Single-ended amplifikatör
 | Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Tasarım ve tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Single-ended amplifikatör, çok özel ve belki de en eski amplifikatör tasarımıdır. Bu tarz yapı özellikle lamba (elektron tüpü) kullanan amplifikatörler için geçerlidir. Tek bir güç katı lambası kullanılarak ses sinyalinin hem negatif hem de pozitif yönünün bu elektron tüpü ile güçlendirilmesi prensibine dayanır. Ortaya çıkışları 1930'lara dayanır. Özellikle Bell Laboratuvarlarının 1920'lerden itibaren yaptığı çalışmalar sonucunda gelişmeye başlayan triyod lambalar 1930'larda seri üretime ve yaygın kullanıma kavuştu. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde çok yaygın olarak kullanılmaktaydı. Fakat özellikle II. Dünya Savaşı sonunda ve 1950'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nde unutulmaya başlandı. Tam aynı dönemde özellikle Japonya'da savaş sonrası yeni bir şey bulunamadığından, müzik sistemleri ile uğraşanlar eski ekipmanları kullanmak zorunda kaldılar ve Japonya'da single ended tasarımları gelişmeye başladı. Zaten single-ended amplifikatör hareketi aslında Japonya kaynaklı bir hareket olarak bilinir.
Bu tarz amplifikatörlerin en önemli parçası triyod güç elektron tüpleridir. Oldukça düşük çıkış güçleri olması ile bilinirler. Hala birçok firma tarafından üretimi yapılmakta ve sıklıkla kullanılmaktadır. En bilinenleri 2A3, 300B ve 845 tipi elektron tüplerdir. Her birinin farklı özellikleri, ses yapıları ve güçleri vardır. İçlerinde en kuvvetlileri olan 845 lambasının maksimum gücü 30 watt civarındadır.
Tasarımı, kaynaktan (CD çalar, pikap gibi) gelen ses sinyallerinin bahsi geçen elektron tüplere ulaşması ile tüm ses sinyali aralığının tek bir elektron tüpü ile yükseltilmesi amaçtır. Bu sayede en doğal sesin oluştuğu varsayılır. Yapısının basitliği nedeni ile, ses sinyaline en az etki ettiği söylenebilir.
Yapıdan kaynaklanan sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Seste yüksek harmonik bozulmalara yol açmaları. Bu konuda 2 farklı görüş bulunmakla beraber bir ortak nokta bulunabilmiş değildir. Single-ended amplifikatör tasarımcıları bu durumu asla bir gürültü olarak adlandırmazlar. Tasarımın doğasında gelen bir teorik sorundur.
- Düşük çıkış güçleri. Özellikle 2A3 gibi elektron tüpler kullanıldığında elde edilebilen maksimum ses gücü 4 watt civarındadır. Bu tarz amplifikatörlerle desibel kazancı yüksek özel hoparlörler kullanılmalıdır. Zaten Horn Hoparlörlerin tekrar yaygınlaşmaya başlamasının da en önemli sebebi budur. Sistem maliyeti açısından çok büyük artışa sebep olan bir faktördür.
- Transformatör yapısı. Amaç en basit şekilde sarılmış bir transformatör kullanımıdır. Fakat güç ihtiyacı yükseldikçe transformatörün yapısı büyümekte ve üretimi neredeyse imkânsızlaşmaktadır. Bugün için çok az firma tarafından özel olarak elde hazırlanabilmektedir.
Günümüzdeki durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Single-ended amplifikatör üretimi halihazırda devam etmekte, özel bir hayran kitlesi olan bir amplifikatör türüdür. Özellikle II. Dünya Savaşından bugune Japonya'da popülerliğini asla kaybetmemiştir. Bugün birçok firma bu tarz ürünleri üretmekte olup, ama gerek yüksek işçilik kalitesi, gerekse de içerisinde kullanılması gereken bileşenlerin üst düzeyde seçilmesi zorunluluğundan en pahalı amplifikatör türüdür. Hatta dünyanın en pahalı amplifikatörü olan ONGAKU bir single-ended amplifikatördür.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Önemli single-ended amplifikatör üreticileri,
- Kondo resmi web sitesi [1] 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Wawac resmi web sitesi [2] 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cary Audio resmi web sitesi Cary Audio Design - SET amp, SET amplifiers, vacuum tube amp, Tube amp, Hi-fi, Tubes, Tube CD player, SACD Player, Tube Preamp, Pre/Pro, Single Ended Triode, Pure Class A, Mono Block, 845,300B,6CA7 19 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. <
- Verdier resmi web sitesi [3]