Turan (şehir)
| Turan Туран (Tuva Türkçesi) Туран (Rusça) | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
| Ülke |  Tuva |
| Bölge | Tuva |
| İl | Turan |
| Nüfus | |
| • Toplam | 5.598 |
| Zaman dilimi | UTC+07.00 (DAZD) |
| Alan kodu | (+7) 39435 |
Turan (Tuva Türkçesi:Туран/Turan; Rusça: Тура́н), Tuva Cumhuriyeti'nde bir şehir. Tuva Cumhuriyeti'nin başkenti Kızıl'a 70 km kuzaybatısındadır. 1945 yılında şehir durumuna yükselmiştir. 1989 yılı nüfusu 5976 kişi iken Rus nüfusunun Tuva'dan ayrılması üzerine 2002 yılına göre nüfus 5598[1] kişi olmuştur. Bu şehirde bir havaalanı bulunmaktadır.
Sözkökü
[değiştir | kaynağı değiştir]Tıva Türkçesinde İran dillerinden dolaylı olarak geçmiş olup Moğolcada da aynı şekildeduran, dürbün demektir.[2][3] Turan sözcüğü ile anlamca hiçbir bağı bulunmamaktadır. Yenisey yazıtlarında kişi adı olarak Turan adına rastlanmaktadır.[4]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehrin yerleştiği alan Turan-Uyuk havzası, Turan, (Uyuk) akarsularının kolları, federal otoyolu olan M-54 "Yenisey" yolu yanında, Kızıl şehrinin 74 km kuzey batı tarafındadır.
Turan Şehrinin tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Turan şehri 1885 yılında kurulmuştur. Tuva'ya Rus devleti tarafından Rus nüfusu ilk kez buraya yerleştirilmiştir. Tuva'yı Ruslaştırma politikası amacına ulaşamamıştır. Tuva'daki Türk nüfusu hâlen büyük ağırlığını ortaya koymaktadır.
Turan'daki Görülecek yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyet Müzesi. Aldan Maadır (60 bahadır). Aziz kilisesi (Ruslar'ın yaptırdığı). İ. İrgit (İrkutsk) (1914 yılı, 1990 yılında restore edildi).
Sanayi - Üretim
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurumsal gıda sanayi, orman sanayii.
İletişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Turan'da, Kızıl şehrindeki gibi, 4 operator telefon hat türü vardır. — «Bilayn», «MTS», «Megafon-Sibir» ve «ETK».
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Nüfus durumu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010[5] |
| 5646 | 4539 | 5139 | 5976 | 5598 | 5280 |
Konumu ve Komşu bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bay-Tayga İli
- Barıın-Hemçik İli
- Çöön-Hemçik İli
- Kaa-Hem İli
- Kızıl İli
- Möngün(gümüş)-Tayga İli
- Övür İli
- Piy-Hem İli
- Süt-Göl İli
- Tandı İli
- Tere-Göl İli
- Tes-Hem İli
- Toju İli
- Uluğ-Hem İli
- Çaa-Göl İli
- Çedi-Göl İli
- Erzin (Ersin) İli
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Ctabl-23-10.xls 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rusya Federasyonu yerleşimleri 1.01.2010 tarihli genel nüfus sayım istatistikleri
- ^ Tıvaca-Türkçe Sözlük. D harfi
- ^ https://cdn.istanbul.edu.tr/file/JTA6CLJ8T5/499F71111FFA43989B83C4F6A8438E3F
- ^ Eski Türk Yazıtları. H. Namık Orkun. Yenisey Yazıtları bölümü
- ^ "Şehir, kasaba, bölgeleri ile Rusya Federasyonu nüfus saımı 1.01.2010 y". 1 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Turan şehri ile ilgili bilgiler -Rusça2 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uydudan Turan şehri
- Turan şehrinin girişi15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tuva bölgeleri ve şehirleri23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Turan ve Tuva yerleşim nüfus istatistikleri14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Turan ve Tuva'dan görünümler
- Tuva Türkçesinde Turan Yurt şarkısı Ay-Herel, Aldan Maadır
Başkent: Kızıl | ||
| Şehirler | .svg) | |
| İdari bölgeler (Kojuunlar) | ||
| Akarsular | Aksu · Alaş · Biğ kem · Busın · Delgermörön · Eerbek · Eleges · Erzin · Kam Sarı · Han Tengri · Kemçik · Kaa kem · Mögenbüren · Narın · Sıstıg · Tes kem · Ulu kem · Yenigöl kem · Yinge · Oyuk (Egük) · Şagonar | |
| Göller | Çagıtay · Çeder · Tuz gölü · Erzin Tuz gölü · Samagaltay Tuz gölü · Kayın göl · Kindikli göl · Bataklıgöl · Noyan · Tere · Tojugöl · Töre · Uspa göl · Şaranur | |
| Dağlar | Obruçev · Alaş · Baytayga · Kızıltayga · Biçe Möngüntayga · Kemçik dağ · Karlığan · Hayırakan · Kurtlu Şibi · Möngüntayga · Kögmen · Tandı dağ · Çavaş · Öğök · Üde · Şiveelig | |
| Turizm | ||
| Konular | ||
