidir. Ancak oksijen eksikliğinde (örneğin hipoksia) NADH'den NAD+'nin yeniden üretimi hücrenin ATP gereksinimini karşılamaya yeterli değildir. Buna karşın glikoliz oksijen gerektirmez ama NAD+'nin yeniden üretimini gerektirir. Oksijen eksikliğinde NADH'nin NAD+'ye yükseltgenmesine fermantasyon denir.
-
NAD+'nin top ve çubuk modeli -
NADH'nin top ve çubuk modeli -
NADH'nin hacim dolduran modeli
NADP ile bağlantısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Aralarındaki fark tek bir fosfat grubundan ibaret olsa da NAD+ ve NADPH'nin farklı biyokimyasal işlevleri vardır.
- NAD+ glikoliz ve sitrik asit döngüsünde büyük miktarda kullanılır.
- NADP pentoz fosfat yolu ile üretilir ve nükleik asit ve yağ asitlerinin biyosentezinde gereklidir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kimball's Biology Pages9 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)