Andrew Mountbatten-Windsor
| Andrew Mountbatten-Windsor | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) 2013'te Andrew | |||||
| Doğum | 19 Şubat 1960 Buckingham Sarayı, Londra | ||||
| Eş(ler)i | Sarah Ferguson (e. 1986; b. 1996) | ||||
| Çocuk(lar)ı | Prenses Beatrice Prenses Eugenie | ||||
| |||||
| Hanedan | Windsor Hanedanı | ||||
| Babası | Prens Philip, Edinburgh Dükü | ||||
| Annesi | II. Elizabeth | ||||
| Dini | İngiltere Kilisesi | ||||
Andrew Mountbatten-Windsor veya eski unvanıyla York Dükü Prens Andrew (Andrew Albert Christian Edward; d. 19 Şubat 1960, Buckingham Sarayı, Londra), Birleşik Krallık Kralı III. Charles'ın kardeşi ve Kraliçe II. Elizabeth ve Prens Philip'in üçüncü çocukları ve ikinci oğludur.
1986-2025 arası York Dükü olan Andrew, şu an Birleşik Krallık taht sıralamasında sekizinci sıradadır. Özellikle Sarah Ferguson (Fergie olarak da bilinir) ile yaptığı evlilik ve yaşadığı boşanma ile tanındı; Royal Navy'de (Kraliyet Donanması) hizmet verdi ve Falkland Savaşı'na katıldı.
Andrew, bir cinsel suçlu olan Jeffrey Epstein ile uzun süredir devam eden bir ilişkiye sahipti; bu durum geniş çapta eleştirilere yol açtı. 2014 yılında Virginia Giuffre, Epstein ve Ghislaine Maxwell tarafından Andrew’a cinsel amaçlı insan ticareti yoluyla gönderildiğini iddia etti. Andrew tüm suçlamaları reddetti ve 2022 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Giuffre ile uzlaşmaya vardı. Aynı yıl içinde II. Elizabeth, Andrew’un askerî görevlerini geri aldı ve Kraliyet Altesleri hitabını kullanmayı bıraktı.
2025 yılında, Epstein ile olan ilişkisi yeniden gündeme gelmesinin ardından III. Charles, Andrew’un kalan kraliyet üsluplarını ve nişanlarını da geri aldı; ayrıca ünvanını kullanmasını kısıtladı. Andrew’un, Crown Estate’e ait Royal Lodge’dan ayrılması ve Sandringham Malikanesi’nde bulunan özel bir konuta taşınması da beklenmektedir.
Çocukluğu ve gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Andrew, Büyük Britanya ve İrlanda prensesi Beatrice'in 1857'deki doğumundan sonra, tahttaki bir Britanya kraliyet mensubu tarafından dünyaya getirilen ilk çocuktur. Kendisinden büyük kardeşleri Prens Charles ve Prenses Anne daha annesi tahta çıkmadan doğmuşlardı. Doğduğundan beri İngiliz kraliyet ailesine mensup olan üyelere verilen “Royal Highness” unvanını taşımaktadır. 1982'de Prens William'ın doğumuna kadar, kardeşi Prens Charles'ın arkasında Britanya taht sıralamasında ikinci sıradaydı. Zamanla Prens William ve Prens Harry'nin çocuklarının doğumları ile Prens'in tahtta ki yeri sekizinciliğe gerilemiştir.[1]
Andrew, Ascot, Berkshire yakınlarındaki Heatherdown Preparatory Okulu'na devam etmeden önce özel öğretmenlerden ders aldı. 1973 yılında, kendisinden önce babasının ve abisi Prens Charles'ın da devam ettiği İskoçya, Morayshire'daki Gordonstoun özel okuluna geçiş yaptı. 1979 yılındaki mezuniyetinden sonra üniversite tahsiline devam etmeyerek Royal Navy 'ye (Kraliyet Donanması) katıldı.
Askerlik hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Andrew Kraliyet Donanması'ndan (Royal Navy) Sea King helikopter pilotu eğitimi olarak mezun oldu. Buna istinaden 1982 yılında HSM Invincible adındaki uçak taşıyıcısında Falkland Savaşı'na katıldı. Britanta Hükûmeti gerçi önceleri Andrew'i gemiden çekip başka görevlerle muhatap etmek istedi, çünkü Kraliçe'nin bir oğlunun ölümünden korkuyorlardı. Ama Kraliçe Andrew'in Invincible'de kalmasında ısrar etti.
Savaştan sonra Andrew eğitimini başka helikopter modelleri ile sürdürdü. 1984 yılında teğmen rütbesini aldı; annesi onu şahsi emir subaylığına (yaver) (Aide-de-camp) yükseltti. Bunu izleyen yıllarda savaş pilotu ve mayın arama gemisinin komutanı olarak görev yaptı. Askeri kariyerinin bitiminde savunma bakanlığında görevliydi. Andrew 2001 yılında Deniz Yarbayı rütbesindeyken (Commander) kraliyet donanmasındaki (Royal Navy) görevine son verdi.
Düğün ve boşanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Prens Andrew, henüz delikanlı iken "uygun olmayan" kadınlarla kurduğu birçok ilişki, özellikle model Koo Stark yüzünden manşetlere haber oldu. Basında Randy Andy (bir anlamda: kösnül Andy) olarak tanımlandı.
23 Temmuz 1986'da Prens Andrew, Binbaşı Ronald Ferguson'un ikinci kızı olan Sarah Ferguson'la Westminster Abbey'de evlendi. Kraliçe tarafından ona düğünü dolayısıyla York Dükü, İnverness Kontu ve Baron Killyleagh ki bunları en son anne tarafından büyük büyükbabası Kral V. George ve anne tarafından büyükbabası Kral VI. George taşımıştı, unvanları verildi.
Andrew ve Sarah'ın iki çocukları var:
- Beatrice Elisabeth Mary (d.8 Ağustos 1988)
- Eugenie Victoria Helena (d.23 Mart 1990)
1992 yılında Britanya magazin basınında York Düşesi'nin mali danışmanı olan Amerikalı John Bryan ile, onu pek tekin olmayan durumlarda gösteren resimleri yayınlandı. 19 Mart 1992'de Andrew ve Sarah boşanma fikrinde olduklarını açıkladılar. Boşanma Mayıs 1996'da gerçekleşti. Sarah Kraliyet Altesleri unvanını kaybetti ve o zamandan beri 2025'e kadar York Düşesi Sarah olarak anılmıştır. 17 Ekim 2025'ten itibaren Sarah Ferguson olarak anılmaya başlamıştır.[2]
Bugünkü faaliyetleri, yetki ve unvanlarının geri alınması
[değiştir | kaynağı değiştir]Şu sıralar Prens Andrew Sanayii ve Ticaret Bakanlığı'nda görev yapmakta; o Birleşik Krallık'ın uluslararası ticaret ve yatırım temsilcisi. Bu görevi Kent Dükü'nden devraldı. Dük golf oynaması ile tanınır ve Royal and Ancient Golf Club of St. Andrews'in kaptanıdır. İkâmetgahı Windsor'daki Sunninghill Park'tır. 2002 yılında Buckingham Sarayı'dan yapılan bir açıklama ile, prensin resmi ikâmetgahını büyükannesi olan ana kraliçenin eski ikâmetgahı olan Royal Lodge'ye nakledeceği bildirildi. Prens Andrew'in ABD'li milyarder Jeffrey Epstein ile dostluğu ve üzerindeki iddialar Kraliyet ailesine zarar verme ihtimali üzerine Aile üyesi olarak üstlendiği görevleri bıraktığını açıkladı.[3]
13 Ocak 2022 tarihinde Kraliçe II.Elizabeth tarafından alınan karara göre, askeri rütbesi, kraliyet görevlerinden tamamen yetkilerinin alındığı açıklandı. Yargılamalarda sadece sivil vatandaş olarak anılmıştır.[4] 17 Ekim 2025'te Andrew, Kral III. Charles ile görüşmesinin ardından York Düklüğü de dahil olmak üzere tüm kraliyet ünvanlarını bıraktığını açıkladı.[5] 30 Ekim 2025'te Buckingham Sarayı, Andrew'un tüm Kraliyet ünvanlarının ve ayrıcalıkların geri alındığını. Andrew'un Windsor'daki "Royal Lodge" malikanesinden taşınacağı duyuruldu.[6]
3 Kasım’da yayımlanan imtiyazname ile Andrew’un “Kraliyet Altesleri” ve “Prens” unvanı geri alındı.[7] 1 Aralık’ta ise The London Gazette’de yayımlanan ve 30 Ekim tarihine geriye dönük olarak düzenlenen bir duyuruda, Andrew’un Dizbağı Nişanı ve Viktorya Nişanı’nın iptal edildiği bildirildi.[8]
Ünvanlar, üsluplar, şerefler ve armalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 19 Şubat 1960 - 23 Temmuz 1986: Kraliyet Altesleri Prens Andrew
- 23 Temmuz 1986 - 17 Ekim 2025: Kraliyet Altesleri York Dükü
- 17 Ekim 2025 - 30 Ekim 2025: Kraliyet Altesleri Prens Andrew
- 30 Ekim 2025 - günümüz: Andrew Mountbatten-Windsor
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ "Sarah Ferguson Makes Major Social Media Change After Prince Andrew Gives Up Royal Title". E! Online. 2025-10-21. Erişim tarihi: 2025-12-21.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ Dunn, Charlotte (13 Ocak 2022). "A statement from Buckingham Palace regarding The Duke of York". The Royal Family (İngilizce). 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022.
- ^ "Prens Andrew, tüm kraliyet ünvanlarını bıraktı". www.ntv.com.tr. Erişim tarihi: 2025-10-17.
- ^ AA (2025-10-31). "Prens Andrew'e 'Epstein' şoku: Tüm ünvanları elinden alındı - Sözcü Gazetesi". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 2025-10-30.
- ^ Davies, Caroline (2025-11-06). "King Charles officially strips Andrew of HRH style and prince title". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-12-21.
- ^ "King Charles Officially Removes Ex-Prince Andrew's Final Royal Honors: 'His Name Shall Be Erased'". People.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-21.
