İf Şatosu

İf Şatosu

Château d'If
Diğer ad(lar)	İf Kalesi
Ad kökeni	Fransızca
Genel bilgiler
Mimari tarz	Neogotik mimari
Adres	Île d'If, Bouches-du-Rhône, Fransa
Koordinatlar	43°16′47″K 5°19′31″D
Tamamlanma	16. yüzyıl
Tanınma nedeni	Monte Kristo Kontu

İf Şatosu (Fransızca: Château d'If, Oksitanca: Castèl d'If), Fransa'nın güneydoğusunda, Marsilya kıyılarından yaklaşık 1,5 kilometre açıkta yer alan Frioul takımadalarının en küçük adası olan Île d'If üzerinde bulunan bir kaledir. 16. yüzyılda inşa edilen yapı, daha sonraki dönemlerde 19. yüzyılın sonlarına kadar hapishane olarak kullanıldı. Kale, 1890 yılında askerî amaçlı kullanımdan çıkarılarak ziyarete açıldı. Alexandre Dumas'ın Monte Kristo Kontu adlı macera romanında geçen mekânlardan biri olmasıyla ün kazandı. Günümüzde Marsilya'nın en çok ziyaret edilen turistik yapıları arasında yer almakta olup yılda yaklaşık 100.000 ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

Ada

Île d'If ya da İf Adası, 3 hektar (0,03 km²) büyüklüğündedir ve Marsilya Eski Limanı'nın yaklaşık 3,5 kilometre batısında yer almaktadır. Adanın tamamı yoğun biçimde tahkim edilmiştir. Çevresindeki denizden dik şekilde yükselen kayalıkların üzerinde, top platformlarıyla donatılmış yüksek surlar bulunmaktadır. Kale yapısı dışında adada sürekli yerleşim yoktur ve ada büyük ölçüde ıssızdır.

Kale

If Şatosu'nun 1681 tarihli ölçekli maketi.

“Şato”, her bir kenarı 28 m (92 ft) uzunluğunda, üç katlı kare şeklinde bir yapıdır ve her iki yanında büyük top nişleri bulunan üç kule bulunmaktadır. 1524 ile 1531 yılları arasında, 1516 yılında adayı ziyaret eden Kral I. François'nın emriyle inşa edilmiştir. Kral, adayı denizden gelecek saldırılara karşı kıyı şeridini savunmak için stratejik öneme sahip bir yer olarak görmüştür.

Kalenin başlıca askerî değeri caydırıcılığıydı ve hiçbir zaman doğrudan bir saldırıyı püskürtmek zorunda kalmadı. Savunma kapasitesinin fiilen sınanmasına en çok yaklaşılan durum, Temmuz 1531'de Kutsal Roma İmparatoru V. Karl'ın Marsilya'ya yönelik bir saldırı hazırlığı içinde olduğu dönemde yaşandı. Ancak imparator, bu planından vazgeçerek harekâtı gerçekleştirmedi.

Hapishane

If Şatosu'ndaki Edmond Dantès'in adını taşıyan hücre

İf Şatosu'nun izole konumu ve güçlü açık deniz akıntıları, yapıyı kaçışa karşı son derece elverişli bir hapishane hâline getirmiştir; bu yönüyle daha sonraki dönemlerde Kaliforniya'daki Alcatraz Adası ile karşılaştırılmaktadır. Siyasî ve dinî mahkûmların tutulduğu bir cezaevi olarak kullanılması, kalenin kısa sürede Fransa'nın en korkulan ve kötü şöhretli hapishanelerinden biri olarak anılmasına yol açtı. Bu kapsamda 3.500'den fazla Huguenot, yani Fransız Kalvinist Hristiyan, İf Şatosu'na gönderildi. Ayrıca Paris Komünü'nün önde gelen isimlerinden Gaston Crémieux, 1871 yılında burada kurşuna dizilerek idam edildi.

Ada, 19. yüzyılda Alexandre Dumas'ın 1844 yılında yayınlanan ve büyük beğeni toplayan romanı Monte Kristo Kontu'nun geçtiği yer olarak kullanılmasıyla uluslararası üne kavuştu. Romanda, ana karakter Edmond Dantès (daha sonra kont unvanını satın alan bir halk adamı) ve akıl hocası Rahip Faria, bu adada hapsedilmişlerdir. On dört yıl sonra, Dantès kaleden cesurca kaçar ve bunu başaran ve hayatta kalan ilk kişi olur. Gerçekte, bunu başaran kimse bilinmemektedir. Modern İf Şatosu, Dantès'in onuruna, turistik bir cazibe merkezi olarak kabaca oyulmuş bir zindanı muhafaza etmektedir.