Çevre sorunları
 |
| Çevre |
|---|
|
Çevre sorunları, insan aktivitelerinin biyolojik ve fiziksel çevre üzerindeki zararlı etkilerinin toplamına verilen addır. Çevre koruma, doğal çevreyi hem çevrenin hem de insanoğlunun yararına olacak şekilde, bireysel, organizasyonel ve yönetimsel seviyede koruma pratiğidir. Çevreci anlayış, çevre sorunlarına savunmacı, eğitici ve aktivist bir yaklaşımla eğilir.[1]
Canlıları doğrudan ya da sonradan, dolaylı ya da dolaysız olarak etkileyebilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etkenlerdir. Yapay veya doğal çevrede görülen sorunlardır. Ekolojik sistemin bozulmasıyla ekosistemde olumsuzlukları ortaya çıkarmasıdır. Nüfus, sanayileşme, kentleşme, turizm ana hatlar altında ele alınabilmektedir.[2]
Atmosferdeki sera gazlarının karbondioksit eşdeğeri şimdiden 400 ppm değerini aşmıştır. Atmosferdeki sera gazlarının seviyesi olası iklim değişikliklerine yol açacak eşik değerin üstündedir. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisinin belirttiği gibi; "İklim değişikliği artık gelecekteki bir tehlike olmaktan çıkmış ve giderek artan insani ihtiyaçların ardındaki ana etmen haline gelmiştir. Olağanüstü atmosferik koşullardan etkilenen insanların sayısı ve oluşturduğu zararlar eşi benzeri görülmemiş boyuttadır."[3]
OCHA'nın beyanına göre:
İklimsel afetler giderek artmakta olup şu anki afetlerin %70'i iklimle alakalıdır (20 yıl önceki %50'ye oranla).
Son on yıl içerisinde meydana gelen iklimle ilişkili afetlerden 2.4 milyar insan etkilenmiştir (bir önceki on yılda 1.7 milyar insana oranla). Bu afetlerle mücadelenin maliyeti de, 1992 ile 2008 arasında 10 misli artış göstermiştir.
Yıkıcı, ani ve şiddetli yağmurların, yoğun tropik fırtınaların, tekrarlanan sel ve kuraklıkların artışına paralel güçlü ortak bir eylem olmadığı sürece, yerel toplulukların kırılganlığı artacaktır.[4]
İnsanların neden olduğu çevre tahribatı küresel bir sorundur. 2050 yılında insan nüfusunun 2 milyar daha artarak 9.6 milyar seviyesine ulaşması bekleniyor.[5] İnsanın dünya üzerindeki etkileri pek çok farklı şekilde görülebilir. Bunlardan en önemlisi sıcaklık artışıdır ve “Değişen İklimimiz” raporuna göre, son 50 yıldır devam eden küresel ısınma, öncelikle insan faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır (Walsh, et al. 20). 1895'ten bu yana, ABD ortalama sıcaklığı 1,3 °F'den 1,9 °F'ye yükselmiş olup artışın çoğu 1970 yılından bu yana gerçekleşmiştir (Walsh, et al. 20).[6][7]
Çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Başlıca çevre sorunları arasında; iklim değişikliği, hava kirliliği, çevresel bozulma, kaynakların tükenmesi, vb. sayılabilir. Korumacı hareketler, nesli tükenmekte olan türlerin ve ekolojik olarak değerli doğal alanların korunması, genetik olarak değiştirilmiş gıdalar ve küresel ısınma konularında lobi faaliyetleri yürütmektedir.
Bilimsel temeller
[değiştir | kaynağı değiştir]Son zamanlarda özellikle bilimsel yöntemlerin uygulanmasıyla birlikte dünyamız daha anlaşılır hale gelmiştir. Çevre bilimi artık birçok üniversitede öğretilen ve araştırılan çok disiplinli bir akademik bilim dalı olup bu durum, çevre sorunlarını ele almada bir temel olarak kullanılır. Günümüze değin, büyük miktarda veri toplanmış ve bunlar çeşitli yayınlarda toplanmıştır. Bu raporlardan 2005'te yayımlanan ve 1200 bilim insanı katkısını içeren Millennium Ecosystem Assessment, insanların ekosistem üzerindeki etkisinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Organizasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Çevre ile ilgili konular hükûmet kuruluşları tarafından bölgesel, ulusal veya uluslararası düzeyde ele alınmaktadır.
En büyük uluslararası ajans, 1972'de kurulan Birleşmiş Milletler Çevre Programı'dır. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği, 83 ülkeyi, 108 devlet kurumunu, 766 sivil toplum kuruluşunu, 81 uluslararası kuruluşu ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerden yaklaşık 10.000 uzman ve bilim insanını bir araya getirmektedir.[8] Uluslararası sivil toplum kuruluşları arasında, Greenpeace, Dünya Dostları ve Dünya Çapında Doğa Fonu yer almaktadır. Hükûmetler çevre politikasını yürürlüğe koyar ve çevre yasalarını, ülkeden ülkeye değişen yoğunlukta uygularlar.
Maliyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Çözümler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sürdürülebilirlik, çevre sorunlarından kaçınmanın veya etkilerini azaltmanın anahtarıdır. İnsanoğlunun sürdürülemez bir şekilde yaşadığına ve insanın doğal kaynak kullanımını sürdürülebilir sınırlar dahiline döndürmek için eşi görülmemiş bir toplu çabaya ihtiyaç olduğuna dair açık bilimsel kanıtlar mevcuttur.[9][10] İnsanların sürdürülebilir bir şekilde yaşaması için, dünyanın doğal kaynakları, yenilenebilecek bir oranda ve küresel ısınmayı sınırlandırarak kullanılmalıdır.
Çevre ile ilgili endişeler, çevre konularını ele almak isteyen yeşil partilerin, siyasi partilerin oluşmasını sağlamıştır. Başlangıçta bunlar Avustralya, Yeni Zelanda ve Almanya'da kurulmuş olup şimdilerde birçok ülkede mevcuttur.
Sinema ve televizyon
[değiştir | kaynağı değiştir]Özellikle iklim değişikliği ve küresel ısınma olmak üzere çevre konularında giderek artan sayıda sinema filmi üretilmektedir. Örneğin, Al Gore'un 2006 filmi Uygunsuz Gerçek, ticari başarı ve yüksek medya profili kazanmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Eccleston, Charles H. (2010). Global Environmental Policy: Concepts, Principles, and Practice 21 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Chapter 7. 978-1439847664.
- ^ DEMİR, Mesude (1 Kasım 2020). "ULUSLARARASI GÜVENLİK DİSİPLİNİ ÇERÇEVESİNDE ÇEVRE GÜVENLİĞİ". Küresel Siyaset. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.
- ^ OCHA. "Climate Change - Humanitarian Impact". 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2017.
- ^ OCHA. "Climate Change - Threats and Solutions". 14 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2017.
- ^ Living Blue Planet Report (PDF). WWF. 2015. ISBN 978-2-940529-24-7. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ "Our Changing Climate" (PDF). 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "National Climate Assessment". National Climate Assessment. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2017.
- ^ "About". IUCN (İngilizce). 3 Aralık 2014. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2017.
- ^ Gismondi, M. (2000). Interview of Dr. William Rees 30 Mayıs 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi. Aurora Online. Retrieved on 2009-03-10
- ^ Millennium Ecosystem Assessment (2005). Ecosystems and Human Well-being: Biodiversity Synthesis. Summary for Decision-makers. 14 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. pp.1-16. Washington, DC.: World Resources Institute. The full range of reports is available on the Millennium Ecosystem Assessment web site 13 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on: 2009-03-10
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta çevresel sorun ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Uluslararası Güvenlik Disiplini Çerçevesinde Çevre Güvenliği, KÜRESEL SİYASET 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
