Proteaz

Proteaz (aynı zamanda peptidaz, proteinaz veya proteolitik enzim olarak da bilinir),^[1] proteolizi katalize eden, proteinleri daha küçük polipeptitlere veya tekil amino asitlere ayıran ve yeni protein ürünlerinin oluşumunu teşvik eden bir enzimdir.^[2] Bunu, su ile kimyasal bağların parçalandığı hidroliz işlemiyle proteinlerin içerisinde yer alan peptit bağlarını kırarak yapar. Proteazlar, proteinlerin sindirilmesi, protein katabolizması (eski proteinlerin yıkımı)^[3]^[4] ve hücre sinyalizasyonu dahil olmak üzere çok sayıda biyolojik süreçte yer alır.

Fonksiyonel hızlandırıcıların yokluğunda proteoliz çok yavaş gerçekleşir ve yüzlerce yıl sürebilir.^[5] Proteazlar tüm yaşam formlarında ve virüslerde bulunabilir. Birbirinden bağımsız olarak çok kez evrimleşmiş olan bu enzimlerin birbirinden farklı tipleri, aynı reaksiyonu tamamen farklı katalitik mekanizmalarla gerçekleştirebilir.

Kaynakça

^ "Proteolytic enzyme | Description, Types, & Functions | Britannica". 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024.
^ López-Otín C, Bond JS (November 2008). "Proteases: multifunctional enzymes in life and disease". The Journal of Biological Chemistry. 283 (45): 30433-30437. doi:10.1074/jbc.R800035200 . PMC 2576539 . PMID 18650443.
^ King JV, Liang WG, Scherpelz KP, Schilling AB, Meredith SC, Tang WJ (July 2014). "Molecular basis of substrate recognition and degradation by human presequence protease". Structure. 22 (7): 996-1007. doi:10.1016/j.str.2014.05.003. PMC 4128088 . PMID 24931469.
^ Shen Y, Joachimiak A, Rosner MR, Tang WJ (October 2006). "Structures of human insulin-degrading enzyme reveal a new substrate recognition mechanism". Nature. 443 (7113): 870-874. Bibcode:2006Natur.443..870S. doi:10.1038/nature05143. PMC 3366509 . PMID 17051221.
^ Radzicka A, Wolfenden R (July 1996). "Rates of Uncatalyzed Peptide Bond Hydrolysis in Neutral Solution and the Transition State Affinities of Proteases". Journal of the American Chemical Society. 118 (26): 6105-6109. doi:10.1021/ja954077c. To assess the relative proficiencies of enzymes that catalyze the hydrolysis of internal and C-terminal peptide bonds [...]

[1] "Proteolytic enzyme | Description, Types, & Functions | Britannica". 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024.

[López-Otín-2] López-Otín C, Bond JS (November 2008). "Proteases: multifunctional enzymes in life and disease". The Journal of Biological Chemistry. 283 (45): 30433-30437. doi:10.1074/jbc.R800035200 . PMC 2576539 . PMID 18650443.

[King_996–1007-3] King JV, Liang WG, Scherpelz KP, Schilling AB, Meredith SC, Tang WJ (July 2014). "Molecular basis of substrate recognition and degradation by human presequence protease". Structure. 22 (7): 996-1007. doi:10.1016/j.str.2014.05.003. PMC 4128088 . PMID 24931469.

[Shen_870–874-4] Shen Y, Joachimiak A, Rosner MR, Tang WJ (October 2006). "Structures of human insulin-degrading enzyme reveal a new substrate recognition mechanism". Nature. 443 (7113): 870-874. Bibcode:2006Natur.443..870S. doi:10.1038/nature05143. PMC 3366509 . PMID 17051221.

[5] Radzicka A, Wolfenden R (July 1996). "Rates of Uncatalyzed Peptide Bond Hydrolysis in Neutral Solution and the Transition State Affinities of Proteases". Journal of the American Chemical Society. 118 (26): 6105-6109. doi:10.1021/ja954077c. To assess the relative proficiencies of enzymes that catalyze the hydrolysis of internal and C-terminal peptide bonds [...]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]