Çak

Çak - Türk ve altay mitolojilerinde kötü ruh. Şeytan. Çek, Şek veya Çekir olarak da bilinir.

Tanım

Çak'ların başında bir Ulu Çak^[1] bulunur. Yeraltında yaşarlar, yaz gelince yüzeye çıkıp ağaç köklerinde barınırlar. Kısa boyludurlar. İslamiyet sonrasında, Arap kültüründe Deccal'in soy atası olarak kabul edilen ve Şeytan'ı da çağrıştıran, alnının ortasında tek gözü bulunan Şik adlı varlıkla özdeşleştirilmiştir. Araplara göre bu varlık aslında iki kişidir ve kehanet yetenekleri vardır.

Çulım Türklerinde kamlık yapan şamanların "Çak çak" veya "Çek çek" diyerek ruhlardan yardım istediği bazı kaynaklarda ifade edilmektedir. "Çak/Çek" anlayışı Türk mitolojisine İslam'la birlikte girdiği düşünülen Şeytan ile yan yana kullanılır.^[2]

Çekey

Çekey (veya Çeğekey) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. İnsanları kör ederler ve görme duyularını yok ederler.^[3] İşitme duyusuna da yok edebilirler ve insanın sağır kalmasına neden olurlar.

Çahık

Çahık (veya Cahık) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. Lanetlenmiş insanların ruhlarıdır. Şekil değiştirebilirler. Kanlı elleri, kupkuru gözleri, ölümcül sözleri vardır.^[4] Çok tehlikelidirler.

Etimoloji

(Çak/Yak/Yag/Yeg) kökünden türemiştir. Kötü, pis, kirletici, kötülük getiren anlamları vardır. Vurmak, bölmek, ayırmak gibi içeriği de bulunur. Yakmak fiili ile de bağlantılı olması muhtemeldir.

Kaynakça

^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 135)
^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 607)
^ "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Çeekeyler)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
^ "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Haan-Caahıklar)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.

Dış bağlantılar

Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF

Ayrıca bakınız

Yek

Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 135)

[2] Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 607)

[3] "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Çeekeyler)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.

[4] "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Haan-Caahıklar)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]