Çaa göl (il)

Çaa(Yeni) Göl ili Чаа-Хольский кожуун (Rusça) Чаа-Хөл кожуун (Tuva Türkçesi)
Konum
Çaa(Yeni) Göl ili Tuva Cumhuriyeti haritası içinde Çaa(Yeni)-Göl ili
Yönetim
Ülke:	Rusya
Federâl Bölge:	Tuva Cumhuriyeti
Başkent:	Çaa-Höl
Genel bilgiler
Yüzölçüm:	2.900 km² (1.120 sq mi)
Nüfus:	7800
- Yoğunluk:	3 /km² (7 /sq mi)
Diğer bilgiler
Dili:	Tuva Türkçesi

Çaa-Höl (Yeni Göl) İli (Tuva Türkçesi: Чаа-Хөл кожуун / Çaa-Höl kojuun) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Çaa-Höl.

Sözkökü

Çaa-Höl kojuun, sözünün anlamı bölük halinde şöyledir. Çaa, yeni anlamına gelir, Türkçe kökenlidir. Bilindiği üzere Eski Türkçedeki Y ile başlayan kelimeler zamanla değişikliğe uğrayıp Tuva ve Hakasya dolaylarında Ç olarak söylenegelmiştir. Höl, göl anlamına gelir, Türkçe kökenlidir. Eski Türkçedeki ince sözlerin başında kullanılan K sesi Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan gibi Batı Türkleri'nde G ile başlarken Tuva'da H olarak değişime uğramıştır (Misal: Köl| göl / höl; ). Kojuun ise bölgelik yönetim merkezi anlamında kullanılır. Bu bilgilere karşılık olarak "çaa" sözünün savaş (Eski Türkçedeki yağı anlamındadır), höl sözünün de çöl (bozkır, alan, arazi) sözünden değişerek geldiği belirtilir. Böylece anlamı savaş meydanı, ordugah olarak belirtilmektedir.

Coğrafya

Çaa Göl(il) toprak olarak 290.310 hektarlık bir alanı kaplar. İdari yönetim olarak bölge 1992 yılında kurulmuştur. Çaa-Höl, Şançı, Ak-Turug, Kızıl-Dag olarak 4 küçük yönetim merkezine ayrılır. Bölgenin kuzeydoğusunda Krasnoyarsk bölgesi sınırları vardır. İklimi karasal bir iklim olup kışları sert soğuktur.

Tarih

Bölge yönetimde ilk olarak 1941 yılında kurulmuştur. Fakat 1961 yılında kaldırılıp Ulug-Hem (il)'e bağlanmıştır. 1992 yılında tekrar düzenlenip ayrı bir yönetim olmuştur.

Nüfus

Bölge nüfusu 7800 kişidir. Nüfus Sayan-Şuşen barajı dolayısı ile eski yerden taşınıp Çaa Göl'ün sağ tarafına yerleşmiştir.

İdari Bölümler

Bölge 4 küçük idareye ayrılır. Toplam 7 yerleşim köyü mevcuttur.

• Ak-Durug
• Kızıl-Dağ köy idaresi — merkezi Bulun-Terek köyü;
• Çaa-Höl
• Şançı

Ekonomi

Tarım ve hayvancılık odaklı bir ekonomi vardır. Rusya Federasyonu, Türk topluluklarının bilimde teknolojide gelişmesini istemeyip özellikle hayvancılık alanına ekonomik bir yönlendirme politikası vardır.

Dış bağlantılar

• Çaa-Göl bölgesi ile ilgili bilgiler
• Bölge ile ilgili başlıca bilgiler
• Başlıca bilgiler
• Sayan-Şuşen Hidroelektrik Santralı bilgiler 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bilgilendirici kitaplar