Üsküdar Mevlevihanesi
Üsküdar Mevlevihanesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde yer alan eski bir mevlevihanedir. Günümüzde Klasik Türk Sanatları Vakfı binası olarak faaliyet göstermektedir.[1] Galata Mevlevihanesi Şeyhi Üsküdarlı Numan Dede'nin 1790'da görevinden ayrılması sonrasında, kendisi tarafından kurulmuştur.[2]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sultanzâde Halil Nûman Dede Bey tarafından 1792 ya da 1793 yılında kuruldu. İstanbul'daki diğer mevlevîhânelerden farklı olarak, özellikle taşradan İstanbul'a gelen veya İstanbul'dan Anadolu'ya geçen dervişlerin konaklaması için tasarlanmıştı. II. Mahmud ile Abdülmecid dönemlerinin yanı sıra 1872'de Ahmed Vesim Paşa tarafından onarıldı. Üsküdar Mevlevîhânesi'nde cumartesi günleri mukabele icra ediliyordu. 1885 ya da 1886 yılı verilerine göre burada on dört derviş ikamet ediyordu.[3]
1919'da harap durumda olan mevlevîhâne, Ahmed Remzi Dedeefendi tarafından onarıldı. V. Mehmed tarafından yenilenmesi planlansa da, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı nedeniyle bu onarım gerçekleşmedi. Cumhuriyet döneminde terkedilen binalar, 1975-1980 yıllarında bazı hayırseverlerin yardımlarıyla onarıldı.[3]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bina topluluğu; semâhâne-türbe, selâmlık-mutfak, dedegân ve harem dairelerinden oluşur. Mevlevîhânenin arsası Doğancılar Caddesi ve bahçeli meskenlerle çevrilidir. Semâhâne-türbe binası zemin katında türbe, üst katında semâhâne olarak tasarlanmıştır. Binanın bazı bölümleri günümüze ulaşamamıştır. Semâhâne-türbe binasının içindeki tek süsleme mihrap hücresindeki kalem işi tezyinattır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Üsküdar Mevlevîhânesi". Klasik Türk Sanatları Vakfı. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2013.
- ^ Dayıoğlu, Server (Nisan 2003). Galata Mevlevihanesi. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları. s. 57. ISBN 975-6669-30-6.
- ^ a b c "Üsküdar Mevlevîhânesi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 26 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
