Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Удмурт Автономной Советской Социалистической Республика Udmurt Avtonomnoj Sovetskoj Socialistićeskoj Respublika Удмуртская Автономная Советская Социалистическая Республика Udmurtskaya Avtonomnaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1934-1990 | |||||||||
 Udmurtya ÖSSC bayrağı
 Arma
| |||||||||
.svg) Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin sınırları | |||||||||
| Başkent | İjevsk | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Rusça, Udmurtça | ||||||||
| Hükûmet | Sosyalist devlet | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 1.605.663 | ||||||||
| Para birimi | Sovyet rublesi | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Udmurtya | ||||||||
Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Udmurtça: Удмурт Автономной Советской Социалистической Республика, Udmurt Avtonomnoj Sovetskoj Socialistićeskoj Respublika; Rusça: Удмуртская Автономная Советская Социалистическая Республика, Udmurtskaya Avtonomnaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika), Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti. Adını bu topraklarda yaşayan Udmurtlardan alır.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından önce 11 Ocak 1991'de Udmurtya Cumhuriyeti adını aldı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekim Devrimi dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekim Devrimi öncesinde İjevsk'de pek çok işçi gösterisi düzenlenmekteydi. 5 Mart 1917'de fabrika teşkilatının en faal üyeleri atölye muhtarların toplantısı işçi kuruluna baştan değiştirmeye karar verdiler ve işçi kurulu şekli yasama organı olduğunu beyan ettiler. Ertesi gün 30 çalışandan, 4 askerden ve diğer nüfusundan 7 kişiden oluşan kurul toplandı. Rusya Geçici Hükûmeti'ne "Bildiriyoruz, İjevsk'de silah ve çelik fabrikasında İşçi Temsilci Kurulu kuruldu. Bu kurul fabrikasının politik ve ekonomik hayatın yerine getirme görevi alacaktır. Bilginize sunarız. Talimatlarınızı bekliyoruz." ifadelerini içeren telgraf gönderildi ve 9 Mart'ta 15 kişiden oluşan icra komitesinin ilk oturum gerçekleşti. 17 Mart 1917 tarihinde "İzvestiya İjeskogo Soveta" gazetesi çıkarıldı. Eylül 1917'de çok partili olan kurul Bolşeviklerinin denetimine geçti ve bu gazete yoluyla bölge halkına Bolşeviklere katılmaları yönünde çağrıda bulunuldu.
27 Ekim 1917 yılında İjevsk'te Sovyet yönetimi ilan edildi. Yerel Sovyet, Haziran 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne katılma kararı aldı. 8 Ağustos 1918'de Bolşeviklere karşı karşı devrim girişimi ve ayaklanma başladı. Bunun üzerine "İjevsk Halk Ordusu Tümeni" kuruldu ve Kızıl Ordu'nun da yardımıyla 7 Kasım 1918 tarihinde karşı ayaklanma bastırıldı.
9 Nisan 1919'da Aleksandr Kolçak komutasındaki Beyaz Ordu birliklerinin yakınlaşması sonucu İjevsk'den tahliye faaliyetleri başladı. 13 Nisan 1919'da Beyaz Ordu şehre girdi. Daha sonra 8 Haziran 1919'da Kızıl Ordu'ya bağlı birkaç tümen Beyaz Ordu birliklerine karşı hücuma geçti ve şehir tekrar Bolşeviklerin eline geçti ve Halk Komiserleri Kurulu kararıyla 4 Kasım 1920'de "Votyak Özerk Bölgesi" kuruldu (Votyak, Udmurtların eski bir adıdır). 1932 yılında Votyak Özerk Bölgesi "Udmurt Özerk Bölgesi" adını aldı.[1] 27 Şubat 1921'de ilk Bölgesel Komünist Konferans, bölgenin otonom bir bölge olduğunu ilan etti.[2]
Sonraki yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]1934 yılında Udmurtya Özerk Bölgesi, Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Umdurtya ÖSSC) adını aldı. 1936 yılında resmen Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı.[3][4] Yürürlüğe konan beş yıllık planlar sonucunda Umdurtya ÖSSC sanayileşmeye başladı. 1940'a gelindiğinde, edebiyat ve profesyonel sanat gelişti, eğitim ve bilim kurumları inşa edildi. Mart 1937'de İkinci Kongre Umdurtya ÖSSC Anayasası'nı onayladı.[3]
II. Dünya Savaşı döneminde sırasında Umdurtya ÖSSC'deki işçiler Kızıl Ordu için silah üretti.[3][5]
1969'da Umdurtya ÖSSC'de petrol tesisleri kuruldu.[5]
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından önce 11 Ocak 1991'de Udmurtya Cumhuriyeti adını aldı.
Nüfus ve demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Udmurt | 480.014 (%39,4) | 475.913 (%35,6) | 484.168 (%34,2) | 479.702 (%32,1) | 496.522 (%30,9) |
| Rus | 679.294 (%55,7) | 758.770 (%56,8) | 809.563 (%57,1) | 870.270 (%58,3) | 945.216 (%58,9) |
| Tatar | 40.561 (3,3) | 71.930 (5,4) | 87.150 (61) | 99.139 (6,6) | 110.490 (6,9) |
| Diğer | 19.481 (%1,6) | 30.314 (%2,3) | 36.794 (%2,6) | 43.061 (%2,9) | 53.435 (%3,3) |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Zickel, R. E. (Ed.). (1991). Soviet Union, a country study (Vol. 550, No. 95). Bernan Assoc.
- ^ Republic of Udmurtia (İngilizce), Tatarstan.eu, Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
- ^ a b c Udmurt Autonomous Soviet Socialist Republic 12 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), Büyük Sovyet Ansiklopedisi, Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
- ^ Some Facts from the History of the Statehood of Udmurtia 30 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), Udmurt.ru, Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
- ^ a b Udmurt Republic, Russia (Udmurtia) 23 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
| .svg) | ||||||||
1 1958'e kadar "Buryat–Moğol". | |||||||||
