Tahmîs
Tahmîs, Divan Edebiyatında daha önce yazılmış olan bir gazelin her beyitinin başına birinci mısranın kafiyesine uygun bir biçimde ve anlam bütünlüğünü koruyarak üç dize daha katılması ile oluşturulan eserlerdir.[1] Yapılan ekleme ile beş dizelik bir musammat elde edilir.
Bir gazele tahmis yazılması şairin kendisi tarafından yapılabileceği gibi genellikle esere karşı olan beğeniyi göstermek amacıyla başka şairler tarafından yapılmıştır. Ayrıca bazı ünlü kasideler birden çok şair tarafından tahmis edilmiştir. Örneğin el-Bûsîrî'nin ünlü el-Bürde adlı kasîdesine elli sekiz tane tahmîs yazılmıştır.[2][3]
Türk Edebiyatındaki en ünlü tahmislerden birisi Ziya Paşa'nın Zafername adlı eseri için yazdığı 66 beyitlik kasideye kendisinin eklediği tahmistir.
| Kaside | Tahmis |
|---|---|
| Barekâllah, zehi kevkebe-i âlel'âlâ
Levhaşallah, acep nusret ü feyz ü ikbalâ |
Habbeza, nasr-ı hümayun-u bedi-ül-ahvalâ
Ni'meza feth-i beşaret-alem-i ferruhfalâ Dese ukbada seza gıpta ile Rüstem-i Zal; Barekâllah, zehi kevkebe-i âlel'âlâ Levhaşallah, acep nusret ü feyz ü ikbalâ.. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türk Dil Kurumu | Sözlük". sozluk.gov.tr. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
- ^ Suzan, Yahya, Arap Şiirinde Bir Nazım Türü: Tahmîs = One Forms of Poetical Writing in Arabic: Tahmîs, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2010, cilt: II, sayı: 3, s. 54-68
- ^ Kaya, Mahmut (2014). Kaside-i Bürdeyi Türkce Söyleyis: Ciltli. Damla Yayinevi. ISBN 978-605-383-322-2. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.