Şiddetli akut solunum yolu sendromu

Sınıflandırma	D ICD-10: U[1]; ICD-9-CM: 079.82; MeSH: D045169; DiseasesDB: 32835;
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 007192; eMedicine: med/3662; Patient UK: Şiddetli akut solunum yolu sendromu;

Şiddetli akut solunum yolu sendromu
Şiddetli akut solunum yolu sendromu
	SARS coronavirus (SARS-CoV), hastalık etkeni virüs
Uzmanlık	Göğüs hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, mikrobiyoloji

Şiddetli akut solunum yolu sendromu (İngilizce: severe acute respiratory syndrome, kısaca SARS),^[1] insanları etkileyen, şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsünün (SARS-CoV) neden olduğu^[2] solunum yolu sendromu.^[3] Kasım 2002 ve Temmuz 2003 tarihleri arasında Hong Kong'da başlayan SARS salgını neredeyse pandemi hâline gelmiş ve dünya çapında 8422 vaka ve 916 ölüm görülmüştür.^[4] Dünya Sağlık Örgütü ölüm oranını %10,9 olarak açıklamıştır.^[5] Haftalar içinde SARS erkeni 2003 yılının başlarında Hong Kong'dan 37 ülkeye yayılmıştır.^[6]

SARS, ilk olarak Çin'in Guangdong eyaletinde ortaya çıkmıştır.^[7]

Bugün itibarıyla, 2003 yılı Haziran ayında görülen son enfekte insan vakası (2004 yılında laboratuvar kaynaklı bir enfeksiyon durumu göz ardı edilirse) ile SARS yayılması tamamen önlenmiştir. Ancak, SARS hastalığının (çiçek hastalığının aksine) eradike edildiği iddia edilmemektedir. Bazı hayvan populasyonlarında hala doğal ana rezervuar olarak mevcut olabileceği ve gelecekte insan nüfusuna tekrar dönebileceği düşünülmektedir.

DSÖ'nün bildirdiğine göre SARS hastalığının fatalite hızı; 24 yaş ve daha gençlerde %1 altında, 25 - 44 yaş arası %6, 45 - 64 yaş arası %15, 65 yaş ve üzerinde %50 olarak görülmektedir.^[8] Karşılaştırma için, İnfluenza'ya göre ölüm hızı yaklaşık %0,6 (özellikle yaşlılarda) dolaylarındadır. Ancak yeni suşların şiddetli salgınları durumunda %33 gibi yüksek değerlere de çıkabilir. SARS hastalığı 2016 yılında sadece Ukrayna'da 319 kişinin yaşamını yitirmesine sebep oldu.^[9]

Belirti ve bulgular

İlk belirtiler grip benzeri hastalık şeklinde görülür ve şunları içerebilir: ateş, miyalji, letarji gibi belirtiler; öksürük, boğaz ağrısı ve diğer nonspesifik semptomlar ve ayrıca kas ağrısı, baş ağrısı, ishal ve titreme görülmektedir.^[10] Tüm hastalar için ortak tek belirti ise 38 ° C (100.4 ° F) üstünde bir ateş gibi görünmektedir. Nefes darlığı daha sonra ortaya çıkabilir. Hastalık ilk aşamada soğuk algınlığı gibi belirtiler verir ama daha sonra gribi andırır.

Korunma yolları

Yemek araç-gereçlerini SARS virüsüne sahip olan kişilerle ortak kullanmamak.
Virüs'ün etkili olduğu ülkelere olan seyahatleri ertelemek.
SARS virüsüne sahip hastalarla birlikte yatmamak.
Çevresinde SARS virüsüne sahip hastalar olan kişilerin, sık sık ellerini yıkaması.
Alkol özellikli temizleyiciler kullanmak.^[11]
Kalabalık ve virüsün olabileceği yerlerde maske benzeri solunum yollarını koruyacak ekipman kullanmak.

Konuyla ilgili yayınlar

Alan DL Sihoe; Randolph HL Wong; Alex TH Lee; ve diğerleri. (Haziran 2004). "Severe acute respiratory syndrome complicated by spontaneous pneumothorax". Chest. 125 (6). ss. 2345-51.

Teoriler

SARS virüsünün biyolojik bir silah olarak laboratuvarda tasarlandığı konusunda bir takım teoriler gündeme gelmiştir.^[12] Rus ilaç akademisi üyesi Sergei Kolesnikov "Bu virüs sadece laboratuvarda üretilebilir, belki de üretim aşamasında dışarı sızdırılmıştır" demiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "WHO sitesinde SARS sayfası" (İngilizce). 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
^ "CDC- SARS" (İngilizce). 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
^ Thiel V (editor). (2007). Coronaviruses: Molecular and Cellular Biology (1.1 yayımcı= Caister Academic Press bas.). ISBN 978-1-904455-16-5. 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
^ "Summary table of SARS cases by country, 1 November 2002 – 7 August 2003". World Health Organization. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
^ "Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003". WHO. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2008.
^ Smith, R. D. (2006). "Responding to global infectious disease outbreaks, Lessons from SARS on the role of risk perception, communication and management". Social Science and Medicine. 63 (12). ss. 3113-3123. doi:10.1016/j.socscimed.2006.08.004. PMID 16978751.
^ "SARS'in ilk ortaya çıktığı yer bilgisi". ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Update 49 – SARS case fatality ratio, incubation period 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Health Organization, 7 May 2003. URL erişim 17 Mayıs 2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.
^ "SARS belirtileri". ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2015.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Şiddetli akut solunum yolu sendromu ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Türk Toraks Derneği 19 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bursa Sağlık Müd.- SARS
Vaccine Research Center Information regarding preventative vaccine research studies
MedlinePlus: Severe Acute Respiratory Syndrome 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. News, links and information from The United States National Library of Medicine.
Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) 19 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Symptoms and treatment guidelines, travel advisory, and daily outbreak updates. From the World Health Organization (WHO).
Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Information on the international outbreak of the illness known as severe acute respiratory syndrome (SARS). Provided by the US Centers for Disease Control
Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Information on Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) – For Health Professionals from the Public Health Agency of Canada.
Life in Hong Kong during SARS – a collection of images reflecting day to day living in Hong Kong during the outbreak.
What we can learn from SARS Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)—Lessons for Future Pandemics
Virus Pathogen Database and Analysis Resource (ViPR): Coronaviridae 12 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Diğer

NIOSH Topic Area: Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) 26 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
NIOSH Publication: Understanding Respiratory Protection Against SARS 9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "WHO sitesinde SARS sayfası" (İngilizce). 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.

[2] "CDC- SARS" (İngilizce). 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.

[Thiel-3] Thiel V (editor). (2007). Coronaviruses: Molecular and Cellular Biology (1.1 yayımcı= Caister Academic Press bas.). ISBN 978-1-904455-16-5. 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.

[4] "Summary table of SARS cases by country, 1 November 2002 – 7 August 2003". World Health Organization. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.

[5] "Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003". WHO. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2008.

[6] Smith, R. D. (2006). "Responding to global infectious disease outbreaks, Lessons from SARS on the role of risk perception, communication and management". Social Science and Medicine. 63 (12). ss. 3113-3123. doi:10.1016/j.socscimed.2006.08.004. PMID 16978751.

[7] "SARS'in ilk ortaya çıktığı yer bilgisi". ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[8] Update 49 – SARS case fatality ratio, incubation period 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Health Organization, 7 May 2003. URL erişim 17 Mayıs 2008.

[9] "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.

[10] "SARS belirtileri". ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[11] "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.

[12] "Arşivlenmiş kopya". 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]