Triklinik kristal yapı

Triklinik kristal sistemi

Kristal kafes yapılarından birisidir.

Bu sistemde a, b ve c eksenleri farklı boylarda, bunlar arasındaki açılar da 90^o den farklıdır. Pinacoidal sınıfındaki simteri merkezi dışında başka hiçbir simetri unsuru yoktur.

a≠b≠c ve α≠β≠γ≠90° olmalıdır.

• 
  Bravais Kafes Sistemi (P)

Kristal sınıfı

Triklinik sistemin, pedial ve pinacoidal olmak üzere iki kristal sınıfı vardır.

Sınıf	A2	A3	A4	A6	Simetri Düz.	Simetri Mer.	Hermann-Mauguin	3D Gösterimi
Pedial	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	1	http://webmineral.com/crystal/Tri_1.shtml 19 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Pinacoidal	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Var	-1	http://webmineral.com/crystal/Tri_-1.shtml 19 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Triklinik kristal yapısına sahip bazı mineraller

Albit

Kimyasal Bileşimi, NaAlSi₃O₈
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı ya da prizmatik; masif, kompakt, lifsi
Sertlik, 6
Özgül ağırlık, 2.6 - 2.63
Dilinim, {110} ve {1-10} mükemmel, {001} iyi
Renk ve Şeffaflık, İnci beyazı, nadiren sarı ve gri; Şeffaf - şeffaf degil
Parlaklık, İpeksi
Ayırıcı Özellikleri, İnci rengi, dilinimi ve sertliği

Aksinit

Kimyasal Bileşimi, (Ca, Mn, Fe, Mg)₃Al₂BSi₄O₁₅(OH)
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı, kama şekilli; masif, lamelli; bazen tanesel
Sertlik, 6.5 - 7
Özgül Ağırlık, 3.26 - 3.36
Dilinim, {100} iyi, {001}, {110}, {011} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Mor - kahverengi; sarımsı veya gri; Şeffaf - yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, kristal formu
Bulunusu, Kontakt metamorfizma veya metasomatizma geçiren karbonatlı kayalarla, granitlerdeki boşluklarda oluşur. Kalsit, kuvars, prehnit, zoisit, aktinolit, hedenbergit, andradit gibi minerallerle birlikte bulunur.

Disten

Kimyasal Bileşimi, Al₂SiO₅
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri ince-uzun, yassı, yapraklanmalı; c-eksenine paralel uzamış; masif, bazen lifsi; ışınsal agregatlar halinde.
İkizlenme, {100} yüzeyinde yaygın.
Sertlik, 4 - 7.5
Özgül Ağırlık, 3.53 - 3.67
Dilinim, {100} mükemmel, {010} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Çoğunlukla mavi; bazen beyaz, gri, yeşil, sarı, pembe ve siyaha yakın; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, İnci parıltılı, camsı
Ayırıcı Özellikleri, Mavi rengi, laminalı kristal formu, yönlere göre değişen sertliği ve mükemmel dilinimi
Bulunuşu, Disten, tipik olarak bölgesel metamorfik şist ve gnayslarda, granat, stavrolit, mika ve kuvars mineralleri ile birlikte bulunur. Ayrıca, pegmatitlerde ve kuvars damarlarında da oluşabilir.

Pektolit

Kimyasal Bileşimi, NaCa₂Si₃O₈OH
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, İğnemsi ya da lifsi kristallerin meydana getirdiği ışınsal agregatlar halinde
Sertlik, 4.5 -5
Özgül Ağırlık, 2.74 - 2.88
Dilinim, {100} ve {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz; Şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı, ipeksi
Ayırıcı Özellikleri, İğnemsi formu ve dilinimi
Bulunuşu, Tipik olarak zeolitle birlikte bazalt ve benzeri kayaların boşluklarında oluşur.

Rodonit

Kimyasal Bileşimi, MnSiO₃
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı ya da prizmatik; masif, kompakt, lifsi
Sertlik, 5.5 - 6.5
Özgül Ağırlık, 3.57 - 3.76
Dilinim, {110} ve {1-10} mükemmel, {001} iyi
Renk ve Şeffaflık, Pembe, gül kırmızısı, kahverengimsi kırmızı, nadiren sarı ve gri; Şeffaf - yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Pembe rengi, dilinimi ve sertliği
Bulunuşu, Hidrotermal damarlardaki manganez yataklarında oluşur. Ayrıca manganez içeren sedimanter kayaların bölgesel metamorfizması sonucu oluşur.

Üleksit

Kimyasal Bileşimi, NaCaB₅O₉ .8H₂O
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Genellikle iğnemsi kristalli; merceksi ya da nodüler, ışınsal, pamuk yumağı şekilli
Sertlik, 2.5
Özgül Ağırlık, 1.955
Dilinim, {010} mükemmel, {1-10} iyi
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, renksiz, ipeksi; şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Pamuk yumağı şekli, düşük yoğunluğu, soğuk suda çözünmeyip sıcak suda çözünmesi

Bulunuşu, Boraks yataklarının bulunduğu alanlardaki sedimanter kayalarda genellikle kolemanit ile birlikte bulunan bir evaporit mineralidir.

Vollastonit

Kimyasal Bileşimi, CaSiO₃
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri çoğunlukla levhamsı veya kısa prizmatik
İkizlenme, {100} üzerinde olağan
Sertlik, 4.5 - 5
Özgül Ağırlık, 2.87 - 3.80
Dilinim, {100} mükemmel, {001} iyi, {-102} iyi
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, grimsi, nadiren renksiz ve çok soluk yeşil; Şeffaf - yarı şeffaf

Parlaklık, Lifsi olduğunda ipeksi

Ayırıcı özellikleri, rengi, dilinimi, kristal formu, silisin ayrılması ile hidroklorik asitte çözünmesi

Bulunuşu, Silisli kireçtaşlarının kontakt metamorfizması ile yaygın olarak oluşur. Ayrıca yüksek mertebeli bölgesel metamorfik kayalarda ve ksenolitler halinde, bazı alkali magmatik kayalarda da bulunabilir.

Triklinik kristal yapıda düzlemler arasındaki mesafe

1/d_hkl²=1/ϑ²(S₁₁.h²+S₂₂.k²+S₃₃.l²+2.S₁₂.h.k+2.S₂₃.k.l+2.S₁₃.h.l)

Bu denklemde "S_xx" ile verilen kısaltmalar;
S₁₁=b².c².sin²α
S₂₂=a².c².sin²β
S₃₃=a².b².sin²γ
S₁₂=a.b.c²(cosα.cosβ-cosγ)
S₂₃=a².b.c(cosβ.cosγ-cosα)
S₁₃=a.b².c(cosγ.cosα-cosβ)

Kaynakça

https://web.archive.org/web/20130411013929/http://www.mta.gov.tr/v2.0/madenler/mineraller/
http://webmineral.com/crystal/Triclinic.shtml 3 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.minerals.net/MineralMain.aspx 20 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.