Polivinil klorür
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Polivinil klorür, (genelde kısaltılmış olarak PVC diye kullanılır) oldukça geniş kullanım alanı olan bir plastik polimer. Vinil klorürün polimerleştirilmesi ile elde edilir. Polietilen ve polipropilenden sonra dünyada en çok üretilen üçüncü sentetik plastik polimerdir.
Katı (bazen RPVC olarak kısaltılır) ve esnek olmak üzere iki formu vardır. PVC'nin katı formu yapı sektöründe boru ve tesisat malzemeleri ile kapı ve pencere profilleri için kullanılır. Son yıllarda PVC geleneksel yapı malzemeleri olan ahşap, beton ve kilin birçok alanda yerini almıştır. Ayrıca şişelerde, yenilemeyen ürün paketlerinde ve kartlarda (banka ve üye kartları) kullanılır. Ftalat gibi akışkanlaştırıcıların eklenmesiyle daha yumuşak ve esnek hâle getirilebilir. Bu yumuşak formu ise atık su endüstrisinde boru hatlarında, elektrik kablosu yalıtımında, imitasyon deride, şişirilebilir ürünlerde kullanılır. Kauçuk yerine kullanıldığı uygulama alanları da vardır. Son 50 yıldır sağlık sektöründe de kullanıma girmiştir. Parenteral kullanılan sıvıların, kan ve kan ürünlerinin torbalarında ve transfüzyon setlerinde, kateter, kanül ve drenlerde, stoma ürünlerinde ve daha birçok yerde PVC'ye rastlanabilir.
Üretilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Polivinil klorür, monomer hâldeki vinil klorürün polimerizasyonu ile üretilir. PVC sert bir plastik olup, daha yumuşak ve daha esnek hale getirmek için plastikleştiriciler ilave edilir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Polivinil klorür 19. yüzyılda iki farklı halde, 1835'te Henri Victor Regnault ve 1872'de Eugen Baumann tarafından kaza eseri keşfedilmiştir. 20. yüzyılın başlarında, Rus kimyacı Ivan Ostromislensky ve Fritz Klatte Alman kimya şirketi Griesheim-Elektron ile PVC'yi ticari ürünlerde denemiştir fakat katı halde işlem görme zorlukları ve polimerin kırılganlığı çabaları durdurmuştur.
1926'da, B.F. Goodrich şirketinden Waldo Semon, PVC'yi farklı katkı maddeleri ile karıştırıp, plastikleştirme metodu geliştirmiştir. Bu sonuç, daha esnek ve daha kolay işlenebilir malzemeyi vermiş ve ticari alandaki yaygın kullanım bundan yakın bir zaman sonra başarılmıştır.
Geri dönüşümü
[değiştir | kaynağı değiştir]PVC yaklaşık yedi kez geri dönüşebilir ve ömrü yaklaşık 140 yıldır. Uluslararası plastik reçine kodu "3" olarak belirtilmiştir.
