Panu Şanyü
| Panu | |
|---|---|
| Panu Şanyü | |
.jpg) | |
| 1. Kuzey Hun Hükümdarı | |
| Hüküm süresi | 48-? |
| Önce gelen | Udatku (Wudadihou) (Şyung-nu olarak) |
| Sonra gelen | Uluğ (Youliu) |
| Hanedan | Luanti Hanedanı |
| Babası | Huduershidaogao |
Panu Şanyü (Çince: 蒲奴單于; pinyin: púnú dānyú), Kuzey Şyung-nu devletinin kurucusu ve ilk hükümdarıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Panu, MS 48'de kardeşi Kut'erş (Udatku) öldüğünde iktidara geldi. O zamanlar Şyung-nu topraklarında şiddetli bir kuraklık ve Wuhuan'dan gelen baskınlar yaşıyordu. Panu'nun amcası Sutuhu, Han Hanedanı'ndan yardım istemek için bir ajan olarak hareket etmeyi teklif etti. Panu'nun subayları bunu duyunca Sutuhu'nun tutuklanmasını ve idam edilmesini tavsiye ettiler. Sutuhu, Panu'ya tavsiyeleri konusunda uyarı aldı ve misilleme olarak memurlara saldırmak için yaklaşık 50.000 adam topladı. Daha sonra Sutuhu güneye, Ordos Bölgesi'ne taşındı. MS 48/49 kışında Sutuhu, Han Hanedanı ile ittifak kurdu ve kendini "Pi" adıyla şanyü ilan etti.[1]
MS 49'da Pi, kardeşi Mo'yu Panu'ya saldırması için gönderdi. Panu'nun küçük kardeşi Aojian'ı ele geçirdiler ve 10.000 esirin yanı sıra binlerce hayvanla geri döndüler. Panu'nun şeflerinden ikisi de Pi'ye katılmak için iltica etti. Panu, Gobi Çölü'nün kuzeyine taşınmak zorunda kaldı. Panu'nun kardeşi Pi'den kaçtı ama kendini başka bir hâlde şanyü ilan etmeye karar verdi. Birkaç ay içinde Panu tarafından mağlup edildi.
MS 62'de Kuzey Şyung-nu'ya büyük bir baskın düzenlendi ancak püskürtüldü.[2]
MS 73'te Dou Gu, Kuzey Şyung-nu'ya karşı 12.000 kişilik bir kuvvet yönetti ve kuzeydoğuda, Sincan'da Huyan'ı yendi.
MS 75'te Kuzey Şyung-nu, Jushi'yi kuşattı ve Chen Mu, yerliler tarafından öldürüldü.
Panu belirsiz bir zamanda öldü ve Kuzey Şyung-nu'nun bir sonraki şanyüsü, torunlarından biri olan Uluğ oldu.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Crespigny, Rafe de (1 Aralık 2006). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD) (İngilizce). Brill. ISBN 978-90-474-1184-0. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022.
- ^ "Military Culture in Imperial China — Nicola Di Cosmo". www.hup.harvard.edu (İngilizce). 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- http://www.hoolulu.com/zh/25shi/03houhanshu/t-119.htm İkinci Han Kitabı, C. 89, "Güney Hiung-nu" 79 後漢書 卷八十九 南匈奴列傳第七十九, 21 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.