Süt Endüstrisi Kurumu
 | |
| Kuruluş | 1963) |
|---|---|
| Genel merkezi | |
| Ürün | Süt ve süt ürünleri |
| Sahibi | Çallı Gıda |
| Web sitesi | sek.com.tr |
Süt Endüstrisi Kurumu (kısa adı: SEK), süt sanayisini geliştirmek, bu konuda özel kesime örnek ve öğretici olmak, sütçülük bölgelerinde gerekli süt işleme tesislerini kurmak, tarım kooperatifleriyle ilgili teşebbüslerde bulunmak üzere Tarım Bakanlığı'na bağlı olarak ve sermayesinin tamamı devlet tarafından karşılanarak kurulmuş (1963) iktisadi devlet teşekkülüdür. Ocak 2021'de Koç Grubundan Çallı Grubuna satılmıştır.[1]
Görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurum, amacına uygun olarak Türkiye'de ve yurt dışında gerekli araştırmaları yapar, teknik ve idarî personel yetiştirilmesini sağlar, süt üretimini artırmak amacıyla kurslar açar, yayın yapar, ürettiği süt ürünlerini satmak için pazarlar oluşturur, gerekli gördüğü yerlerde tesisler kurar.
İdari yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurumun merkez teşkilâtı, dört kişilik Yönetim kurulu, bir genel müdür, iki genel müdür yardımcısı, Hukuk müşavirliği, Teknik ve İdarî Müşavirler kurulu, Teftiş kurulu ve Savunma sekreterliğinden meydana gelir. Esas birimler, süt ve mamulleri işletmelerinin kuruluş yer ve imkânlarını, bunların işleyiş şekillerini, kurulmuş tesislerin ihtiyaçlarını tespit eden ve projeleri hazırlayan İmalât ve İstihsal Şubesi müdürlüğü; tesislerin kurulmasıyla ilgilenen İnşaat ve Gayrımenkuller Şubesi müdürlüğü; süt sanayisinin gelişmesi konusunda sosyal, iktisadî ve teknik araştırmaları yürüten Etüt ve Planlama Şubesi müdürlüğü; alım, satım, nakliyat ve depolama işlerini düzenleyen Ticaret Şubesi müdürlüğüdür.
Yardımcı birimler, Genel Muhasebe şubesi, İdarî İşler şubesi, Tanıtma ve Yayın Şubesi müdürlükleri ile roportörlüktür.
Özelleştirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1968 yılından itibaren kamu iktisadi teşebbüsü olarak faaliyetlerini sürdüren ve Adana, İstanbul, İzmir ve Kars'ta süt ve süt ürünleri fabrikaları bulunan Süt Endüstrisi Kurumu 1980'lerin sonundan itibaren özelleştirme süreçlerine girdi. Süt üretiminde maliyetin %70'ini oluşturan yemde kamu etkisinin kaldırılarak, yemde özelleştirme sürecinin YEMSAN'ın 1993 ve 1995 yılları arasında tamamen özelleştirilmesiyle hayvancılık maliyetleri yükseldi. 1985'te TSEK'in Kars'taki tek süttozu üretim tesisi kiralandı. Verimsizlik gerekçesiyle özellikle doğudaki fabrikalar kapatıldı ya da özelleştirme kapsamına alındı. 1998'de sonlanan süreçte TSEK'in 32 fabrikası, 6 süt toplama merkezi, 4 arsası ve “SEK” isim hakkı özelleştirildi. Bu satışlardan toplam gelir 70 milyon ABD dolarıydı. TSEK süt fabrikalarının %31,25'i yasal devamlılık hükmüne rağmen kapatıldı; özelleştirmeler sonrası çalışan sayısı %62,17 azaldı ve işlenmiş süt üretimi %22 oranında düştü.[2]
SEK İstanbul işletmesi, aynı sektörde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki sanayici ve gıda toptancılarından oluşan 164 kişilik bir grup tarafından satın alınmıştır. Koç Holding, 1997 yılında SEK hisselerinin %68'ini satın almıştır. "Özelleştirmeden sonrak 5 yıl içinde süt pazarının %60’ı beş büyük firmanın kontrolüne geçti ve oligopolistik bir yapı oluştu." [2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sek süt satıldı, Çallı Gıda sahibi kimdir? Çallı Gıda kimin?". Kızıltepe Gazetesi. 6 Ocak 2021. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "SEK'in tasfiyesi ve oligopolleşen süt sektörü". birgun.net. 28 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- SEK süt resmi web sitesi 7 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Koç Holding resmi web sitesi 6 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.