Paralel sistem
Paralel sistem iki veya daha fazla farklı sistem kullanılarak temsilcilerin tek bir meclise seçildiği bir tür karma seçim sistemidir.[1] Bu sistemde sandalyelerin bir kısmı Nispi Temsil ile kalan kısmı ise Çoğunluk Sistemlerinden biriyle veya nadiren diğer sistemlerden biriyle belirlenir. Sistemde, genellikle sandalyelerin bir kısmı Listeli Nispi Temsil Sistemiyle, kalan kısmı ise Tek İsimli Tek Turlu Sistem ile belirlenmektedir. Karma Üyeli Orantılı Sistemin aksine bu sistemde nispi temsil için kullanılan oylar, çoğunluk sisteminde ortaya çıkması muhtemel adaletsizlikleri düzeltmek için kullanılmamaktadır.
Bu sistemde sandalyelerin ilgili sisteme hangi oranda dağıtılacağı önemlidir. Bazı ülkelerde her iki sisteme de %50-%50 oranında sandalye verilmektedir (Andorra, Litvanya, Rusya). Bununla birlikte bu oranların sistemin uygulandığı ülkelerde değişiklikler gösterebildiğini belirtmek gerekmektedir. Örneğin İtalya'da Listeli Nispi Temsil Sistemi ile seçilen üye oranı %61 iken Japonya'da ise bu oran %37'dir.
Paralel Sistem, Listeli Nispi Temsil ve Tek İsimli Tek Turlu Sistemden sonra en yaygın uygulanan seçim sistemidir.
Avantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Temsilde adalet açısından paralel sistemler, saf çoğunluk sistemleriyle saf nispi temsil sistemleri arasında bir yerde yer almaktadır.
Nispi temsille belirlenen sandalye sayısının yeterli olması söz konusuysa dar bölgede istediği çoğunlukları elde edemeyen küçük partiler belli oranda temsil imkânı bulabilirler.
Teoride parti bölünmelerinin Paralel Sistemde saf Listeli Nispi Temsile göre daha az olması beklenmektedir.[1]
Dezavantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Karma Üyeli Orantılı Sistemde olduğu gibi iki farklı temsilci türü ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.
Bu sistemde Karma Üyeli Orantılı Sistemde olduğu gibi ülke genelinde alınan oya göre belli sayıda sandalye garanti edilmemektedir ve bu nedenle de bazı partiler ciddi oranda oy alsa bile temsil edilemeyebilirler.
Sistem ayrıca nispeten karmaşıktır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Emrah Hurma (1 Eylül 2020). "Dünyada Seçim Sistemleri" (PDF). TBMM. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.