Ürdün Ammicesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ürdün lehçesi; Şam bölgesi lehçesi ve bedevi lehçesinden oluşmaktadır. Arap yarımadasında bu lehçeyi siyasi toplumsal ve tarihi açıdan incelemek mümkündür.
Osmanlı döneminde
[değiştir | kaynağı değiştir]bu lehçeyi 3 kısma ayırabiliriz
- Şehir lehçesi: Amman, İrbit ve Kerek gibi yerlerde bulunan Çerkes ve onlarla beraber yaşayanlar ayrıca Ceraş, Mean da yaşayan halktan bazıları Şam - Nablus lehçesine benzeyen bu lehçeyi konuşurlardı. bunun sebebi ise köylü ve çiftçilerin arasından ayrılmalarıdır.
- Köylü-çiftçi lehçesi:Bu lehçe ile Amman, Maadba kırsalları ufak bir fark ile de İrbit, Salt, Aclun ve Ceraş köyleri konuşurdu.Ve "كنت" kelimesinin telaffuzu ile kimin hangi sosyal tabakadan olduğu bilinebilirdi .Bu lehçe ile konuşanlar" ق" harfini, güneyde hafifçe "g" kuzeyde ise vurgulu bir şekilde "g" şeklinde telaffuz ederlerdi.Bazı kuzeydeki aşiretler ise bazı harfleri hafifleştirerek telaffuz etmeye başladılar.
Kraliyet Zamanında
[değiştir | kaynağı değiştir]Hal Osmanlı zamanındaki gibi devam etti . Ancak Halil ve Nablus kentinden Bilad el-Şam halkının gelmesi ile birlikte hemzenin kaf harfine dönüştürülmesi yaygınlaştı. Nasıl Türkler, Çeçenler ve Çerkezler lehçelerini bırakmışsa, dürzüler de 20li yıllarda ürdün'e göç etmesi nedeniyle dürzü lehçesi Ürdün lehçesini etkiledi.
O zamanlarda devletin ve ordunun makamlarındakiler bedevi lehçesi konuşuyorlardı. Halk da onları taklit ediyordu. Bu nedenle Mean İrbit ve Kerek lehçeleri çoğunlukla kayboldu. sonra Ammanda Şam ve Nablus lehçesini konuşanlar Halil ve Yafalılarda karşılaştı. Böylece köy çiftçi ve bedevi lehçeleri karıştı. ve bu lehçelerden birçok terim ve kelime alındı.
Filistin Savaşı ve Göç
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu aşamada, Filistin çiftçi lehçesinin tamamı Ürdün lehçesine girdi. ve çokça kullanılmaya başlandı ortaya iki ayrı lehçenin birleşimi, bir lehçe çıktı.Bu lehçe Mean Şabuk Gazze ve çevresinin lehçesine yakında. Bedevi lehçesi gibi sert, şehir ve Filistin çiftçi lehçesi gibi de harfleri bozan ve birleştiren bir lehçe değildi.
2. Filistin Savaşı ve Körfez Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ürdün körfez savaşı neticesinde körfez halkını kendine çekti ve bu arada Filistinli göçmen sayısı artmaya devam etti. Körfez halkı ise Ürdün lehçesini öğrendiler ve iki lehçe karışarak yeni bir lehçe oluşturdu.