Mandator
Mandatōr (Yunanca: μανδάτωρ), Latince "haberci" kelimesinden türetilen, orta dönem Bizans İmparatorluğu'nda madun bir memurdur.
Tarihi ve fonksiyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Mandator, thematik stratēgoi, tagmata komutanları, logothetis ve diğerleri gibi tüm üst düzey sivil ve askeri yetkililerin bürolarına bağlı özel görevler için bir ulak birliğiydi. Daha sonra orta düzey bir yetkili olan bir prōtomandatōr (πρωτομανδάτωρ, "baş mandatōr") tarafından yönetildiler.[1][2]
Bu görevliler, alt saray unvanlarından biri olan (alttan dördüncü, vestētōr ile kandidatos arasında) basilikos mandatōr (βασιλικὸς μανδάτωρ, "emperyal mandatōr") "sakallı erkekler" (yani hadım olmayanlar) için verilen fahri saygınlık unvanından ayırt edilmelidir. 899 tarihli Klētorologion'a göre, işareti kırmızı bir değnekti.[3] Diğer düşük rütbeli sınıflarla birlikte basilikoi mandatores, basilikoi anthrōpoi ("imparatorun adamları") olarak belirlenmiş ve toplu olarak prōtospatharios tōn basilikōn unvanına sahip özel bir görevli tarafından yönetiliyordu.[4]
Hem basit mandator hem de basilikoi mandator ve ayrıca prōtomandator, 7.-11. yüzyıllarda kaydeilmiştir. Daha sonra ortadan kaybolmuş görünüyor. Fransız Bizantolog Rodolphe Guilland, onların yerini tzaousioi aldığını öne sürer.[1][5] Ancak terimin kendisi, "მანდატური" (mandaturi) olarak parlamento, saray ve devlet okullarında görev yapan güvenlik güçleri için bir terim olarak Gürcistan'da varlığını sürdürdü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- Genel
- Bury, J. B. (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century – With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos [Dokuzuncu Yüzyılın İmparatorluk İdari Sistemi - Filotheos'un Kletorologion'unun Gözden Geçirilmiş Metni ile] (İngilizce). Londra: Oxford University Press. OCLC 1046639111 – Archive.org vasıtasıyla.
- Guilland, Rodolphe (1967). Recherches sur les institutions byzantines [Bizans Kurumları Üzerine Çalışmalar]. Berliner byzantinische Arbeiten 35 (Fransızca). I. Berlin ve Amsterdam: Akademie-Verlag & Adolf M. Hakkert. OCLC 878894516.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.