Nadir hastalıklar
Nadir hastalıklar, toplumda çok az kişiyi etkileyen, genellikle genetik kökenli ve kronik seyirli hastalıklardır.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir hastalığın nasıl nadir hastalık olarak tanımlanacağı konusunda uzmanlar arasında bir fikir birliği yoktur. Dünyanın bir yerinde nadir görülen bir hastalık, diğer yörelerde yaygın olabilir. Bazı tanımlar hastalıklı insan sayısına dayanırken bazıları ise hastalığın tedavisine erişebilirlik gibi konuları irdeler.
Bir hastalığın nadir hastalıklar kategorisinde olması için Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinde prevalansının 10 binde 5'den küçük olması,[1] Amerika Birleşik Devletleri'nde 200 bin kişiden daha az kişiyi etkilemesi ya da tedavisinin yetim ilaç olması gerekmektedir.[2]
Kriterlere bağlı olarak yaklaşık 7-8 bin nadir hastalık tanımlanmaktadır.[3][4]
Etiyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Nadir hastalıkların yüzde 80'i genetik kökenlidir ve doğumda ortaya çıkmasa dahi kişinin hayatı boyunca mücadele etmesini gerektirir. Pek çok nadir hastalık erken yaşlarda ortaya çıkar. Nadir hastalığı olan çocukların %30'u beş yaşını göremeden ölür.[5]
Küresel Farkındalık
[değiştir | kaynağı değiştir]2008 yılından itibaren Avrupa Nadir Hastalıklar Örgütü (EURORDIS) tarafından şubat ayının son günü bu hastalıklar hakkında farkındalık oluşturmak ve ilaca erişime dikkat çekmek amacıyla Nadir Hastalıklar Günü ilan edilmiştir ve birçok ülkede düzenlenmektedir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nadir Hastalıklara İlişkin Topluluk Eylem Programı (İngilizce), Avrupa Birliği Konseyi27 Ekim 2025
- ^ "Rare diseases: what are we talking about?". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
- ^ "RARE List". Global Genes. 15 Nisan 2016. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2016.
- ^ "2023-2027 Nadir Hastalıklar Sağlık Strateji Belgesi ve Eylem Planı" (PDF). Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı27 Ekim 2025.
- ^ "Rare Diseases". Siope.Eu. 9 Haziran 2009. 3 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2012.
- ^ "Dünya Nadir Hastalıklar Günü | Türk Immünoloji Derneği". www.turkimmunoloji.org. Erişim tarihi: 2025-10-27.